Toshkent arxitektura qurilish instituti surayyo Adilovna Qodirova Nigora Xusanboyevna Mirzaahmedova

 
 

---

104 
LOYIHA MATERIAL TARKIBI 
1. Situzitsiya tarhi
2. Bosh tarh 
3. Qavatlar tarhi
4. Fasadlar (2) 
5. Rarezы (2) 
6. Perspektiv ko‘rinishi yoki maket 
7. Ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan xona intereri. 
8. Loyihaning arxitektura qismini yorituvchi matn quyidagi tarkibda berilsin: 
a) kirish b) bosh tarh, v) tarh tahlili, 
g) arxitekturaviy yechim, d) asosiy konstruksiyalar va pardozlash materiallari,
ye) texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlar. 
Loyiha bajarilishini nazorat qiluvchi bosqichlar: 
1. Topshiriqning berilishi
2. G‘oyaning umumiy chizmasini ko‘rib chiqish 
3. Umumiy chizmani tasdiqlash 
4. Loyihani qalamda bitkazish 
5. Loyihani grafika ko‘rinishida yoki rangda tugatish va loyihani topshirish. 
Taklif etilgan adabiyotlar ro‘yxati. 
1. ШНК 2.08.02.09. «Общественных здания и сооружений» Т. 2009 г. 
2.  «Конструкции гражданских зданий» М Стройиздат, 1968 г. 
3. СНиП П -6075.Театры. Нормы проектирования, част П.Глава 75 
Москва. 1980 г. 
4. «Архитектурное проектирование общественных зданий и сооружений» 
Московский Архитектурный институт. Стройиздат Москва 1970 г.
5. Ubaydullayev X.M., Inagamova M.M. «Turar joy binolarining tipologik 
asoslari ». Tashkent 2009 g.
6. ШНК.4.13.21.06. «Клубы, кинотеатры, театры, сирки» Т. 2006 г. 
 
 

---

105 
MADANIY-MA’RIFIY MARKAZLAR 
1. Umumiy ma’lumotlar 
Hozirgi vaqtdagi madaniy va ma’rifiy markazlarning (XIX asirgachan klub deb 
yuritilgan) prototipi o‘tgan zamonlardagi dunyo arxitekturasiga borib taqaladi. 
Madaniy va marifiy markaz (bundan keyin madaniy va ma’rifiy markaz yoki binolar 
deb yuritiladi) asosan XXIII - XIX asrlarga kelib rivojlana boshladi. Dastlabki vaqtda 
bunday kichik hajmdagi klublar asosan, bir kasbdagi, maslakdoshlarni, "proletlarni" 
o‘z atrofiga to‘plagan bo‘lsa, keyinchalik borib u yerda na faqat ovqatlanish, 
informatsiya olish, bo‘sh vaqtini o‘tkazish, o‘z bilimini oshirish va qolaevrsa sport 
bilan shugunlanishgacha yetib keldi. Boshqa madaniy -ma’rifiy muassasalar bilan 
solishtirganda, masalan, teatr yoki kinotear, klublar aholini eng ko‘p o‘ziga jalb qila 
oladigan, turli xil mashg‘ulotlarni o‘tkazishga mo‘ljallangan maxsus turdagi 
binolardan biri bo‘lib hisoblanadi. Madaniy va marifiy markaz tarmog‘ining o‘sib 
borishi uning shaharsozlikdagi ahamiyati, ayniqsa qishloq joylari uchun ulardan 
yanada unumli foydalanish maqsadida ularning yangi-yangi tiplarini yaratish qishloq 
va shahar aholisi uchun zarur bo‘lgan ommaviy qurilishga mo‘ljallangan loyihalarni 
ishlab chiqishni taqozo etadi. 
Madaniy va marifiy markazning yaratilish tarixini agar etaplarga bo‘lib 
chiqadigan bo‘lsak, birinchi etap - 1920 yillar asosan yangicha proletarlar klubini 
arxitekturaviy rivojlanishi uning qiyofasida ulkan mehnat, madaniy saroyni, 
tarkibida teatr, madaniy va marifiy markaz xonalari, to‘garaklar xonasi(siyosiy-
ma’rifiy ishlar), havaskorlik san’ati, jismoniy tarbiya, xarbiy tayyorgarlik, "qizil 
burchak", kutubxona kabilarni birlashtirgan.