Toshkent arxitektura qurilish instituti surayyo Adilovna Qodirova Nigora Xusanboyevna Mirzaahmedova

A – tomoshabin qism xonalari; 
B – madaniy va ma’rifiy markaz qismining xonalari; 
V – yordamchi va ma’muriy-xo‘jalik xonalari. 
A. Tomoshabin qismi madaniy va ma’rifiy markaz binosida turli xildagi 
ommaviy, ma’naviy, ma’rifiy ishlarni olib borishga va dam olishga mo‘ljallanadi. 
Buning o‘zi uch guruxdan - tomoshabin guruhi, namoyish guruhi hamda 
komplekslardan iborat bo‘ladi: 
- 
tomoshabin guruhiga kompleksiga, tomosha zali, foye va tamaddixona bilan 
vestibyul, anjomlar saqlash, xizmatchi xonasi bilan; 

---

108 
- 
namoyish guruhi kompleksiga - uyni maydonchasi, xizmatchi xona, 
kinoapparat xonalari kiradi; 
- 
sahna qismi madaniy va ma’rifiy markazning qaysi tipiga ko‘ra qurilganiga 
qarab QMQ asosida tanlandi. 
1 va 2 tipdagi madaniy va ma’rifiy markazlarda vestibyul madaniy va ma’rifiy 
markaz qismi uchun ham tamoshabin qismi uchun ham. 
B. Madaniy va ma’rifiy markaz qismining xonalari — uchta guruxga 
bo‘linadi: 
- 
to‘garaklar va ma’ruzalar xonasi; 
- 
dam olish xonalari; 
- 
kutubxonaga xizmat qiluvchi xonalardan iborat. 
- 
Ma’ruza va to‘garak guruhidagi xonalar - zal va auditoriya, to‘garaklarga 
mo‘ljallangan 2-3 xona va x.k. 
- 
Dam olish xonasi - raqs zali, stol tennisi o‘ynaydigan xona, billiard stoli, 
tamaddixona - bufetdan iborat. 
- 
Qishloq va shahar aholisi uchun kutubxona -qiroatxona, kitoblarni saqlash 
xonasi va xodimlar xonasidan iborat. 
V. Xizmatchilar va ma’muriy - xo‘jalik xonalari: - vestibyul, garderob, 
xojatxonalar, ma’muriyat xonalari, uslubiyat va xo‘jalik omborlari xonalari kiradi. 
Qishloq madaniy va ma’rifiy markazlari ham huddi boshqa binolar kabi boshqa 
muassasapar bilan birlashtirish imkoniyatiga ega. 
Masalan: - madaniy va ma’rifiy markazning mahalla guzari bilan kinoteatr, 
sport zali, muzey yoki ko‘rgazma zallari va boshqalar. Bu holda muassasaparning 
ishlash dasturi ham har tomonlama boy va rang barang bo‘ladi. 
Ammo shuni hisobga olish kerakki muassasalar bir biri bilan yaxshi bog‘langan 
bo‘lishi, xar birining ham birgalikda, ham alohida ishlash imkoniyati yaratylishi 
lozim.