Toshkent axborot texnologiyalari universiteti farg‘ona filiali “Tabiiy fanlar” kafedrasi FiziKA

27. Havoda yig‘uvchi linzaning bosh fokus masofasi f= 10 sm.U: 1) suvda; 2) dolchin moyida nimaga tengligi aniklansin.
28. Havoda turgan linzaning fokus masofasi f₁ = 5 sm, shakar eritmasiga botirilganiniki esa f₂ = 35 sm. Eritmaning sindirish ko‘rsatkichi p aniqlansin.
29. Havodagi yupqa linza F₁=5 dptr optik kuchga, muayyan suyuqlikka joylashtirilganda esa F₂=-0,48 dptr optik kuchga ega. Agar linza yasalgan shishaning sindirish ko‘rsatkichi n₁ = 1,52 bo‘lsa, suyuqlikning sindirish ko‘rsatkichi n₂ aniqlansin.
30. Odam o‘z oldida a=12,5 sm masofada joylashtirilgan kitobni ko‘zoynaksiz o‘qimokda. U optik kuchi F kanday bo‘lgan ko‘z oynak taqishi kerak?
31. YAkinni ko‘ruvchi kishi ko‘zining ko‘z oynaksiz ko‘rishga moslashuv chegaralari a₁ = 16 sm va a₂ = 80 sm oralig‘ida yotadi. Ko‘zoynak bilan u uzoqdagi narsalarni yaxshi ko‘radi. Qo‘zoynak taqib o‘qiganda u kitobni qanday eng kichik masofada tutib d turishi kerak?
32. Ikki yoqlama qavariq linzadan iborat lupa sindirish ko‘rsatkichi n = 1,6 bo‘lgan shishadan tayyorlangan. Linzalar sirtlarining egrilik radiuslari bir xil va R= 12 sm. Lupaning kattalashtirishi G aniqlansin.
33. Lupa G=2 marta kattalashtirib beradi. Unga zich qilib optik kuchi F₁ = 20 dptr bo‘lgan yig‘uvchi linzani qo‘ydilar. Bunday qo‘shma lupa qanday kattalashtirish G‘₂ ni beradi?
34. Teleskop ob’ektivining optik kuchi F = 0,5 dptr. Okulyar, G₁= 10 kattalashtirish beradigan lupadek ishlaydi. Teleskop qanday G₂ kattalashtnrish beradi?
35. Fokus masofasi f = 50 sm bo‘lgan okulyarda teleskop G₁=60 burchak kattalashtirish beradi. Agar okulyar olinib va oddiy ko‘z bilan eng yaxshi ko‘rish masofasidan ob’ektiv hosil qilgan haqiqiy tasvir qaralsa, ob’ektivning o‘zi kanday G₂ burchak kattalashtirishni beradi?
36. Teleskop ob’ektivining fokus masofasi f₁ = 1 m. Teleskopda a=1 km masofada turgan binoni ko‘rmoqdalar. Quyidagi ikki holda anik tasvirni olish uchun okulyarni, qaysi yo‘nalishda va qancha siljitish kerak: 1) agar binodan keyin oy karalsa; 2) agar oyning o‘rniga a=100 m masofada turgan yaqinroq narsalar qaralsa?
37. Mikroskop ob’ektivining fokus masofasi f₁=8mm, okulyariniki f₂=4 sm. Narsa ob’ektivdan bosh fokusga nisbatan -0,5 mm uzoqlikda turibdi. Mikroskopning kattalashtirishi G aniqlansin.
38. Sindirish ko‘rsatkichi n=1.54 va uchidagi burchak i=5 bo‘lgan kvars pona
λ = 600 nm monoxromatik to‘lqin uzunlikdagi monoxromatik nurlar bilan
yoritilgan interferension yo‘llar orasidagi masofa topilsin.
39. Nyuton halqalari hosil qilingan qurilmadagi linzaning egrilik radiusi r=6,4
m. 640 nm to‘lqin uzunlikdagi yorug‘lik perpendikulyar holda tushmoqda. Linza
va plastinka orasi suv bilan to‘ldirilgan (n=1.33). Ikkinchi yorug‘ halqa diametri
topilsin.
40. Lloyd tajribasi o‘tkaziladigan qurilmada qaytaruvchi sirt sifatida ikki
plastinkadan foydalanilgan. Yorug‘lik manbai sifatida shisha markazidan d=1
mm masofada joylashgan parallel tirqish olingan. Ekran tirqishidan l=4 m
masofada joylashgan. Yorug‘lik to‘lqin uzunligi λ = 700 nm. Markaziy yo‘l
o‘rtasidan uchinchi yorug‘ yo‘lgacha bo‘lgan masofa topilsin.
41. Yung tajribasida ekran qanday masofaga surilganda yangi interferensiya
manzarasida 5-yorug‘ yo‘l, interferensiya manzarasidagi 3-yo‘l bilan ustma ust
tushadi?
42. Interferensiya manzarasini hosil qilayotgan nurlarning birini yo‘liga
qalinligi d=12 mkm bo‘lgan shisha plastinka joylashtirilgan. Shishaning sindirish
ko‘rsatkichi n=1.5. Shisha λ = 750 nm to‘lqin uzunlikdagi perpendikulyar
ravishda tushadi. Interferensiya manzarasi nechta yo‘lga suriladi?