Toshkent axborot texnologiyalari universiteti u. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev operatsion tizimlar

O pe
rat sio n tiz
7.4- rasm. Operatsion tizim va TCP/IP to‘plami o‘rtasidagi bog‘liqlik
Soket interfeysi, ko‘rsatmalar to‘plami sifatida, operatsion tizim va amaliy dasturlar o‘rtasida joylashgan. TCP/IP protokoli to‘plamida taqdim etiladigan xizmatlarga kirish uchun dastur soket interfeysida belgilangan ko‘rsatmalardan foydalanishi kerak.
Misol
Dasturlash tillarining ko‘pida dastur interfeysi, dasturchiga faylni ochish, fayldan o‘qish, faylga yozish, faylda boshqa operatsiyalarni bajarish va nihoyat faylni yopish imkonini beradigan ko‘rsatmalar to‘plami mavjud. Agar dastur faylni ochishi kerak bo‘lsa, u operatsion tizimga ma’lum bo‘lganidek fayl nomidan foydalanadi. Fayl ochilganda, operatsion tizim o‘qish va yozish kabi boshqa ko‘rsatmalar uchun ishlatilishi mumkin bo‘lgan faylga (butun son yoki ko‘rsatgich) ma’lumotni qaytaradi.
Soket
Soket - bu bizning kundalik hayotimizda ko‘radigan apparat soketni simulyatsiya qiladigan abstrakt dasturdir. Aloqa kanalidan foydalanish uchun amaliy dasturdan (mijoz yoki server) soket yaratish uchun operatsion tizimni so‘rash kerak. Keyin dastur ma’lumot uzatish va qabul qilish uchun soketga ulanishi mumkin. Ma’lumotlar uzatilishi amalga oshishi uchun har bir aloqaning bir uchida ikkita soket kerak bo‘ladi. 7.5- rasmda biz kundalik hayotimizda ishlatadigan rozetka va vilkasidan (masalan, telefon uchun) foydalangan holda, ushbu abstraktsiyani simulyatsiya qilamiz. Internetda soket – bu muhokama qiladiganimiz kabi dasturiy ta’minot ma’lumotlarining tuzilishi.

7.5- rasm. Soket tushunchasi
Soket ma’lumotlar tuzilishi
Soketni aniqlash uchun ma’lumotlar tuzilishining formati jarayonlar ishlatadigan tilga bog‘liq. Masalan, C tilida soket 7.6- rasmda ko‘rsatilgandek, beshta maydonli tuzilma (tuzilish yoki yozuv) sifatida aniqlanadi.

Oilasi Turi Protokol Lokal soket manzili Masofadagi soket manzili

struct socket { int family; int type; int protocol; socketaddr local; socketaddr remote; };