Toshkent axborot texnologiyalari universiteti u. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev operatsion tizimlar

Ikkinchi senariy. Ikkinchi holatda elektron pochtani yuboruvchi va qabul qiluvchi ikki xil pochta serverlaridagi foydalanuvchilar (yoki dastur dasturlari). Xabar Internet orqali yuborilishi kerak. Bu yerda bizga 7.9- rasmda ko‘rsatilgandek foydalanuvchi agentlari (user agent - UA) va xabarlarni uzatish agentlari (message transfer agents - MTA) kerak.

7.9- rasm. Ikkinchi senariy
Afoydalanuvchio‘zxabarinio‘zpochtaserverigayuborishuchunfoy dalanuvchiagentidasturidanfoydalanishikerak. Pochta serveri yuborilishini kutayotgan xabarlarni saqlash uchun navbatdan foydalanadi. Shuningdek, B ham pochta qutisida saqlangan xabarlarni olish uchun foydalanuvchi agenti dasturiga muhtoj. Xabarni Internet orqali A dan B ga yuborish kerak. Bu yerda ikkita xabarni uzatish agenti kerak: bitta mijoz va bitta server. Ko‘pgina Internetdagi mijozserver dasturlari singari, server doimo ishlashi kerak, chunki mijoz qachon ulanishni so‘rashini bilmaydi. Boshqa tomondan, mijoz yuborishi kerak bo‘lgan xabar mavjud bo‘lganda tizim tomonidan ishga tushishi mumkin.
Elektron pochta jo‘natuvchisi va qabul qiluvchisi turli xil pochta serverlarida bo‘lganda, ikkita foydalanuvchi agenti (UA) va bir juft xabarlarni uzatish agentlari (MTA, mijoz va server) kerak bo‘ladi.
Uchinchi senariy. 7.10- rasmda uchinchi senariy ko‘rsatilgan. B, ikkinchi senariyda bo‘lgani kabi, to‘g‘ridan-to‘g‘ri pochta serveriga ulangan. Ammo, A o‘zining pochta serveridan ajratilgan. A pochta serveriga yoki point-to-point WAN orqali ulangan - masalan, dial-up modem, DSL yoki kabel-modem yoki bitta pochta serveridan foydalanish uchun tashkilotda LANga ulangan elektron pochta xizmatiga ulangan, bu orqali barcha foydalanuvchilar o‘z xabarlarini ushbu pochta serveriga yuborishlari kerak.
Xabarni tayyorlash uchun A ga hali ham foydalanuvchi agenti kerak. Keyin u LAN yoki WAN orqali xabarni yuborishi kerak. B uni xabarlarni uzatish agentlari (mijoz va server) orqali amalga oshirish
mumkin. A har safar xabar yuborishi bilan u foydalanuvchi agentini chaqiradi, u esa o‘z navbatida MTA mijozini chaqiradi. MTA mijozi doimiy ravishda ishlaydigan tizimdagi MTA serveri bilan aloqani o‘rnatadi. Tizim qabul qilingan barcha xabarlarni navbatga qo‘yadi. Keyin MTA mijozidan xabarlarni B ga yuborish uchun foydalanadi; tizim xabarni oladi va uni B ning pochta qutisiga saqlaydi.
O‘ziga qulay bo‘lganida, B o‘zining foydalanuvchi agentidan xabarni olish uchun foydalanadi va uni o‘qiydi. E’tibor bering, bizga ikkita juft MTA mijoz-server dasturlari kerak. Yuboruvchi pochta serveriga LAN yoki WAN orqali ulanganda bizga ikkita UA va ikki juft MTA (mijoz va server) kerak bo‘ladi.
UA

7.10- rasm. Uchinchi senariy