Тошкент давлат аграр университети томорқа сабзавотчилиги

КЎЧАТЛАР ҚАНДАЙ ЎТҚАЗИЛАДИ?
• Карам кўчати экиладиган ерлар кузда чуқур шудгор қилинади. Дуккакли экин-
лар карам учун энг яхши ўтмишдош ҳисобланади. Агар карамга гўнг солмоқчи 
бўлсангиз, буни кузги шудгордан олдин бажарганингиз мақсадга мувофиқдир.
• Эрта баҳорда ер ҳайдалмайди, балки борона билан юзаси юмшатиб, ҳар хил 
хас-ўтлардан тозалаб чиқилади. Унутмаслик керакки, карам экиладиган тупроқ 
зич бўлиши лозим.
• Кўчатлар уруғ сепилгандан 5–7 ҳафта ўтгач кўчириб ўтқазилади. Аниқ муддат-
лар ҳар бир карам тури тавсифида келтирилган. Экишга бир кун қолганда кўчат-
лар суғорилади.
• Кўчатлар илдизи тутиб олган тупроқ билан бирга суғурилади ва илдиз қуриб 
қолмаслиги учун дарҳол ўраб қўйилади. Эгатларга чопқи ёки уя қазигич билан 
уя қазиб чиқилади ва ичига сув қуйилиб экишга киришилади.
• Экиш чуқурлиги ҳар бир тур тавсифида келтирилган. Кўчат экилгач, илдиз атро-
фи бармоқ ёки уя қазигич билан оҳиста зичлаб қўйилади. 
• Кўчатлар экиб бўлингач яхшилаб суғорилади.

---

Cабзавотлар ва уларни етиштириш
35
МУАММОЛАР ҚАНДАЙ БАРТАРАФ ЭТИЛАДИ?
Бутгуллиларнинг барча касаллик ва зараркунандалари амалда фақатгина барг-
ли карамни шикастламайди. Карамга қуйидаги касаллик ва зараркунандалар энг 
кўп зарар келтиради: баҳорги карам пашшаси, оқ капалак қуртлари, унсимон шира, 
оққанотлар, бутгуллилар бўқоқ касаллиги, тупроқ бургалари ва қушлар. Аммо ҳам-
ма вақт ҳашарот ва замбуруғли касалликларни айблаш тўғри бўлавермайди. Кўп 
ҳолларда биз сабзавоткорлар ўзимиз ерни тайёрлаш ва кўчат экишда тупроқни 
зичлашга эътибор бермаймиз, натижада брюссель карамида бошчалар сийрак бў-
либ қолади; бошли карамда бош ўраши кечикади; гулкарамда гултўпи кичик бўлиб 
қолади. Бундан ташқари, нордон ерларда ёки аввалги йилларда яхши натижа бер-
маган ерларда яна қайта етиштириб кўришга уриниш ҳам юқоридаги салбий ҳолат-
ларни келтириб чиқариши мумкин. Шу боис фермерлар ва ҳаваскор сабзавотчилар 
ўзларини қизиқтирган сабзавотни етиштиришдан олдин ушбу китобда берилган 
ўша экинга доир барча маълумотларни қунт билан ўқиб чиқишини маслаҳат бера-
миз.