Тошкент Давлат Авиация Институти

ФОКУСЛАНГАН ПАСТ ХАРАЖАТЛАР ВА ТАБАҚАЛАШГАН СТРАТЕГИЯЛАР 
Бу стратегиялар бозорнинг тор қисмига ёки сегментига йўналтирилган (ёки 
фокуслашган). Уларнинг мақсади сегмент харидорларига хизмат кўрсатишдир. Бу 
стратегияда, бозор сегментларига нисбатан камроқ ёки фирма рақобатчиларга нисбатан 
яхшироқ товарни тавсия этади. 
Ушбу стратегияни қўллайдиган фирмаларга қуйидагилар мисол бўлиши мумкин: 
«Tondem Computer» (ишдан чиқмайдиган тизимларни яратиш ва маълумотга тез эришишни 
таъминлаш). «Rollis Royal» (жуда нуфузли автомобиллар), «Cannondale» (тоғда юрувчи 
велосипедлар ва хоказолар). 
Фокуслашган стратегия қуйидаги шартларнинг аксарияти бажарилган бўлса 
муваффақияти бўлади:

Сегмент фойдали бўлиш учун етарли даражада катта. 

Сегментнинг ўсиш суратлари катта. 

Сегмент рақобатчиларнинг фаолиятига катта таъсир кўрсатмайди. 

Сегментда фаолият кўрсатувчи фирма кераклитажриба ва ресурсларга эга. 

Фирма рақобатчилардан узини яхши ҳимоя қила олади. 

---

96 
Фокуслашган стратегия бир қатор хавф-хатарлар билан боғлиқ бўлиши мумкин. 
Рақобатчилар тор мақсадли сегментда хизмат кўрсатадиган фирманинг харакатига 
яқинлашиши мумкин ёки харидорларнинг талаблари ва диди умумий бозорга тарқалиб 
кетиши мумкин, сегментлараро фарқ йўқолиши мумкин, сегментга кириб келиш 
тўсиқлари бартараф қилиниши мумкин. Ёки сегментдаги афзалликлар шунчалик яққол 
бўлиб, рақобатчиларни ўзига жалб қилиб, самарадорлик натижасини пасайтириб юбориши 
мумкин. 
УМУМИЙ РАҚОБАТ СТРАТЕГИЯСИДА АГРЕССИВ ВА ҲИМОЯЛАШ ЧОРА-
ТАДБИРЛАРИНИ ҚЎЛЛАШ 
Рақобат устуворлигига шунда эришиш мумкинки, қачонки фирма тажовуз 
чора-тадбирлар қандай муддат талаб қилиши тармоқнинг хусусиятига боғлик, бўлса. 
Масалан, хизмат кўрсатиш соҳасида кам вақт зарур, сармояларни кўп талаб қиладиган 
тармоқлар учун эса кўпроқ вақт зарурдир, фармацевтикада – кўпроқ тикувчилик соҳасида 
камроқ. 
Рақобат устиворлик миқдори ва вакт ўртасидаги боғликлик қуйидаги чизмада 
келтирилган.