Toshkent Davlat Iqtiodiyot Universiteti Samarqand Filiali Mustaqil Ta’lim

Boshqaruvning avtokratik turiga ega bo'lgan tashkilotda menejer o'z bo'ysinuvchilari bilan o'zaro munosabatlarni quyidagi tamoyillar asosida amalga oshiradi. 1. Boshliqlar dastlab ishlashni yoqtirmaydilar va iloji boricha undan qochishga harakat qilishadi. 2. Quyidagi xizmatchilarda shuhratparastlik yo'q va ular javobgarlikdan qutulishga harakat qilishadi, rahbarlikni afzal ko'rishadi. Aksariyat ishchilar doimiy ravishda qattiq nazorat va majburlash va jazo bilan qo'rqitishga muhtoj. 3. Eng muhimi, quyi bo'g'inlar xavfsizlik va xavfsizlikni xohlashadi, holbuki ular, odatda, nisbatan kam ishtiyoqlarga ega. Nazariy X ta'kidlashicha, tashkilotning ichki siyosati uning rahbariyati tomonidan, xodimlar bilan maslahatlashmasdan belgilanishi kerak.

Boshqaruvning avtokratik turiga ega bo'lgan tashkilotda menejer o'z bo'ysinuvchilari bilan o'zaro munosabatlarni quyidagi tamoyillar asosida amalga oshiradi. 1. Boshliqlar dastlab ishlashni yoqtirmaydilar va iloji boricha undan qochishga harakat qilishadi. 2. Quyidagi xizmatchilarda shuhratparastlik yo'q va ular javobgarlikdan qutulishga harakat qilishadi, rahbarlikni afzal ko'rishadi. Aksariyat ishchilar doimiy ravishda qattiq nazorat va majburlash va jazo bilan qo'rqitishga muhtoj. 3. Eng muhimi, quyi bo'g'inlar xavfsizlik va xavfsizlikni xohlashadi, holbuki ular, odatda, nisbatan kam ishtiyoqlarga ega. Nazariy X ta'kidlashicha, tashkilotning ichki siyosati uning rahbariyati tomonidan, xodimlar bilan maslahatlashmasdan belgilanishi kerak.

"Y nazariyasi" ga ko'ra, demokratik boshqaruv vakolatni berish, jamoada to'liq kelishuvga erishish, psixologik ehtiyojlarni qondirish (xodim qadrlanadi, hurmat qilinadi, maqtaladi), xodimlarni rag'batlantirish, mehnat sharoitlarini yaxshilash tamoyillariga amal qiladi. Y nazariyasida o'z faoliyatini demokratik boshqaruv amaliyoti asosida olib boradigan rahbar turini tasvirlangan. Bunda rahbariyat umuman kompaniyaning ehtiyojlarini ham, ishchilarining ham ehtiyojlarini inobatga olishi kerak, ular o'z navbatida ularning tashkilotiga foyda keltirmoqchi. Demokratning ishchilarga bo'lgan nuqtai nazari avtokratning nuqtai nazaridan farq qiladi va quyidagilarni o'z ichiga oladi:

• "Y nazariyasi" ga ko'ra, demokratik boshqaruv vakolatni berish, jamoada to'liq kelishuvga erishish, psixologik ehtiyojlarni qondirish (xodim qadrlanadi, hurmat qilinadi, maqtaladi), xodimlarni rag'batlantirish, mehnat sharoitlarini yaxshilash tamoyillariga amal qiladi. Y nazariyasida o'z faoliyatini demokratik boshqaruv amaliyoti asosida olib boradigan rahbar turini tasvirlangan. Bunda rahbariyat umuman kompaniyaning ehtiyojlarini ham, ishchilarining ham ehtiyojlarini inobatga olishi kerak, ular o'z navbatida ularning tashkilotiga foyda keltirmoqchi. Demokratning ishchilarga bo'lgan nuqtai nazari avtokratning nuqtai nazaridan farq qiladi va quyidagilarni o'z ichiga oladi:
• 1. Qo'l ostidagi xodimlar ish uchun tug'ma yoqtirmaydi. Muayyan sharoitlarda xodimlar qilgan ishlaridan zavqlanishadi.