Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti b. B. Berkinov, D. S. Ashurova, M. K. Abdullaeva, G. E. Zahidov

16.3. Mahsulotlarga solinadigan soliqlar
Prognozini amalga oshirish darajasida bozor narxlaridagi yalpi 
hududiy maxsulotni hisoblash uchun tarmoqlar qo’shilgan qiymati(asosiy 
narx) yig’indisiga mahsulotlardan olinadigan soliqlami qo’shish kerak.
Mahsulotlardan olinadigan soliqlar tarkibiga QQS, aksiiz soliqi, birja 
bitimlaridan yiqimlar, reklama soliqi va boshqa soliqlar kiradi.
Bir qator uslubiy va tashkiliy tehnologik sabablarga ko’ra, hududlar 
bo’yicha YaQM hisoblash uchun qator muhim jiqatlar tahminiy 
hisoblanadi, chunki hududiy darajada ishonchli ma’lumotlaming mavjud 
bo’lmasligi sababli mahsulotlardan olinadigan soliqlami hisoblash ma’lum 
qiyinchiliklar tug’diradi.
Mahsulotlardan olinadigan soliqlami prognozlash quyidagi soliq 
turlari bo’yicha alohida amalga oshiriladi:
QQS;
aksiiz soliqi.
Prognoz yili narxlaridagi soliqlami prognozlash hududlar bo’yicha 
byudjet bajarilishining daromadlar qismini prognozlash ma’lumotlari 
bo’yicha amalga oshiriladi.
Taqqoslama narxlardagi qayta baholash ekstropolyasiiyalash usuli 
orqali amalga oshiriladi. QQS bo’yicha fizik hajm indeksi sifatida 
tarmoqlar(qishloq xo’jaligidan 
tashhari) qo’shilgan qiymatining fizik 
hajmi indeksi sifatida tarmoqlar tortilgan indeksi prognozi olinadi. Aksiiz 
soliqi uchun aksiiz tovarlarini ishlab chiqarish fizik hajmi yiqma indeksi 
prognozi olinadi.
135

---

O ’rta yilgi 
4
Fizik hajm 
/
O’tgan yildagi
Soliqlar(hisobot) 
indeksi prognozi 
taqqoslama
narxlardagi soliq
Indeks deflyator narxlardagi soliq qiymati(byudjetning bajarilishi 
to’g’risidagi ma’lumotlar)ni taqqoslama narxlarda hisoblangan qiymatga 
bo’lish orqali aniqlanadi va foizlarda ifodalanadi.