Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 8 - SON 
65 
Ключевые слова: Искусство, концепция человека, интерпретация, 
психика, художественный конфликт, создание образа, творческий мир. 
THE CONCEPT OF PERSONALITY IN THE STORY “INSONGA 
QULLUQ QILADURMEN” BYASQAD MUKHTOR 
 
Nazarova F.Sh. - Researcher of Samarkand State University 
 
Annatation. One of the leading writers of Uzbek literature, Askad Mukhtor, 
is known for his artistic skills in creating the concept of man. The author's prose 
works, as well as his work in the story genre, emphasize the interpretation of the 
person at the heart of a very deep philosophical interpretation. The views underlying 
these concepts are expressed in the analytical approach to the work of the writer on 
the basis of analytical approaches. 
Key words: art, the concept of man, interpretation, psyche, artistic conflict, 
image creation, the creative world. 
Asrlar davomida shakllanib taraqqiy etib kelayayotgan badiiy adabiyot turli 
davrlarda o‗ziga xos poetik o‗zgarishlarni yuzaga chiqarib kelmoqda. Shu jihatdan 
XX asrning birinchi yarmida yuksalgan nasriy asarlarning poetik talqinida ham davr 
va inson konsepsiyasini kuzatish mumkin. Davr muammolari bilan bir qatorda 
insonning ruhiy ma‘naviy olamini, uning xarakter shakllanish jarayonida ijtimoiy 
muhitning ta‘siri yoki inson shaxsidagi ijobiy va salbiy xarakter qirralarining 
ifodasining talqini yetakchilik qilgan. 
O‗zbek adabiyotidagi mavjud janrlar taraqqiyotiga sezilarli hissa qo‗shgan, 
tarjima asarlari bilan ham shuhrat qozongan yetuk ijodkorlardan biri Asqad 
Muxtordir. Adibning har bir asari o‗ziga xos badiiy mukammal asarlar qatoridan 
o‗rin olishining boisi ham, adibning ijodni, uning mashqqatini teran va izchil 
anglaganligi bilan izohlash mumkin. 
Adibning nasriy asarlarida davr va inson muammosining go‗zal talqinlari 
yetakchilik qilsa, nazmiy asarlarida inson ruhiyatining tuyg‗u va kechinmalarining 
go‗zal talqinini kuzatish mumkin. Bularning zamirida tinimsiz izlanish va 
mashaqqatli mehnatni ham, ijod va ijodiy jarayonga muhabbat bilan yondashish deb 
qarash mumkin.Adibning nasriy asarlarida inson konsepsiyasining qo‗yilishi bejiz 
emas. Har qanday asarda shaxs xarakter qirralari talqin etilar ekan, uning zamirida 
makon va zamonda harakat etuvchi inson qismati yetakchilik qiladi.
Adabiyotshunos Hakimjon Karimov qayd qilganidek: ―Yozuvchi o‗z 
g‗oyasini – tendensiyasini aniq bir formulada, qoidada, nazariy fikrda berishi, 
izohlashi joiz emas, u qarashlarini voqealar zamiriga singdirib yuborishi kerak. Biroq 

---