Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 8 - SON 
29 
aralash ta‘lim modeli 

-online rejimida o‗quv materiali bilan xohlagan vaqtda tanishish. 

-sinov testini topshirib bilimini sinash; 

-nazorat testini topshirish; 

-o‗tilgan mashg‗ulotlarga mos qo‗shimcha manbalar bilan tanishish; 

-audio 
va video yozuvlardan, 
animatsiya 
va 
simulyatsiyalardan 
foydalanish; 

-e-mail dan foydalanish va forumlarda ishtirok etish; 

-ma‘ruzadan tashqari o‗qituvchi-talaba va talabalar o‗rtasida muloqot 
tashkil etish. 
An‘anaviy ta‘lim elementlari ming yillardan beri mavjud, biroq aralash ta‘lim 
paydo bo‗lganiga hali 10 yilcha ham bo‗lgani yo‗q. Shu sababli bu ta‘lim turlarini 
aralash tarzda olib borish maqsadga muvofiq[5].
Auditoriya soatlarini qisqartirishda ta‘lim beruvchi asosiy e‘tiborni talaba 
o‗qituvchi rahbarligi va nazorati ostida bajaradigan mustaqil ishlarga qaratiladi. Bu 
ish auditoriya mashg‗ulotlariga tayyorgarlik, alohida mavzular bo‗yicha topshiriqlar 
ishlab chiqish, yozma nazorat ishlarini bajarish, joriy, oraliq va yakuniy nazoratlarga 
tayyorgarlikni o‗z ichiga oladi. Auditoriya va mustaqil ish, ya‘ni joriy nazorat,
talabaning umumta‘lim bilimlari, ya‘ni kirish nazorati va berilgan fan o‗rganilgandan 
so‗ng o‗zlashtirilgan bilimlarni nazorat qilish o‗quv jarayoni pedagogik 
texnologiyasining ajralmas qismi hisoblanadi. 
Blended learning usulida turli 
texnologiyalar va vositalar axborotning o
‗
quv materialiga kiritilishiga yordam beradi. 
Internet esa har bir elementning o
‗
z o
‗
rnida ishlatilishiga imkon beradi. Talaba 
ma‘lumotlarni xohlasa kitobdan, xohlasa Internetdan o
‗
zi uchun qulay vaqtda, joyda 
o
‗
qishi mumkin. Video-ma‘ruzalar passiv, o
‗
qish esa – faol jarayon hisoblanadi. 
Asosiy matnga qo
‗
shimcha qilib turli maqolalar, hisobotlar ilova qilinishi mumkin. 
Ba‘zan talabalardan axborotni o
‗
zlari izlashlari talab etiladi. Agar ular mos axborotni 
topa olishmasa, o
‗
qituvchining o
‗
zi axborotlarni web-saytiga joylab qo
‗
yadi. Matnlar 
HTML, DOC, AVI, MP3 formatlarida berilishi ham mumkin. 
Rasmlardan matnlarni qulay va mantiqli bo
‗
lish uchun foydalaniladi. Biroq, 
rasmlar qo
‗
llanilganda, axborotni yuklash muammosi paydo bo
‗
ladi. Shu sababli, ular 
Internetga yuklash qulay bo
‗
lgan formatlarda chop etiladi (JPEG, GIF va h.k.) 
Aralash ta‘limda talabalarni qiziqtirishi uchun ma‘lumotlar aniq strukturaga 
ega bo‗ladi. Har bir mashg
‗
ulot 3 qismdan – dastlabki, hozirgi va keying 
bosqichlardan iborat bo
‗
ladi. 
“Hozirgi” bosqichi bevosita muloqot qilinadi (seminar, forum va h.k.). Bu 
jarayonda o‗qituvchi talabalarning berilgan mavzu bo
‗
yicha savollarini va izohlarini 
kuzatib boradi. 

---