Тошкент давлат шарқшунослик унверситети

БИРЖА КУРСЛАРИ ТУРЛАРИ

Бир нечта тасниф мавжуд. Вақт бўйича:
1) спот - котировка қабул қилинганидан кейин 2 иш кунидан кўп бўлмаган вақт давомида ўтказиладиган валюта курси;
2) форвард - миллий валютанинг келажакдаги қиймати, хорижий валютада.
Ҳаракатнинг ҳақиқий тенденцияларини аниқлаш учун фойдаланиладиган валюта курсларининг турлари:
1) номинал - жорий котировка;
2) реал - бу инфляцияни ҳисобга олган ҳолда пул бирлигининг қайта ҳисобланган қиймати;
3) номинал самарали - миллий валюта ва ҳамкор давлатлар валюталарининг нисбати;
4) реал самарали ставка - номинал, нарх динамикасига қараб ҳисоблаб чиқилган.
Қаттиқлик даражаси бўйича:
1) белгиланган - нархларнинг аниқ нисбати;
2) чекланган мослашувчанлик - маълум чегаралар ичида ўзгариши мумкин;
3) сузувчи - талаб ва таклиф асосида белгиланади.
Шунингдек, гибрид турлари ҳам мавжуд: бошқариладиган сузиш, судралувчи фиксация ва валюта йўлаги - булар Марказий банк томонидан белгиланадиган нархлар тебранишининг чегаралари. Унинг асосий хусусияти шундаки, чегаравий муносабатлар қатъий чекланган ва қонун билан белгиланади. Валюта коридори катта дефицит, ички ва ташқи қарзлар туфайли бўш капитал мавжуд бўлмаганда жорий етилади.

АЙИРБОШЛАШ КУРСИ РЕЖИМЛАРИ

"Пул" таржимада "қиймат" деган маънони англатади. Биз мисол келтирамиз. Бундан 100 йил олдин, пулнинг қиймати давлатда мавжуд бўлган олтин захираларининг миқдори билан белгиланади. Аммо 2-Жаҳон урушидан сўнг, қимматбаҳо металларнинг катта қисми АҚШда тўпланган. Кейин олтин ва валюта (Браттон-Вудс) тизимига ўтилди, унга кўра:

• 
  заҳира валютаси - АҚШ доллари;
  
• 
  агар зарур бўлса, хазина уни олтинга алмаштиради (35: 1);
  
• 
  барча миллий валюталар маълум нисбатда АҚШ долларига ва у орқали энг қиммат металга “боғланган” эди.