Toshkent davlat yuridik universiteti

Nazorat uchun savollar: 
 
1. Transport ekspedistiyasi shartnomasi tushunchasi va uning huquqiy 
belgilari, bozor munosabatlari sharoitida mazkur shartnomaning tutgan o`rnini 
tavsiflang? 
2. Transport ekspedistiyasi shartnomasi yuzasidan taraflarning javobgarligi 
qanday? 
3. Fuqaro S.Alimov tomonidan Turkiya davlatidan olib keladigan matolari 
uchun “Sifat” transport ekspedistiya xizmati ko`rsatuvchi firmasi bilan shartnoma 
tuzdi. Firma mijozlarini jalb qilish uchun ko`rsatiladigan xizmatlar doirasiga 
bojxona 
rasmiylashtiruvini 
ham 
o`z 
zimmasiga 
olishi 
ko`rsatilganligi 
S.Alimovning e’tiborini tortganligi asosiy omillardan biri bo`lgan. Ammo firma 
o`z majburiyatlarini to`liq aalga oshira olmaganligi bir qator muammolarni keltirib 
chiqardi. Bu holatda transport ekspedistiyasi shartnomasida xizmat ko`rsatuvchi 
korxonaning mijozga ko`rsatadigan xizmatlar doirasi nimalardan iborat bo`ladi. 
Qanday xizmatlarni ekspeditor o`z zimasasiga olishi mumkin emas? 
4. “Sifat” transport ekspedistiya xizmati ko`rsatuvchi firmasi sho`’ba 
korxona sifatida uning asosiy korxonasi hisoblangan «Uztransxizmat” 
uyushmasining buyrug’i va undan olgan ruxsatnomasi asosida faoliyat yuritishi 
to`g’risida internet orqali e’lon berib, o`z mijozlariga o`z xizmatini taklif etgan. 
Ammo mijozlarga xizmat ko`rsatish bilan bog’liq nizo kelib chiqqan vaqtda sud 
tomonidan “Sifat” transport ekspedistiya xizmati ko`rsatuvchi firmasi transport 
ekspedistiyasi shartnomasining tarafi bo`lishi mumkinligi borasida firma 
advokatiga savol bilan murojaat qildi. Sizningcha, mazkur holatda advokatning 
javobi qanday bo`lishi kerak. Haqiqatdan ham ruxsatnoma mazkur xizmatni 
amalga oshirishda vakolat beruvchi hujjat sanaladimi? 
5. Chexiyaning «ZoCo» kompaniyasi O`zbekistonda o`z distribyuterlik 
korxonasini tashkil etadi. Kompaniya Osiyo davlatlariga transport ekspedistiyasi 
xizmati ko`rsatishga ixtisoslashgan bo`lib, distribyuter O`zbekistonda uning asosiy 
ishlarini tashkil etishi va uning vakolatlarini amalga oshirishi lozim bo`lgan. 
Aynan distribyuterlik korxonasi va “Neru” firmasi o`rtasida Xindistondan 
O`zbekistonga dori vositalari olib kelish bo`yicha transport ekspedistiyasi 
shartnomasi tuziladi. Shartnomaga ko`ra muzlatgich bilan jixozlangan yuk avto 
transportda olib kelinishi belgilangan. Lekin Eron orqali kelayotgan transport 
buzilib qolganligi sababli shartnoma muddatiga amal qilish maqsadida ekspeditor 
muzlatgich bilan jixozlanmagan yuk avto transportda 8 soatlik yo`lni bosib o`tib, 

---

243 
Trukmaniston davlati xududida yana muzlatgich bilan jixozlangan yuk avto 
transportga yuklarni ortadi va shartnoma belgilangan muddatda mijozga 
topshiriladi. Ammo dori vositalarini iste’mol qilgan xaridorlarning noroziligi sabab 
“Neru” firmasi sud oldida o`z majburiyatlarini to`liq bajarganligini, sudga 
subsidiar javobgar sifatida «ZoCo» kompaniyasi O`zbekistonda o`z distribyuterlik 
korxonasini jalb etish lozimligini talab qiladi. 
Mazkur holatda «ZoCo» kompaniyasi O`zbekistonda o`z distribyuterlik 
korxonasi subsidiar javobgar bo`lishi mumkinmi? Transprot ekspedistiyasi 
shartnomasi doirasidagi javobgarlik aynan qaysi shartlar asosida belgilanadi.