Тошкент кимё-технология институти

1.1-
расм. Маҳсулот сифати ва унинг шаклланишига таъсир этувчи омиллар 
Маҳсулот сифатига таъсир этувчи омиллар 
Техник
Ижтимоий
Иқтисодий
Ташкилий
Тайёрланадиган 
маҳсулот тури 
ва уни ишлаб 
чиқаришнинг 
сериялилиги; 
техник 
хужжатлар 
ҳолати; 
технологик 
ускуналар, 
жиҳозлар, 
асбоблар 
ҳолати; ўлчов 
ва назорат 
воситаларининг 
сифати; 
бошланғич 
материаллар, 
хом ашё, 
бутловчи 
қисмлар сифати. 
Материаллар, 
хом ашё ва 
бошқалар билан 
таминланганлик 
ускуналар, 
жиҳозлар ва 
бошқаларга 
техник хизмат 
кўрсатиш; 
ишнинг режали 
ва бир 
маъромдалиги; 
етказиб 
берувчилар 
билан ишнинг 
ташкил этилган 
этилмаганлиги; 
меҳнатнинг 
илмий ташкил 
этилганлиги, 
б 
Меҳнатга ҳақ 
тўлаш 
шакллари ва 
иш ҳақи 
миқдори; 
юқори сифатли 
иш ва
маҳсулот учун 
мукофотлаш; 
яроқсиз 
маҳсулот учун 
чегриб қолиш; 
маҳсулот 
сифати ва тан 
нарх 
ўртасидаги 
нисбат; 
хўжалик 
ҳисобининг 
ташкил 
Тарбиявий 
ишнинг аҳволи; 
кадрларни 
танлаш, жой 
жойига қўйиш, 
бошқа лавозимга 
ўтказиш; 
ўқув ва малака 
оширишни 
ташкил 
этилиши; 
жамоадаги 
ўзаро муносабат 
турар жой ва 
маиший 
шароитлар; 
ишдан 
ташқари 
вақтдаги дам 
олишнинг 
Қишлоқ хўжалик махсулоти учун 
Географик
Технологик 
Биологик 
Маҳсулот 
етиштириладиган табиий 
ҳудуднинг (тупроқ ва 
иқлим 
шароити) 
ҳусусиятлари 
Деҳқончилик маданияти 
ва маҳсулот етиштириш 
технологияси 
(агротехник усуллар ва 
боошқалар) 
Янги нав ва гибридларни 
жорий қилиш

---

Сифатли етиштирилган маҳсулот – уни ташиш, сақлаш ва қайта ишлаш 
мобайнида дастлабки хоссаларни йўқотиб, сифатсиз маҳсулотга айланиши 
мумкин. Етиштирилган қишлоқ хўжалиги махсулотларининг сифат 
кўрсатгичлари маҳсулот етиштирилган шароитга, сақлаш ва бошқа 
ўтказилган қўшимча тадбирларга қараб турлича бўлади. Қишлоқ хўжалиги 
(кейинги ўринларда - қ/х) махсулотлари сифат кўрсатгичларига қараб, 
асосан, уч гуруҳга бўлинади (1.2-расм). [7] 
III 
гуруҳ. 
Фойдаланишга яроқсиз 
бўлган маҳсулотлар 
II 
гуруҳ. 
Сифат кўрсатгичлари 
бўйича фойдаланиши 
лозим бўлган соҳа 
талабига жавоб 
бермайдиган аммо бошқа 
соҳада фойдаланиш 
мумкин бўлган 
маҳсулотлар
. 
I 
гуруҳ.
Сифат кўрсатгичлари 
бўйича фойдаланиши 
лозим бўлган соҳа талабига 
тўлиқ жавоб берадиган 
маҳсулотлар. 
Қилшоқ хўжалиги 
махсулотлари сифат 
кўрсатгичлари 
1.2-
расм. Қишлоқ хўжалиги махсулотлари сифат кўрсатгичларини 
гуруҳланиши 

---

1.2 Қишлоқ хўжалиги махсулотлари (экиладиган материаллар) 
сифатига қўйиладиган асосий талаблар 
 
Экиш материалларининг сифат кўрсаткичлари
O‘z
Dst 1192:2009 стандартида 
келтирилган бўлиб унга кўра: Уруғли ва данакли экин кўчатлари ўтқазилиш 
сифати бўйича иккита товар навига бўлинади: Биринчи ва иккинчи нав. 
Пайвандтаг данакли туридаги мевали кўчатлар бир ёшида, уруғлилари 
эса 1-2 ёшида чиқарилади.
Уруғли ва данакли экин кўчатлари 1.1-жадвалда ўрнатилган талабларга 
мувофиқ бўлиши керак. 
1.1-
жадвал 
Кўрсатгичлар номи 
Навлар учун тавсиф ва меъёрлар 
Биринчи 
Иккинчи 
Ташқи кўриниши 
Ўсимлик баргларсиз, қуримаган бўлиши, ўтказилгандан 
кейин меъёрда яшаб кетишига тўсқинлик қилувчи механик 
ва бошқа зарарланишларга эга бўлмаслиги керак.
Нав тозалиги, % 
100 
100 
Илдиз тизими: 
Асосий илдизлар сони, дона 
кам эмас 
Олма дарахти кўчатларининг 
паст пайвандтагларида 
3 
2 
Бошқа пайвандтагли барча 
кўчатларда 
5 
3 
Илдиз тизими узунлиги, cm, 
кам эмас: 
Уруғли пайвантагларда икки 
ёшли кўчатлар 
30 
25 
Клонли пайвандтагларда икки 
ёшли кўчатлар 
25 
25 
Клонли пайвандтагнинг новда 
қисмларининг узунлиги 
30 
25 
Барча пайвантагларда бир 
ёшли кўчатлар 
25 
20 
Карантин объектлар 
мавжудлиги, қонли бит
Йўл қўйилмайди 
Қонлибит ва нок ширинчаси 
билан зарарланиш, илдиз 
бўғизчаси ва йирик илдизлар 
асосидаги илдиз саратони
Йўл қўйилмайди 
Илдиздан чиққан новдалар 
мавжудлиги 
Йўл қўйилмайди 
Пўстлоқ ва камбий музлаши
Йўл қўйилмайди