Xalqaro kredit muomala qurollaridan foydalanishni chegaralash (reglamentatsiya). Xalqaro kredit muomala qurollaridan foydalanish qoidalari, soddalashtirilgan xalqaro me’yorlarga muvofiq ravishda amalga oshiriladi. Ushbu, xalqaro me’yorlarga Jenevaning Veksel va Chek Konventsiyalari kiradi.
Xalqaro zahira aktivlarining tarkibiy qismlari (komponentlari) orasidagi nisbatni aniqlash. Yuqorida qayd etilganidek xalqaro zahira aktivlari to‘rt qism (komponent)dan iborat, ya’ni mamlakatning rasmiy oltin va valyuta zahiralari, xalqaro hisob-kitob pul birliklaridagi hisobvaraqlar, Xalqaro Valyuta Fondidagi zahira pozitsiyasi. Albatta mamlakat xalqaro likvidligini ta’minlash uchun ushbu komponentlar orasida muvofiq nisbat saqlanishini ta’minlashi kerak.
Mamlakat xalqaro hisob-kitoblarini chegaralash (reglamentatsiya). Xalqaro hisob-kitoblarning cheklanishi, milliy va jahon valyuta tizimlari darajasida, hujjatli akkreditivlar va inkasso uchun soddalashtirilgan qoida va udumlar asosida amalga oshadi.
Milliy valyuta va oltin bozorlari faoliyati rejimi. Valyuta va oltin bozorlarining rejimi milliy va xalqaro muvofiqlashtirishning ob’ekti bo‘lib hisoblanadi.
Valyuta cheklovlari. Valyuta cheklovlari mavjud bo‘lishi yoki bo‘lmasligi valyuta tizimining elementi bo‘lib hisoblanadi. Valyuta qimmatliklari bilan amalga oshirilayotgan operatsiyalarga cheklovlar ham Xalqaro Valyuta Fondi orqali davlatlararo muvofiqlashtirish ob’ektiga kiradi.
2. O‘zbekistonda valyuta operatsiyalarini amalga oshirish tartibi
Respublikada “O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida”gi (21.12.1995 y.), “Valyutani tartibga solish to‘g‘risida”gi (11.12.2003 y.), “Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi (25.04.1996 y.) O‘zbekiston Respublikasining Qonunlari, Prezident Farmonlari va Vazirlar Mahkamasining qarorlari, Markaziy bankning valyuta operatsiyalarini amalga oshirish uchun huquqiy asos bo‘lib xizmat qiladi.
Xususan, O‘zbekiston Respublikasining “Valyutani tartibga solish to‘g‘risida”gi Qonunida mamlakatimizda amalga oshiriladigan valyuta operatsiyalarini amalga oshirish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishning asosiy me’zonlari belgilab berilgan. Qonun orqali valyuta boyliklari tushunchasiga, O‘zbekiston Respublikasining rezidentlari va norezidentlariga, valyuta operatsiyalari, ya’ni joriy xalqaro operatsiyalar va kapital harakati bilan bog‘liq valyuta operatsiyalari turlariga, chet el valyutasi bilan bog‘liq bo‘lgan hosila moliyaviy vositalarga, O‘zbekiston Respublikasining valyutani tartibga soluvchi davlat organi, vakolatli banklar, valyuta operatsiyalarini amalga oshirishga doir cheklovlar, jismoniy shaxslarning valyuta boyliklari va ulardan foydalanilishi, O‘zbekiston Respublikasi hududida chet el valyutasini sotib olish va sotish, milliy valyutaning chet el valyutasiga nisbatan kursini belgilash tartibiga, rezidentlar va norezidentlarning hisobvaraqlarini yuritish, O‘zbekiston Respublikasi hududida chet el valyutasida hisob-kitoblar va to‘lovlarni amalga oshirish, naqd chet el valyutasi va milliy valyutani olib kirish hamda olib chiqish tartibiga, valyutani nazorat qiluvchi organlar, valyuta operatsiyalari bo‘yicha hisobotni tayyorlashga aniqliklar kiritilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
