Тошкент молия институти

Турли назариялар ва уларнинг фарқлари 
Кейнсчилик 
назарияси 
Монетаристик 
назария 
Рационал кутиш 
назарияси 
Ѓоявий йўналиши 
Иқтисодиётни солиқ 
ва солиққа тортиш 
ва давлат 
харажатлари билан 
«аниқ созлаш»ни 
амалга ошириш 
мумкин. 
Иқтисодиётни 
тартибга солиш учун 
давлат 
пул 
таклифини 35 
фоизга кўпайтирса 
бўлади. Ўзга ҳеч 
қандай 
аралашиш 
керак эмас. 
Монетар сиёсат ҳам, 
фискал сиёсат ҳам 
иш 
бермайди, 
шунинг 
учун, 
яхшиси, ҳеч қандай 
фавқулодда 
чора
тадбир 
кўрмаслик 
керак. 
Таҳлил доираси 
Талаб ўз таклифини 
вужудга келтиради. 
С+I+G=GDP 
MV=PQ 
Хўжалик юритувчи 
субъектлар 
етарли 
даражада фаросатли. 
Давлат юритаётган 
сиёсат 
қандай 
оқибатга 
олиб 
келишини 
ҳисобга 
олиб, 
ўз 
манфаатларига кўра 
ўз 
сиёсатларини 
ишлаб 
чиқиб, 
юритадилар. 
Амалга 
оширишдаги 
иқтисодий таҳлил 
1.Иш ҳақи ва баҳо 
тушиш томонга 
мослашувчан эмас 
2.Жамғарма 
даромадга боғлиқ. 
3. Инвестиция 
кутилаётган фойда 
ва фоиз ставкасига 
боғлиқ. 
1.Реал ЯИМни 
йилига 35 фоиз 
атрофида ўсиши 
мумкин. 
2.Пул айланиш 
тезлиги ўз асосига 
кўра барқарор. 
1. Одамлар рациoнал 
қарорлар 
қабул 
қилишади. 
2. Кутиш келажакни 
кўзлайди. 
3. Давлат қўллаган 
сиёсат 
оқибатларидан 
ўзини 
мудофаа 
қилиб, 
ҳимоя 
чораларини 
қўллашади. 
Монетар сиёсат 1.Иқтисодиётга фоиз 
ставкаси 
ва 
инвестициялар 
орқали 
таъсир 
кўрсатади. 
2.Тушкунликни 
тўхтатишдан 
кўра 
инфляцияни 
тўхтатишга ярайди. 
1. М(пул)ни йилига 
35 
фоизга 
кўпайтириш. 
2. Пул таклифини 
ўзгариши бевосита 
нарх 
ва 
ишлаб 
чиқаришни 
натижасига таъсир 
кўрсатади. 
35 % қоидаси тўғри 
у кутишни 
барқарорлигига 
йўналтирилган 
бўлиши керак. 
Фискал сиёсат 1.ЯИМни 
кўпайтириш учун 
солиқларни 
камайтириш, давлат 
харажатларини 
кўпайтириш керак. 
1.Узоқ муддатли 
даврда реал ЯИМ га 
таъсир кўрсата 
олмайди. 
2.Қисқа муддатли 
даврда маълум бир 
Фискал сиёсатнинг 
самарасизлиги 
одамларни 
реакциясида 
ифодаланади. 

---

229
2.Инфляция 
суръатини 
пасайтириш учун 
солиқларни 
кўпайтириш, давлат 
харажатларини 
кўпайтириш керак 
самара бериши 
мумкин. 
III бобда берилган таълимга уч хил ёндашув жадвали ҳам концептуал жадвалга 
мисол бўла олади. Бунда талабаларга жадвалнинг айрим кўрсаткичларини тўлалигича 
бермай, тўлдиришни топшириқ қилиб берилади ёки билдирилган фикрларни концептуал 
жадвал шаклида ифодалаш топширилади. Улардан намойиш қилиш учун кўргазмали 
қурол сифатида ҳам фойдаланиш мумкин.
Махсус иқтисодий фанларда кўплаб рақамлар, статистик маълумотлар берилган 
жадваллар таҳлил қилинади. 
 
3§. Ахборотни йиғиш ва ёйиш асосида мавзуни ўрганишга
қаратилган методлар 
Ўрганилаётган материални яхшироқ англаш учун 
қўлланиладиган методлардан бири«Синквейн (ахборотни 
йиғиш)» методидир. Синквейн – (французча беш) беш 
қатордан иборат, ўзига хос, қофиясиз 
шеър бўлиб, унда ўрганилаётган тушунча, ҳодиса, воқеа, мавзу ҳақидаги ахборот 
йиғилган ҳолда, ўқувчи, талаба сўзи билан турли вариантларда ва турли нуқтаи назар 
орқали ифодаланади. Синквейн тузиш мураккаб ғоя, иқтисодий тушунчаларни бир 
нечагина сўзлар билан ифодалаш учун муҳим бўлган малакадир. Синквейн тузиш жараёни 
мавзуни яхшироқ англашга, ўзлаштиришга ёрдам беради. 
Синквейн беш қатордан иборат бўлиб, биринчи қаторда бир сўз билан мавзу ёки 
муаммо ёзилади (одатда от туркумига оид сўз билан). 
Иккинчи қаторда бир сўз билан ифодаланган мавзу ёки муаммо икки сўз билан 
тавсифланади (сифат туркумига оид икки сўз билан). 
Учинчи қаторда ушбу мавзу ёки муаммо бўйича ҳатти – ҳаракатлар уч сўз билан 
характерланади. 
Тўртинчи қаторда бир сўз билан ифодаланган мавзу, муаммога алоқадорликни 
кўрсатувчи тўрт сўздан ҳиссиётни ифодаловчи гап (ибора) тузиб ёзилади. 
Амалиётда синквейн: 
• мураккаб ахборотни синтезлаш қуроли; 
• талабалар тушунчалар заҳирасини баҳолаш воситаси; 
• фикрни ижодий ифодалаш воситаси сифатида жуда фойдалидир. 
Синквейн 
тушунчалар 
ва 
ахборотларни 
рефлексиялаш, 
синтезлаш 
ва 
умумлаштиришда тезкор, айни замонда муҳим қурол ҳисобланади. 
Синквейн маълум бир мавзу ўрганилгандан сўнг тузилса, унинг асосий 
хусусиятлари, моҳияти тушунилиб, якунланади. Синквейн материаллар устида ўйлашга, 
мураккаб ахборотни синтезлашга ёрдам беради. Ижодий ишлаш имконияти келиб чиқади. 
Бешинчи қаторда мавзунинг моҳиятини такрорловчи бир сўздан иборат синоним ёки 
моҳиятини янгича ифодаси ёзилади. 
___ мавзу, муаммо номи (от); 
____ ____ тавсифи (сифат); 
____ ____ ___ мавзу бўйича ҳаракатлар, 
___ ___ ___ ___ ҳиссиёт, алоқадорликни ифодаловчи жумла;