Тошкент молия институти

Ишлаб чиқариш имконияти эгри чизиғи қуйидагича бўлади. 
 
А товарнинг В товардаги муқобил қийматини қуйидагича ҳисоблаймиз: 
а) Агар иқтисодиётда 12 бирлик В товар ишлаб чиқарсак 0 бирлик А товар ишлаб 
чиқарамиз. 
б) А товарни 1 дона ишлаб чиқарсак, В товардан 2 та кам ишлаб чиқарамиз. А нинг 
муқобил қиймати 2 бирлик В товар (12 10 = 2). 
в) А товар ишлаб чиқаришни 1 дан 2 донага кўпайтиришимиз натижасида 4 бирлик 
В товарни кам ишлаб чиқаришимизга тўғри келди. Энди А товарнинг муқобил қиймати 
(10 6 = 4) 4 бирлик В товарга тенг. 
г) А товарни 2 бирликдан 3 бирликка кўпайтирдик. Натижада 6 бирлик В товарни 
кам ишлаб чиқаришга тўғри келади. Бунда А товарнинг муқобил қиймати 6 бирлик В 
товар (6 0 = 6) 
3.Товарларнинг муқобил қиймати доимий, ўсувчи ёки пасаювчи эканлигини 
аниқлаш учун уларни кетмакетликда таққослаймиз. 
В товарнинг А товар ишлаб чиқариш эвазига йўқотилган муқобил қиймати ўсиб 
борувчи, чунки у 2 дан 4, 6 га ўсди. 
А товарнинг В товарда ифодаланган муқобил қиймати эса пасаювчи, чунки у 12, 
10, 6, 0 га тенг.
4. 
Агарда муқобил қиймат доимий бўлса А товар ишлаб чиқаришни камайиши 
ёки кўпайиши, В товарнинг тенг миқдорда кўпайиши ёки камайишида ифодаланади. 
Уни жадвал ёки графикда тасвирласак, қуйидагича бўлади: 
Маҳсулот турлари 
а 
б 
в 
г 
д 
е 
ё 
А товар (дона) 
0 1 2 3 4 5 6 
В товар (дона) 
12 10 8 6 4 2 0 

---

111
Демак, муқобил қиймат доимий бўлса имконият эгри чизиғи тўғри чизиқ шаклида бўлади. 
Агарда гуруҳ талабаларининг билими пастроқ бўлса қуйидаги топшириқни бериш 
мумкин. 
5тарқатиладиган материал 
Жамият доимо жорий истеъмол учун ҳамда келажак учун товарлар, бошқача 
айтганимизда, истеъмол моллари ва инвестицион товарлар (ишлаб чиқариш воситалари) 
ишлаб чиқариш, илмий тадқиқотлар ўтказиш, маориф, таълим, профилактик тиббиёт 
(касалликларни олдини олиш учун чора тадбирлар)га қандай миқдорда ресурслар 
сарфлашни танлайди. 
А,В,С,D мамлакатлар учун 1995 йили а) расм ва 2005 йили б) расмда ишлаб 
чиқариш имкониятлари кўрсатилган. 
а) расм
б) расм 
Ҳар икки расмдаги имкониятлар эгри чизиғини таққосланг ва қуйидаги саволларга 
жавоб беринг.
1. Нима сабабдан ҳар бир мамлакат имконият эгри чизиғи (а расм), 2000 йили б) 
расмдаги даражага кўтарилди?
2. Нима сабабдан С ва D мамлакатларда А ва В мамлакатларига қараганда 
имконият эгри чизиғи юқори? 
3. 2005 йилда жорий истеъмол бу мамлакатларда қандай ўзгарган?