Тошкент молия институти

«ИҚТИСОДИЙ РЕСУРСЛАР ВА ЖАМИЯТ ЭҲТИЁЖЛАРИ» мавзусида семинар 
дарси ўтиш технологияси 
Факультет, кафедра, дарс 
ўтиладиган курс 
 
Ўқув предмети 
Мавзунинг ўқув 
дастуридаги тартиб рақами 
ва ажратилган соат 
Бошқарув факультети, 
бакалавриат, 1 курс 
«Иқтисодиёт назарияси» 
№ 2,
2 соат 
Сана: сентябрь 
Ўқув гуруҳи, талабалар 
сони: БК81, (2025) 
Ўқитувчи 
Ўтиладиган 
дарс 
мавзуси: 
«Иқтисодий ресурслар ва жамият эҳтиёжлари» 
Семинар режаси: 
1. 
Эҳтиёжларнинг 
мазмуни. 
Эҳтиёжларнинг 
таркиби. 
Индивидуал, гуруҳий ва умумжамият эҳтиёжлари.
2.Ўзбекистонда эҳтиёжларнинг хусусиятлари.
3.Эҳтиёжларнинг чексизлиги. Эҳтиёжларнинг юксалиши қонуни. 
4.Ресурсларнинг чекланганлиги. Ишлаб чиқариш имконияти.
5. Танлов ва муқобил қиймат.
Муқобил танлов ва қарор қабул қилиш.
6. Иқтисодиётнинг бош муаммоси.
7.Эҳтиёжларни қондирилиш даражаси. 
Асосий тушунча ва 
терминлар 
Эҳтиёж, эҳтиёжларнинг юксалиб бориши иқтисодий қонуни,
иқтисодий ресурслар, танловнинг муқобил қиймати, ишлаб 
чиқариш 
имконияти чегараси, ресурслар чекланганлиги, иқтисодиётнинг 
бош муаммоси 
Адабиётлар рўйхати 1. Каримов И.А.Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни 
чуқурлаштириш йўлида. Т.: «Ўзбекистон», 1995. 
2. Каримов И.А. Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўли. 

---

118
Т.: «Ўзбекистон», 1992. 
3. Каримов И.А. Ватан равнақи учун ҳар биримиз масъулмиз. Т.: 
«Ўзбекистон», 9том, 2001. 
4. Каримов И.А. Ислоҳотлар стратегияси – мамлакатимиз 
иқтисодий салоҳиятини юксалтиришдир. // Халқ сўзи, 20февраль, 
2003й.
5.Каримов И.А. Янги ҳаётни эскича қараш ва ёндашувлар билан 
қуриб бўлмайди. // Ўзбекистон овози, 17февраль, 2005й.
6.Каримов И. А. Бизнинг бош мақсадимиз – жамиятни 
демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни модернизация ва 
ислоҳ этишдир. Т.: «Ўзбекистон», 2005 
7. Каримов И.А. Эришилган ютуқларни мустаҳкамлаб, янги 
марралар сари изчил ҳаракат қилишимиз лозим. // Халқ сўзи, 2006 
йил, 11 февраль 
8.Макконнелл К., Брю С. Экономикс, гл. 2. М.: «ИнфраМ», 1999.
9. «Маънавият, илму фан ва иқтисодий билим ёшлар тарбиясига 
хизмат 
қилсин» 
мавзусидаги 
республика 
илмийамалий 
конференцияси материаллари, 2004 йил 25 ноябрь, Тошкент, 2004 
10. Тезисы и доклады международной научнопрактической 
конференции на тему: «Социальноэкономические проблемы 
переходной экономики» (Опыт, обобщения, закономерности). 
СанктПетербург: 2005
11. Тожибоева Д. Иқтисодиёт назарияси. Ўқув қўлланма, Т.: 
«Ўқитувчи», 2002.
12. Фишер С., Дорнбуш Р., Шмалензи Р. Экономика, ч.I, гл.1, М.: 
«Дело», 1999. 
13. Шодмонов Ш., Алимов Р., Жўраев Т.Иқтисодиёт назарияси. 
Ўқув қўлланма, Т.: «Молия», 2002.
14. Экономическая теория. Учебник для студентов высших 
учебных заведений (Колл. авт. ). Т.: «Шарк», 1999. 
15. Экономическая теория. Учебник. Под ред. Николаевой И.Н, 
М.: «Проспект», 1998. 
16. Ўлмасов А., Шарифхўжаев М. Иқтисодиёт назарияси, 
Тошкент: Меҳнат, 1995. 
17. Ўлмасов А., Ваҳобов А. Иқтисодиёт назарияси. 
Дарслик.Тошкент: «Шарқ», 2006. 
18.Ўзбекистон 
иқтисодиёти, 
Узбекистан 
в 
цифрах. 
Статистический сборник, Т.: 2005. 
Дарснинг мақсади: 
1. Эҳтиёжлар мазмуни ва уларнинг таркибига турли жиҳатдан 
ёндашиш ва нима сабабдан турли гуруҳларга бўлишни тушуниш; 
2. Эҳтиёжларнинг шаклланишида ахборотнинг ролини англаш. 
3. Эҳтиёжларнинг юксалиб бориши, ресурсларнинг эса 
чекланганлиги мазмунини англаш. 
4. Ресурсларни чекланганлиги шароитида чексиз эҳтиёжларни 
қондириш муаммоси иқтисодиётнинг бош муаммоси эканлигини 
тушуниб етиш. 
5.Танлов ва қарор қабул қилиш муаммоси, қарор қабул 
қилишнинг муқобил вариантлари ва мезонларини ишлаб 
чиқишни ўрганиш. 

---

119
6.Қарор қабул қилиш учун ахборотнинг аҳамияти нақадар катта 
эканлигини англаш. 
7. Эҳтиёжларни қондирилишини ифодалайдиган иқтисодий 
кўрсаткичларни билиш. 
8. Мавзу бўйича билимларни кенгайтириш ва чуқурлаштириш. 
Ўқитувчининг 
вазифалари: 
Мотивацион вазифаси: мазкур мавзу бўйича чуқур маънога эга 
саволларни қўйиб, талабаларни фаннинг кейинги мавзуларини ва 
бошқа иқтисодий фанларни ҳам ўрганишга қизиқтириш. 
Ўргатувчилик вазифаси: мавзунинг асосий тушунчалари мазмуни 
билан таништириш, уларнинг ўзаро боғлиқлигини очиб бериш. 
Ривожлантирувчи вазифаси: мантиқий, таҳлилий фикрлашни 
шакллантириш. 
Ўқув фаолиятининг 
натижаси 
Талаба: 1. Социалиқтисодий эҳтиёжлар ва унинг таркибига турли 
жиҳатдан ёндашиб, мазмунини тушунтириб бериши; 2.Эҳтиёжларнинг 
чексизлиги сабабларини аниқлаб, эҳтиёжлар юксалиши қонуни 
мазмунини 
айтиб 
бериши;3. 
Ишлаб 
чиқариш 
имконияти 
трансформацияси эгри чизиғи, танловнинг муқобил қиймати 
мазмунини билиши керак. 4. Эҳтиёжларнинг щаклланиши ва қарор 
қабул қилишда ахборотнинг роли нақадар катта эканлигини кўрсата 
олиши зарур. 5. Иқтисодиётнинг бош муаммоси ва нима сабабдан уни 
бош муаммо деб аталишини билиши зарур. 6. Эҳтиёжларнинг 
қондирилиши 
қандай 
кўрсаткичлар 
орқали 
аниқланишини 
тушунтириб бера олиши керак. 
Ўқитишнинг методи 
ва ўрганиш 
техникаси 
Кўргазмали қуроллардан, тарқатма материаллардан фойдаланиш, 
моделлаштирувчи ўйин, кичик гуруҳларга бўлиниб, ҳамкорликда 
ишлаш, саволжавоб, тестлар, масаламашқлар ечиш. 
Ўқитиш воситалари Доска, кодоскоп, слайдлар, дафтар, китоб, газета, журналлар, ёзув 
қоғозлари, ручка, қалам. 
Ўқитиш шароити 
Типик аудитория 
Мазкур дарсни 
ўтгунгача талабалар 
билиши лозим 
бўлган билим ва 
малакалар: 
Иқтисодий 
қарашларнинг 
вужудга 
келиши 
тушунчаси, 
«Иқтисодиёт назарияси» фани нимани, қандай методлар ёрдамида 
ўрганиши, иқтисодий қонунлар, категориялар, эҳтиёжлар 
мазмуни. 

---

120