Toshkent moliya va iqtisodiyot kolleji

Moliyaviy lizing operatsiyasi bank kreditiga birmuncha yaqin operatsiya bo‘lib, lizing obyektini kelgusida sotib olish sharti bilan uzoq muddatli ijaraga berilishini ifodalaydi. Ijaraga beruvchi uchun moliyaviy lizing muhim iqtisodiy mexanizm bo‘lib, uning yordamida korxona moliyaviy aktivlarining likvidlik muammosi hal etiladi. Ishlab chiqarish jarayonida foydalanilmayotgan, korxona balansida mavjud moddiy boyliklar surunkali likvidsiz mablag‘lar bo‘lib, ularni ijaraga berish hisobiga korxona o‘z moliyaviy holatini bir muncha yaxshilab oladi va shu bilan moliyaviy boshqarish vazifalarini tezroq ijobiy hal etishi mumkin. Natijada, likvidsiz moliyaviy aktivlar korxona daromadini shakllantiruvchi moliyaviy manbaga aylanadi.
Xalqaro lizingning afzalliklaridan biri shuki, bunda boshqa mam-lakatlarning takomillashgan texnika va jihozlaridan foydalanish xalqaro shartnomalarga ko‘ra moliyaviy va soliqlar bo‘yicha imtiyozlardan foydalanish imkoniyati yaratiladi. Xalqaro valuta fondi (XVF)ning qaroriga binoan chet el mashina va mexanizmlarini ijaraga olish, ijaraga oluvchi mamlakatning chet el qarzlari miqdorini oshirmaydi. Respub-likamizda xalqaro lizingdan foydalanish masalasini qo‘shma lizing kompaniyalari yoki firmalarini tuzish yo‘li bilan ham hal qilish mumkin.

30. 
    LIZING SHARTNOMASI ISHTIROKCHILARINING HUQUQ VA MAJBURIYATLATI.
    

Lizing obyekti bilan bog‘liq barcha xavflar, shu jumladan, uning:

• 
  tasodifan yo‘qolishi (nobud bo‘lishi);
  
• 
  o‘g‘irlanishi;
  
• 
  barvaqt eskirishi;
  
• 
  shikastlanishi kabi xavflar lizing shartnomasida nazarda tutilgan tartibda lizing oluvchiga o‘tadi.
  

Risklar lizing oluvchiga o‘tgan daqiqadan e’tiboran lizing oluvchi lizing obyekti har qanday tarzda yo‘qotilishi yoki shikastlanishi uchun lizing shartnomasi amal qiladigan muddat davomida javobgar bo‘ladi.
Agar risklar lizing beruvchidan lizing oluvchiga o‘tadigan vaqt lizing shartnomasida belgilangan bo‘lmasa, xavflar lizing oluvchiga u lizing obyektini olgan daqiqadan e’tiboran o‘tadi. Agar taklif etilgan lizing shartnomasiga mos kelmasa va bu lizing oluvchiga lizing obyektidan voz kechish huquqini bersa, ana shunday nomuvofiqlik bartaraf etilgunga qadar yoki lizing oluvchi lizing obyektini olgunga qadar barcha risklar lizing beruvchi zimmasida bo‘ladi.
Sotuvchining nochorligi yoki lizing obyektining undan foydalanish maqsadlariga nomuvofiqligi xavflari lizing oluvchining zimmasida bo‘ladi, lizing beruvchining sotuvchini yoki lizing obyektini tanlash yoxud lizing beruvchi lizing oluvchini muayyan sotuvchini yoki lizing obyektini tanlashga g‘ayriqonuniy tarzda majburlash hollari bundan mustasno.
Nobud bo‘lish, yo‘qolish, o‘g‘irlanish, shikastlanish, buzilish va barvaqt eskirish riski bilan bog‘liq bo‘lgan tarzdagi har qanday yetkazilishi mumkin zarardan lizing obyektini sug‘urtalash taraflarning kelishuviga binoan amalga oshiriladi. Bunday kelishuv bo‘lmagan taqdirda, lizing oluvchi lizing obyekti sug‘urtasi uchun javobgar bo‘ladi.