Tovboyev A. N., Ndktu «Energetika» kafedrasi dotsenti, t f. n Togʹayev I. B
kV Zarafshon-Uchquduq elektr stansiyasi liniyalarining loyixasi parametrlari
Download 212.87 Kb.
|
ELEKTR ENERGIYASINING SIFATINI OSHIRISHDA
- Bu sahifa navigatsiya:
- Bessopanda reaktiv quvvat manbalari kiritilishidan oldin 220 kV tarmoq rejimining hisoblangan ma’lumotlari.
- Bessopan nimstansiyasida RQM joriy etilgandan keyin 220 kV tarmoq rejimi uchun hisoblangan malumotlar
- Bibliografik ro ʹ yxat
220 kV Zarafshon-Uchquduq elektr stansiyasi liniyalarining loyixasi parametrlari.
4-jadvalda Zarafshon-Uchquduq elektr stansiyasining 220 kV tarmoq rejimini hisoblash natijalari ko‘rsatilgan. Ma’lumotlar quyidagi parametrlar bo‘yicha beriladi: liniyaningning boshida va oxirida aktiv yuklama, aktiv quvvat yo‘qotishlari, liniyaning boshida va oxirida reaktiv quvvat, liniyaning shuntlangan reaktiv quvvati, reaktiv quvvat yo‘qotishlari, kuchlanish darajalari liniyaning boshida va oxirida, kuchlanishning pasayishi foiz sifatida. Bessopan nimstansiyasining RQM o‘rnatilishidan avvalgi umumoy texnik xarakteristikalari 5-jadvalda ko‘rsatilgan. 5-jadval
Yuqoridagi rejimni tahlil qilganda, bu rejimda nimstansiyalarda, ayniqsa uzoq joylarda kuchlanish darajasi juda kam baholanganligini ko‘rish mumkin, Feruza nimstansiyasida kuchlanish darajasi 200 kV, 220 kV tarmoqdan aktiv quvvat yo‘qolishi 42,81 Mvtni tashkil etdi, bu umumiy iste’molning 8,41% ni tashkil qiladi va bu o‘z navbatida elektr energiyasini uzatish uchun qo‘shimcha to‘lovlarni anglatadi [7]. Keyinchalik, biz Bessopanda reaktiv quvvat manbalari joriy etilgandan so‘ng rejimni ko‘rib chiqamiz, bunda l-V-1-X teskari tranzit liniyasi bo‘ylab oqim O‘zbekistonning shimoli-G‘arbiy elektr uzeli tomon 68 Mvtni tashkil etdi va biz 220 kV podstansiyalarga 397,6 Mvt yuklamasini iste’mol rejimidagi o‘zgarishlarni aniqroq ko‘rish uchun o‘zgarishsiz qoldiramiz. Ma’lumotlar quyidagi parametrlar bo‘yicha beriladi: liniyaning boshida va oxirida aktiv yuklama, aktiv quvvat yo‘qotishlari, liniyaning boshida va oxirida reaktiv quvvat, liniyaning shuntlangan reaktiv quvvati, reaktiv quvvat yo‘qotishlari, kuchlanish darajalari liniyaning boshida va oxirida, kuchlanishning pasayishi foiz sifatida. Zarafshon-Uchquduq elektr stansiyasining 220 kv tarmoq rejimini hisoblash natijalari 6-jadvalda ko‘rsatilgan. 6-jadval Bessopan nimstansiyasida RQM joriy etilgandan keyin 220 kV tarmoq rejimi uchun hisoblangan ma'lumotlar
Barcha podstansiyalarda kuchlanish qiymatlari yaxshilandi, eng uzoq Feruza nimstansiyasida 213,6 kV, bu yerda kuchlanish 6,8% ga o‘sdi, IES-17 dan uchta liniyadagi umumiy yuklama 3 MVTga kamaydi va 220 kV tarmoqdan ortiq aktiv quvvat yo‘qotilishi 39,53 MVTni tashkil etdi, bu umumiy iste’molning 7,81 %. aktiv quvvat yo‘qotishlari butun tarmoq bo‘ylab o‘rtacha 0,6% ga kamaydi va agar biz alohida liniyalarga qarasak, uzunligi 183 km bo‘lgan L-Bessopanning eng uzunligi bo‘lgan liniyaning oxiridagi kuchlanish 6,2% ga oshdi va aktiv quvvat yo‘qolishi 0,5% ga kamaydi. Elektr energiyasi sifati har qanday elektr tarmog‘ida, ayniqsa elektr energiyasi iste'molchilari uchun juda muhimdir. Elektr energiyasining sifati quvvat manbaining mavjudligini, kuchlanishning chastotasi va kattaligini, shuningdek quvvat manbaining signal shaklining xususiyatlarini o‘z ichiga oladi [8]. Quvvat manbai maqbul, barqaror kuchlanish va chastota qiymatlarida doimiy bo‘lsa, quvvat sifatli deb ta'riflanadi va tekis sinusoidal grafik shakliga ega bo‘ladi. Elektr energiyasini ishlab chiqarish nuqtasidan, yuklama markazlaridan uzoqda, talabning o‘zgarishi, ob-havo sharoiti, taqsimlash transformatorlari fazalariga muvozanasiz yuklama bilan birgalikda foydalanish nuqtasiga uzatish uchun energiya tizimining murakkabligi iste'molchilar tomonidan murakkab va elektron uskunalardan foydalanish kabi va boshqa ko‘plab omillar yetkazib beriladigan elektr energiyasining sifatini pasaytirishga olib keladi [9]. Ma'lumotlarni tahlil qilish shuni ko‘rsatdiki, reaktiv kuvvat manbalari joriy yetilgandan so‘ng tarmoqdagi aktiv quvvat yo‘qotishlari miqdori sezilarli darajada kamaydi, bu esa liniyalarning quvvatini oshirishga imkon berdi, tarmoqdagi kuchlanish darajasi o‘rtacha 5,6% ga oshdi. Ko‘rib chiqilayotgan davrda reaktiv quvvat sarfi tarmoqdan 57 Mvarga kamaydi va aktiv quvvat yo‘qotishlari 11,1 Mvtga kamaydi, bu 2,5% ni tashkil qiladi. Bunday tejash tendensiyalari bilan iste'mol yiliga 88800,0 ming kvt / soat elektr energiyasini tejash mumkin. Ushbu raqamlarni kamaytirish elektr energiyasi va reaktiv quvvat uchun keraksiz ortiqcha to‘lovlardan tejashga olib keladi. Xulosa qilib ta’kidlaymizki elektr tarmoqlari ish tartibining tahlili vaqtida mavjud elektr tarmoqlar va transformatorlarning ish rejimlarini tahlil qilish va havo elektr uzatish liniyalaridagi quvvat taxlildan oʼtkazildi. Havo elektr uzatish liniyalarida quvvatlar (aktiv va reaktiv) ning mavjud parametrlari bilan tanishib matematik jihatdan asoslab berildi. Reaktiv va aktiv quvvat isrofini kamaytirishga qaratilgan chora-tadbirlarni maqsadga muvofiqligi va ularni amalga oshirishni koʼrib chiqilib, elektr uzatish tarmoqlariga taʼsirini kamaytirish bo’yicha tavsiyalar berildi. Shuningdek reaktiv quvvat, uni kompensaatsiya qilish, reaktiv quvvat manbalari va ularni o’rnatish natijasida elektr energiyasining sifati yaxshilanishi, iste’molchilarga sifatli,uzluksiz va ishonchli yetkazib berish hozirgi zamon energetikasining asosini tashkil etadi.Shuningdek tadqiqotlar natijasida quyidagilarni keltiramiz: Reaktiv quvvatning yo‘qolishi elektr tarmoqlarining samaradorligi va ishonchliligiga jiddiy ta’sir ko‘rsatmoqda,ularning ko‘payish darajasi taqsimot tarmog‘i komplekslari yo’qotilishining pasayishiga olib keladi. Taklif etilayotgan elektr tarmoqlari parametrlarining reaktiv quvvat yo‘qotish miqdoriga ta’sirini aniqlashga imkon beradigan vaziyat holatida kontaktlarning zanglashini tahlil qilish usuli taklif qilingan. Taqsimlovchi tarmoqlarda elektr energiyasining va reaktiv quvvat yo‘qotishlarini tarkibiy tahlil qilish uchun statistik usul ishlab chiqilgan bulib,u energiya yo‘qotishlarini aniqlashda ishlatiladigan ma’lumotlarning ish sharoitida qayd etiladi. Reaktiv quvvat manbalarini qo’llash orqali aktiv quvvat va kuchlanish yo‘qotishlarni aniqlash va isroflarni kamaytirish chora-tadbirlari ishlab chiqildi va elektr energiyasi sifat ko‘rsatkichlarining darajasi oshirildi. Bibliografik roʹyxat: Ibodullayev M.I,Tovboyev A.N., Yesenbekov A.K., Nazarov A.I. Avtoparametrik tebranishlarni tahlil qilishda chastota-energiya munosabatlari // "O'zbekiston Konchilik xabarnomasi "ilmiy-texnik va ishlab chiqarish jurnali. – Navoiy,2017. №2.165-167 bet. Tovboyev A.N., Norqulov A.O., Tog'ayev I.B. Uch fazali ferromagnit elementlarga ega bo'lgan uch fazali zanjirlarda subgarmonik tebranishlarning harakat tenglamasi. Ilm-fan, texnika va texnologiyalar bo'yicha ilg'or tadqiqotlar xalqaro jurnali. Hindiston, IJARSET jildiga mualliflik huquqi. 6,10-son, 2019 yil oktyabr, 11207-11210-betlar. Tovboyev A.N., Tog’ayev I.B., Nodirov G’.Y. Statistical analysis of power waste in 6-10 kV tension overhead electrical transmission lines // International Journal of Advanced Research in Science Engineering and Technology Vol. 9, Issue 11, November 2022. India. 2-7pt. Savina N.V., Myasoedov Yu.V. Tarqatish elektr tarmoqlarining ishlashida elektr energiyasini yo'qotish bo'yicha tizimli tadqiqotlar // IrGTU Vestnik. 2012. № 1 (60).142–148 bet. Mavlonov J. A., Mardonov D.Sh. “Rudani yanchuvchi tegirmonlarni elektr energiya samaradorligini oshirish usullari” // Konchilik xabarnomasi. Ilmiy texnik va ishlab chiqarish jurnali. – Navoiy, 2022. № 3.102-104 bet. Tovboyev A.N., Baynazarov G.G., Jumayev Z.I. Bo'lingan ferromagnit elementga ega bo'lgan uch fazali zanjirlarda uchinchi darajali subarmonik tebranishlarni tahlil qilish. Ilm-fan, texnika va texnologiyalar bo'yicha ilg'or tadqiqotlar xalqaro jurnali. Hindiston, IJARSET mualliflik huquqi. Jild. 6,12-son, 2019 yil dekabr, 12229-12233-betlar. Tovboyev A.N., Ibadullayev M.I., Murodov H.Sh., Narzullayev B.Sh. Yuqori kuchlanishli elektr tarmoq va tizimlarida subgarmonik ferrorezonans. «Uzbekiston konchilik xabarnomasi» ilmiy-texnik va ishlab chiqarish jurnali – Navoi 2020. №4 (83). 110-113 bet Tog’ayev I.B.,Tursunova A.A., Eshmirzayev M.A. Monitoring of overhead power lines.// Problems and scientific solutions.Vol.6, Issue 4, 2022 Australia, Melbourne. 267-271pt. Tog’ayev I.B., Isoqulov D.SH., Turniyozov Z.A. Havo elektr uzatish liniyalarining holatini baholash bilan ularni monitoring qilish // Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS) ISSN (online): 2181-2454 Volume 2 | Issue 5 | May, 2022 Download 212.87 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|