Trenerlar tayyorlash kursining namunaviy o‘quv dasturi "Mahalla va oila" ilmiy
Download 0.61 Mb. Pdf ko'rish
|
Хотин-қизлар укув дастури
|
1 2 Trenerlar tayyorlash kursining namunaviy o‘quv dasturi “Mahalla va oila” ilmiy- tadqiqot institutining 2020-yil 30-dekabrdagi 4-sonli Ilmiy kengashida ma’qullangan. Tuzuvchilar: p.f.d., prof. O. Musurmanova, p.f.d., prof. N. Egamberdiyeva, f.f.n., dos. G. To‘ychiyeva, f.f.n., dos. M. Xoliqova, ps.f.f.d., (PhD). R. Ismailova, p.f.f.d., (PhD). N. Gafurova, katta o‘qituvchi D. Yulchiyeva Taqrizchilar: p.f.d., prof. O.Jamoldinova, p.f.d., prof. M. Quronov 3 KIRISH Oila jamiyatning mustahkam poydevori, davlatning harakatlantiruvchi kuchidir. Shunga ko‘ra oila mavqei va oilaviy munosabatlar masalasi doimo davlat e’tiborida bo‘lib kelgan. Zero, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev ta’biri bilan aytganda “Oila – kichik Vatan, oila tinch bo‘lsa, Vatan tinch bo‘ladi”. Prezident Shavkat Mirziyoyev tomonidan 2020-yil 29-dekabrdagi Oliy Majlisiga Murojaatnomasida “Ilm, ma’rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish” yilida erishilgan natijalar, davlat dasturining bajarilishi yuzasidan olib borilgan ishlar hamda 2021-yilda jamiyatda ijtimoiy-ma’naviy muhitni sog‘lomlashtirish, rivojlantirish uchun yaxlit tizimni ishlab chiqish masalalariga alohida to‘xtab o‘tildi. So‘nggi yillarda O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 2-sentyabrda “Xotin- qizlarni tazyiq va zo‘ravonlikdan himoya qilish to‘g‘risida”gi qonuni, “Xotin-qizlar va erkaklar uchun teng huquq hamda imkoniyatlar kafolatlari to‘g‘risida”gi qonunlari qabul qilindi. Mazkur hujjatlar xotin-qizlar va sog‘lom oilani muhofaza qilishga qaratilgandir. Har bir xonadonda qiz bola farzand dunyoga kelsa, beshikdan to balog‘at yoshiga yetguncha uni to‘g‘ri tarbiyalash, oilaga yo‘naltirish, oila va karera maqsadlarini uzviy bog‘lash, har bir ota – onaning fikrini “qiz bola – boshqa xonadoning fayzi”, - degan xayol uning voyaga yetgunicha va uni turmushga bergunga qadar tark etmaydi. Shuning uchun hozirgi kunda turmushga chiqayotgan yosh qizlarning zimmasiga katta ma’suliyat yuklatiladi. Ushbu ma’suliyatlardan biri bu ma’naviy boylik, saramjon – sarishtalik, fahm – farosat va albatta gigiyenik jihatdan ozodalikdir. Xalqimizda ushbu fazilatlar “Har bir qiz bolada mujassam bo‘lishi kerak”, - degan fikr yuradi. Shuning uchun ham milliy va umuminsoniy tamoyillar asosida qizlarni oilaviy hayotga, jamiyatga tayyorlash dolzarb masaladir. Bugungi kunda oilani mustahkamlash, oila manfaatlarini himoya qilish davlat ahamiyatiga molik ustuvor vazifa sanaladi. Shunga ko‘ra, zamonaviy yoshlarni oilaviy hayotga maqsadli tayyorlash taqozo etiladi. Yoshlar oilaviy hayotning ma’naviy, ahloqiy, iqtisodiy xususiyatlari, oilani rivojlantirish, oilada tinchlik va totuvlikni saqlash, oilada farzand tarbiyasini amalga oshirish ishlariga tayyor bo‘lishlari zarur. Shu jumladan kelinlik va kuyovlikka nomzod yoshlarga nikoh, oila, oila a’zolarining o‘zaro munosabatlari, oila tutish sirlari, er-xotinlik munosabatlari kabi masalalar yuzasidan bilimlarni o‘rgatish ham zarur. Eng muhim masalalardan biri bu - qizlarni kelinlikka tayyorlashdir. Kelinlik mahorati mavjud. Mana shu bilimlarni bugungi avlodlarga yetkazish, avlodlar uzviyligini ta’minlash, kelinlik an’analarining zamonaviy qirralarini yoritish juda muhimdir. 4 Dasturda oilaning muqaddasligiga doir dunyoviy va islom aqidasidagi qarashlar tahlili, oilaning kelib chiqishi tarixi va oila tiplari, oilaga doir milliy an’analar va xalq udumlari, nikoh, bola tarbiyasi va uy tutish an’analari, bekalik bo‘yicha zamonaviy talablar, jumladan, qaysi amallar mumkinu, qaysi amallar mumkin emas, oilaviy hayotning ma’naviy-axloqiy asoslari, oilaviy hayotning iqtisodiy asoslari, globallashuv sharoitida o‘zbek oilasidagi muammolar va o‘zgarishlar, oiladagi psixologik muhit, er- xotin munosabatlari, ota-ona va farzand munosabatlari, bola tarbiyasiga doir zamonaviy qarashlar va milliy an’analar, yosh kelinlarning kiyinish odobi va shunga doir ilmiy-nazariy ma’lumotlar keltirilgan. Oilaviy hayotga tayyorlash masalalari inson omili bilan bog‘liq bo‘lib, qizlarning ma’naviy, ruhiy, gigiyenik, jinsiy va uy tutishlik, tarbiyachi bo‘lishlik vazifalari majmuidan iboratdir. Shu bilan birga, muloqot qoidalari, oilada e’tiqod, burch, adolatparvarlik mezonlari, shukr, sabr va qanoat, sadoqat va vafo, kamtarlik kabi o‘nlab juda dolzarb masalalarni o‘z mazmuniga qamrab oladi. Ushbu harakatlar mamlakatimizning har bir hududida “Ayollar daftari”ni joriy etish, ayollarning kundalik tashvishlarini yengishga maslahat beruvchi “Ayollar maslahat kengashlari”ni tuzish, ya’ni davlat strukturalari bilan keng aholi qatlamlarini bevosita bog‘lashga qaratilgan. Mana shu jarayonda milliy mentalitetdan kelib chiqqan holda turmushga chiqqan yosh kelinlarni ularning yangi oiladagi hayotiga tayyorlash, ularni zarur kompetensiyalar bilan qurollantirish, ular uchun yangi imkoniyatlarni yaratish va hayotdan rozilik hissini kuchaytirish va turg‘un holga yetkazish muhimdir. Mazkur dasturning maqsadi ham turmushga chiqqan yosh kelinlarning yangi oiladagi vazifalari, majburiyatlari, huquqlari bilan bevosita tanishtirish orqali ularni nafaqat oilaviy hayotga, balki umuman jamiyat hayotiga chuqur integratsiya qilishdan, davlat ularning ahvolidan xabardor ekanligini tushuntirish va davlat ularning taqdiriga e’tiborli ekanligi namoyon etishdan iboratdir. “Ayollar maslahat kengashlari” joylarda davlat boshqaruvi va davlat strukturalarining aholi bilan munosabatlarida yangi tizimni, ya’ni yangicha bog‘lanish va muloqot olib borish tizimini joriy etadi. Ijtimoiy islohotlarni, xususan kambag‘allikni oldini olish, aholi bandligini ta’minlash bo‘yicha davlat maqsadlarini har bir konkret shaxs taqdirida namoyon bo‘lishini ta’minlaydi. Mazkur yo‘nalishdagi barcha harakatlar islohotlarning har bir fuqaro hayotini tubdan o‘zgartirishiga asos bo‘lib xizmat qiladi deb umid bildiramiz. Mazkur dasturning dolzarbligi, zaruriyati, davlatimiz siyosatiga monandligi, qabul qilingan huquqiy va normativ hujjatlarni hayotga joriy etilishiga mosligi uning mahalla va oila tizimi orqali amaliyotga joriy etilishini ta’minlaydi. 5 Download 0.61 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|