Túsindiriw xatí

VARIANT

Tánińe bir tiken kirgende, bildir,
Bawırıńdı biyopa tilgende, bildir,
Ústińnen dushpanıń kúlgende, bildir,
Seniń qayǵılarıń meniń de qayǵım.

Qayǵı júgi awır boladı, demek

Bir adamǵa jábir boladı, demek
Teń bólisken táwir bolmaǵı kerek,
Seniń qayǵılarıń meniń de qayǵım.

Qayǵıńdı teń bólis, baxtıńdı bólme,
Íǵbal-dáwlet, tajı-taxtıńdı bólme,
Aytqan sózlerimdi dım ayıp kórme,
Seniń qayǵılarıń meniń de qayǵım.

Dostım, sen qaysınday jayda bolsań da,

Meyli, juldızlarda, Ayda bolsań da,
Kim bolıp, qay waqta, qayda bolsań da,
Bil, seniń hár qayǵıń meniń de qayǵım. (81 sóz)

TAPSÍRMALAR:
1. Berilgen qatarlardıń avtorı kim? Shıǵarmanıń atı hám ideyasın anıqlań. (20 ball)
2. Tekst neshinshi bette bayanlanǵan, qatarlarda adamdaǵı qaysı pazıylet tilge alınǵan? (20 ball)
3. Shıǵarmanıń janrı hám qurılısına baylanıslı ózine tán ózgesheliklerdi jazıń. (10 ball)
4. Qatarlarda modal sózdiń qaysı túrleri qollanılǵanlıǵın anıqlań. (10 ball)
5. Qatarlardaǵı astı sızılǵan gáplerden birgelkili aǵzalardı tawıp, olardıń birgelkili aǵzanıń qaysı túrine kiretuǵınlıǵın anıqlań. (20 ball)
6. “Tánińe bir tiken kirgende, bildir.” Bul gáp qospa gáptiń qaysı túrine kiretuǵınlıǵın jazıń. (10 ball)
7. Dostım, sen qaysınday jayda bolsań da,
Meyli, juldızlarda, Ayda bolsań da,
Kim bolıp, qay waqta, qayda bolsań da,
Bil, seniń hár qayǵıń meniń de qayǵım. Bul qatarlardaǵı útir belgileriniń qoyılıw sebeplerin túsindirip beriń. (10 ball)


V VARIANT

Bizler arqalanıp-dorbalanıp qas qarayǵan waqta eki eldiń shegarasındaǵı Náwpir dáryanıń jaǵısına keldik. Biraz táshwishli tekserispeden keyin gúzarshılar júgimizdi qabıl etip kemesine júkledi. Al jalaqlaǵan policeyskiyler soń ózlerimizdi birme-bir, atpa-at shaqırıp, kiyimimizdi sheshindirip, tula boyımızdı kórgennen keyin ǵana gúzarǵa miniwge ruqsat qıldı. Sóytip, nedáwir waqta dáryadan óttik. Hesh jaqqa barmastan sol jerde jatatuǵın bolıp aǵam júkti ashtı da birden qorqıp artına shegindi. Abaysızda tastan Shiyrinniń ústine jıǵılıp qalayın dep edi. Men hayran bolıp júkti qarasam, qarańǵıda onıń ishinen 12 – 13 jaslar shamasındaǵı bir bala shıqtı. Bul tań qalarlıq waqıyaǵa meniń de, Shiyrinniń de úreyimiz ushıp, tóbe shashımız tik turdı. Ol balanıń iyeginde janı bolǵan menen awzınan shıǵar úni joq. Tula boyı qaltırap, shın qara kózleri shoq juldızdıń sıńarınday janıp baratır. (118 sóz)

TAPSÍRMALAR:
1. Bul úzindi qaysı avtor qálemine tiyisli? Shıǵarmanıń teması hám ideyasın anıqlań. (20 ball)
2. Shıǵarma qaharmanları ne sebep jolǵa shıqqan hám olar qay jaqqa baratır? (20 ball)
3. Shıǵarmanıń janrına baylanıslı ózine tán ózgesheliklerdi ajıratıp kórsetiń. (10 ball)
4. Astı sızılǵan gápten kómekshi sózdi tabıń hám onıń qaysı birliklerdi baylanıstırıp kelgenligin anıqlań. (10 ball)
5. Teksttegi qara menen berilgen sóz dizbekleri quramındaǵı sózler qaysı sintaksislik baylanıs usılı menen baylanısqan? (20 ball)
6. Teksttegi “Men hayran bolıp júkti qarasam, qarańǵıda onıń ishinen 12 – 13 jaslar shamasındaǵı bir bala shıqtı.” Gápindegi bas gáp hám baǵınıńqı gápti anıqlań. (10 ball)
7. Teksttegi “Hesh jaqqa barmastan sol jerde jatatuǵın bolıp aǵam júkti ashtı da birden qorqıp artına shegindi.” Degen gápte qaysı irkilis belgileri túsirilip qaldırılǵan. Olardı tolıq qoyıp jazıp beriń. (10 ball)