Túsindiriw xatí

XI VARIANT

Artı jińishke, bas beti dáwsebendey,
Kóz qarası shaynamastan jegendey.
Dál ortaǵa jatıp aldı sozılıp,
«Batır bolsań, jantasıp kór» degendey.
Korol bir isharat berdi taǵı da,
Ekinshi temir tor ashıldı sonda.
Ǵarǵıp shıqtı dáw júrekli jolbarıs,
Bata almadı biraq ol arıslanǵa.
Ań patshasın kórip, bılǵap quyrıǵın,
Kútkendey-aq, onıń hámir-buyrıǵın,
Bir-eki baqırıp, tumsıǵın jalap,
Ózinen kúshliniń shalǵanday ıǵın,
Ol hám jattı. Korol burıldı jáne,
Úshinshi temir tor ashıldı mine.
Eki qaplan-barıs shıǵa sekirdi,
Biyǵam jatqan jolbarıstıń ústine.
Jolekeń olardı qaǵıp tasladı,
Arıslan kóz ashıp, onı xoshladı.
Qaplanlar da kúsh atasın sezgen soń,
Irıldap, qıypańlap jata basladı.
Tınıshlıqta, sóytip, az waqıt ótti,
Turǵan jurttıń sabır-taqatı pitti.
Jırtqısh ańlar jatqan jerge bir waqta
Balkonnan bir qolǵap tústi de ketti. (112 sóz)
TAPSÍRMALAR:
1. Berilgen úzindi kimniń qálemine tiyisli? Shıǵarmanıń atın tabıń hám ideyasın túsindiriń. (20 ball)
2. Jazıwshı bul shıǵarmada qaysı dáwirdi sóz etkenligin aytıń hám bul jaǵdaydı házirgi turmısımız benen baylanıstırıp pikirleń. (20 ball)
3. Shıǵarmanıń janrı boyınsha ózine tán ózgesheliklerdi jazıń. (10 ball)
4. Teksttegi astı sızılǵan gápten kómekshi sózlerdi tabıń hám túrlerine ajıratıń. (10 ball)
5. Artı jińishke, bas beti dáwsebendey,
Kóz qarası shaynamastan jegendey.
Berilgen gápke sintaksislik tallaw isleń. (20 ball)
6. Tekstten kiris aǵzalardı tawıp jazıń. (10 ball)
7. Ań patshasın kórip, bılǵap quyrıǵın,
Kútkendey-aq, onıń hámir-buyrıǵın,
Bir-eki baqırıp, tumsıǵın jalap. Berilgen gáplerdegi irkilis belgileriniń qoyılıw sebebin túsindiriń. (10 ball)

XII VARIANT

Kewilińiz basqa jaqqa ketip júrmesin, «kóz tiyer» dep qorqatuǵınday, bul súwret aytarlıqtay bolmaǵan menen onshama sıqılsız emes. Oǵan sıyınǵanday, ayrıqsha salınǵan dóretpe de emes. Onıń betine túsirilgen jer kelbeti qanday qarapayım bolsa, súwret te sonday ápiwayı.
Súwretten gúzgi surǵult aspannıń bir sheti ǵana kórinedi. Samal buwdaq-buwdaq bulttı alıstan munarlanıp kóringen záwlim taw tóbeleriniń ústi menen aydap baratır, onnan berilewdegi kóriniste sarǵısh dónip atırǵan keń dala menen shalqar dárya kórinedi. Eki jaǵı ǵaz qatara dizilisken qamıslar, jawınnan keyin beti tobarsıǵan jolda qatar júrgen eki jolawshınıń iyreńlegen izleri shubatılıp jatır. Jolawshılar jaqınlaǵan sayın olardıń izleri jerge anıǵıraq túsip, endi bir-eki adım atsa ramkanıń sırtınan shıǵıp ketip qalatuǵınday seziledi. Aytpaqshı, jolawshınıń birewi... Biraq men asıqpayman. Sózdi basınan baslayın. (116 sóz)