Turkm dili-7 2017. indd

nji gönükme. Deňdeş agzalaryň äheňi (heňi), ola- ryň arasyndaky säginme barada aýdyň. Deňdeş agzalaryň sözlemleriň täsirliligine ýardam edilişini düşündiriň. Nokat we sorag belgisi goýlan sözleri orfografik kada laýyklap göçüriň.

1. 
   Gam-teşwişden, hapalykdan, ejizlikden, ýalkaw- lykdan, bahyllykdan, gorkaklykdan, bergidarlykdan we horl..kdan halas et -diýip Senden pena dileýärin. (Hadys).
   
2. 
   Her bir ýaş juwan öz..nde hakyky adamyň häsiýetleri- ni: dogr..çyllygy, sap ýürekligi, zähmetsöýerliligi, sypaýy- lygy, ak göw..nliligi, öz ýoldaşlaryňa kömek bermäge elmydama taýynlygy terbiýelemelidir. Ol hakykatçyl we salyhatly bolmalydyr⁴. Köp bilmişlik etmeli däldir, ul..lary sy(?)lamalydyr, ene-atasyna kömekleşmelidir. (Gazetden).
   
3. 
   Söýgün baharyň ter güllerini,
   

Tomus güneşini, gyşda garyny (A.A «S.E»)

113. 
     nji gönükme. Okaň. Deňdeş agzalaryň aýyklaýjy sözler arkaly ýaýbaňlandyrylyşyny, onuň sözlemiň pikir aňladyşyna täsirini düşündiriň. Göçüriň. Deňdeş agzalaryň aşagyny çyzyň.
     

Her bir ýaş juwan Watanyň hakyky goragçysy, merdana esgeri bol..p ýetişmelidir. On..ň gahrymançylykly taryhyny we köp asyrlyk medeniýetini, uly nesilleriň, halkyň bagty ugr..nda göreşijileriň edermenliklerini öwrenmelidir. (Ga- zetden).

113. 
     njy gönükme. Galdyrylan deňdeş agzalary tapyň, köp nokatlaryň ýerine degişli sözleri ýazyň.
     

Sözlemler aýdylyşy we pikir aňladyşy taýyndan…, …,
…. diýen üç topara, gurluşy taýyndan bolsa …, … diýen iki topara bolünýärler. … we … sözlemiň baş agzalarydyr. Sözlemiň aýyklaýjy agzalary … hem-de … ybaratdyr.

113. 
     nji gönükme. Deňdeş agzalaryň öz aralarynda many- laryna görä toparlara bölünişini görkeziň. Göçüriň. Deňdeş agzalaryň we olaryň many taýyndan tapawutlanýan toparlarynyň arasynda degişli dyngy belgilerini goýuň.
     

Bizde, ine, şu zatlar nejislik we gabahat hasaplanýar: öz zähmetiň³ bilen mynasyp bolmadyk zadyň³ ataňdan we eneňden talap etmek … öz..ňden gü..çliniň öň.. nde ýalynjaňlyk etmek boş wada bermek söz..nde tapy- lmazlyk gep gezdirmek ýoldaşyňy¹ şugullamak gorkaklyk öz etmişiň üçin jogapkärçilikden gaçmak öz gü(?)jüňi ýamanlyk üçin sarp etmek geplemek gerekkä dymmak dymmak gerekkä hem geplemek ýoldaşyň hasabyna öz..ň üç..n ýeňillik gazanmak … ene-ataňa gulak¹ asmazlyk olary aglatmak boş ýaňramak maýyp adamynyň üst..nden gülmek. (Žurnaldan).

113. 
     nji gönükme. Köp nokatlaryň ýerine degişli deňdeş ag- zalary goýup göçüriň.
     

1. 
   Biz türkmen halk döredijiliginden …, …, …, …, … içgin öwrendik.
   
2. 
   Mugallym bize …, …, … hakynda bilýän şorta söz- lerini aýdyp berdi.
   
3. 
   Men türkmen dessanlaryndan …, … okadym.
   
4. 
   Men Magtymgulynyň …, … goşgularyny ýat tut- dum.
   

113.