Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI

 Tutan guşy, bogan sübsesi bolmazlyk belli bir 
bitiren işi, käri bolmazlyk. Olar ýaly adamyň tutan 
guşy, bogan sübsesi bolmaz. Adyny (ismini) tutmak 
biriniň adyny aýtmak, adyny agzamak. Mätaji diýr, 
okyp ismiň tutaly, Ýogsa äşgär ola bilmez dillere 
(Mätäji). Indiden beýläk meniň adymy tutma! Gul 
tutmak ogul çaga dünýä inmek, ogluň bolmak. – 
Kaka, gutlap bilersiň, gul tutduk. –Ýaşy uzyn bolsun!  
Işiň başyny tutmak bir zat üçin taýýarlyk görmek. 
Ýerini tutmak ornuny eýelemek, edýän işini alyp 
barmak. Gämide meniň ýerimi tutjak adam bar. 
TUTMAKLYK [tutmokluk], iş ady. Tutmak 
ýagdaýy. 
TUTMAZLYK [tutmozluk], iş ady. Tutmak işini 
amal etmezlik. 

Gulagyny tutmazlyk diňlemezlik, gulak 
salmazlyk. Ilim-günüm, ýakyn özel gardaşym, Nije 
zar eýlesem, gulagyn tutmaz (Magtymguly). 
TUTUBERMEK [tutuvermek], işl. Tutup 
ugramak, tutmaga başlamak. 
TUTUK, syp. 1. Açyk, dury däl, bulaşyk, 
gamaşyk, totly, bulutly. Gün tutuk howanyň içinde 
çym-gyzyl gyzaryp görünýärdi. 2. göç.m. Ýüzi salyk 
görnüşli, tukat, gaýgyly, gamgyn. Ol öňküsi ýaly 
tutuk we tukat däl-de, şadyýandy. 3. kön.s. Biçilen, 
agta. 
TUTUKLANMAK [tutuklonmok], işl., gepl.d., 
ser. Tukatlanmak. Gyzyň ýüzi tutuklandy. 
TUTUKLYK [tutukluk], at. 1. Açyk, dury dällik, 
bulaşyklyk, totlulyk, bulutlylyk (howa hakynda). 2. 
Ýüzi salyklyk, gaýgylylyk, gamlylyk, tukatlyk. 
Näsagda kämahal tutuklyk we tukatlyk peýda 
bolýardy. 
TUTUKSY, syp., ser. Tutuk. Ol tutuksy gürledi.