Türkmen d I l I n I ň DÜŞÜndirişLI

ÝAKYNDA [ýaky:nna], hal. 1. Ýakyn wagtda, 
ýakyn wagtyň içinde. Şu ýakynda oglumyň harby 
gullukdan gaýdyp gelmegine garaşýaryn. 2. Ýaňy-
ýakynda, ýaňyrak, täzelikde, baýak, arada, golaýda. 
ÝAKYNLAMAK [ýaky:nlamak], işl. 1. Bir 
zadyň, biriniň golaýyna, ýakynyna barmak. 2. Bir
ýeriň 
golaýyna 
barmak, 
ýakynyna 
gelmek, 
ýakynlaşmak. 
Otly şähere ýakynlaýardy. 
3. 
Golaýlamak, golaý gelmek, ýetip gelmek (wagt 
hakynda). Goşa baýram ýakynlaýar. 
ÝAKYNLAŞDYRMAK [ýaky:nlaşdyrmak], işl. 
1. Biri-biriniň ýakynyna eltmek, eltip goýmak. Çilimi 
benzine ýakynlaşdyrmak howpludyr. 2. Ruhy taýdan 
biri-birine golaýlaşdyrmak, ysnyşdyrmak. Bilelikdäki 
agzybir iş ýaşuly-ýaşkiçi – hemmesini ýakynlaşdyrdy. 
Şypahanada 
bile 
bolmaklary 
olary 
has 
ýakynlaşdyrypdy. 
ÝAKYNLAŞMAK 
[ýaky:nlaşmak], 
işl. 
Ýakynlap 
başlamak, 
golaýlap 
başlamak, 
golaýlaşmak. Şol mahal oglanjyk elindäki pökgini 
özlerine 
ýakynlaşyp 
barýan 
Mährä 
zyňdy 
(A.Gowşudow). Maşyn muzeýe ýakynlaşyp saklandy. 
ÝAKYNLATDYRMAK [ýaky:nlatdyrmak], işl. 
Ýakyn aralyga getirtmek. Ogluňy bozuk çagalara 
ýakynlatdyrmagyn. 
ÝAKYNLATMAK 
[ýaky:nlatmak], 
işl. 
Ýakynyna eltmek, ýakyn getirmek, golaýyna 
süýşürmek. Terje güli ýanyp duran bir oda 
ýakynlatsaň, gunçalary süllerer (B. Hudaýnazarow). 
ÝAKYNLAÝYŞ 
[ýaky:nlaýyş], 
iş 
ady. 
Ýakynlamak ýagdaýy. 
ÝAKYNLYK [ýaky:nlyk], at. 1. Daş dällik, 
golaýlyk, golaý aralykda bolmaklyk. 2. Ýakyn 
hossarlyk, garyndaşlyk.
ÝAKYNSYRAMAK 
[ýaky:nsyramak] 
işl. 
Ýakyn garyndaşyň, ilen-çalanyň bolmasa-da, ýakyn 
boljak bolmak. 
ÝAKYŞDYRMAK, işl. Bir ýan ujundan ýakmak, 
otlaşdyrmak, birnäçe ýerde ýakyp çykmak. Ýigitler 
ýene-de ot ýakyşdyrypdyrlar (A. Gowşudow).
ÝAKYŞMAK I, işl. 1. Ýakmaga kömek etmek. 
Ot ýakyşmak. 2. Bilelikde ýakmak. 
ÝAKYŞMAK II, işl. 1. Mallary suwa ýakmaga
kömek bermek. Sen muny bakyşypmydyň, 
ýakyşypmydyň?! (

Görogly

). 2. Bilelikde ýakmak. 
Oglanlar düýelerini suwa ýakyşyp durdular.
ÝAL, at. 1. Ite berilýän iýmit. Ite ýaly az berseň, 
gapyňdan garamaz (Nakyl). Gülruh eje-de şondan 
soň beýnisi sarssa-da, Alabaýyň sesine çydap, oňa 
ýal berip ýör (O. Ödäýew). 2. gepl.d. Nahar, iýmit. 
Ýaltanan ýal tapmaz, tapsa-da, bol tapmaz (Nakyl). 

Ýala gelmek – köpege gelmek. Ýal ýagysy 
işlemän iýmäge ymtylýan, edýän işi iýenine 
degmeýän, iýenini ödemeýän; elinden zat gelmeýän, 
iş başarmaýan. Ah, sizden hiç haçan abraý ýokdur, 
bir topar ýal ýagylary (A. Durdyýew). 
ÝAL [ýa:l], at. Käbir haýwanlaryň boýnunyň 
üstünde zolak bolup ösýän ösgün gyl. Ýaman ata ýal 
bitse, ýanyna ýanlyk baglatmaz, ýaman kişä mal 
ýetse, ýanyna goňşy gondurmaz (Nakyl). 

Ýalyň agarmak ýaşy bir çene ýetmek; 
garramak, sakgaly, saçy agarmak. 
ÝALAK I, at. Ite ýal we suw berilýän gap. Iti 
bolmadygyň ýalagy bolmaz (Nakyl).