U. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev

 
 
IPv4 manzillari sinflari. Tarmoq manzili (IP-manzil) ikki 
qismdan iborat bo‘lishi kerak: tarmoq raqami va ushbu tarmoqdagi 
tugun raqami. IP-manzillarning butun manzil makoni 5 ta sinfga 
ajratilgan (A, B, C, D va E sinflar), ularning har biri uchun tarmoqdagi 
raqam chegaralari va tugun raqami belgilangan.  
A sinfdagi IP manzillar juda katta tarmoqlarda, B sinfidagi IP 
manzillar o‘rta kattalikdagi tarmoqlarda, C sinfidagi IP manzillar eng 
ko‘p qo‘llaniladigan manzillardan bo‘lib, kichik tarmoqlar (mahalliy 

---

227 
yoki lokal tarmoq deb nomlanadi) uchun ajratilgan. Tarmoqda asosan 
uchta sinf IP manzillaridan foydalaniladi. 
6.1- jadval 
Sinf Bo‘linish 
Diapazon 
Tarmoq 
manzili 
Kompyuter 
manzili 
A 
0111 
1111 
1.0.0.0 
126.255.255.255 
dastlabki8bit 
ohirgi 24 bit 
B 
1011 
1111 
128.0.0.0 
191.255.255.255 
dastlabki 16bit 
ohirgi16bit 
C 
1101 
1111 
192.0.0.0 
223.255.255.255 
dastlabki 24bit ohirgi8bit 
D 
1110 
1111 
224.0.0.0 
239.255.255.255 
Ma’lumotlarni ko‘p manzilli 
jo‘natish manzillari 
E 
1111 
1111 
240.0.0.0 
255.255.255.255 
Zaxiralangan manzillar 
HozirdakundaIPv4 
manzillaritugaganligisababliIPv6 
protokolinitarmoqdaqo‘llashustidaglobalmiqyosdaishboshlangan. 
Internettarmog‘ishudarajadarivojlanmoqdaki, 
utaqdimetayotganxizmatturlarihamko‘payibbormoqda. 
Internetbuyumlari, 
ya’nimasofadanboshqaruvtizimlari, 
«aqlliuy» 
kabizamonaviyimkoniyatlarnita’minlashuchunIPv6 
niqo‘llashdanboshqailojqolmadi.
IPv6 protokoli. IPv6 protokoliyangiavlodprotokolihisoblanib, 
IPv4 
protokolidanfarqliravishdakengimkoniyatlargaega. 
IPprotokolining 
6-versiyasida 
(IPv6) 
tarmoqmanzili 
128 
bituzunlikkaega. 
Mavjudbo‘lganmanzillarsoni 
2
128 
darajasinitashkiletadi. 
IPv6 
dahamtarmoqmanzillarinuqtalaryordamidaharbiri 
16 
baytgatengbo‘lgan 8 taguruhga (oktetga) ajratiladi, shuningdek, IP-
manzildagiharbirbaytIPv4 
danfarqliravishda 
(mavjudmanzillarsoniko‘pligihisobigavaoldingiyozishformatiqulaybo‘

---

228 
lmaganligisababli) 
o‘noltiliksanoqtizimidagisonlarbilanyoziladi. 
Masalan, 
8000:0000:0000:0000:0127:AB68:CD45:EF15 
IPv6 protokolini yaratishdan asosiy maqsad quyidagilardan 
iborat: 
 
Tarmoqdagi milliardlab qurilmalarni manzillash; 
 
Marshrutizatorlarni ishlashini tezlashtirish uchun protokolni 
soddalashtirish; 
 
Xavfsizlikni ta’minlash; 
 
Sifatli xizmat ko‘rsatish. 
 
IPv6 protokolida manzillarning uchta turi mavjud: 
 Unicast – tarmoqdagi xost manzili (ma’lumotni faqat bitta 
xost qabul qiladi). 
 Anycast – guruhli manzil (ma’lumotni guruhdagi faqat bitta 
xost qabul qiladi). 
 Multicast – guruhli manzil (ma’lumotni guruhdagi barcha 
xost qabul qiladi). 
IPv6 protokolida nol bitlik manzillar yozuvini qulayroq qilish 
uchun, ortiqcha nollarni olib tashlash uchun maxsus sintaksis nazarda 
tutilgan. « :: » yozuvidan foydalanish 16 ta nollik bitlardan iborat 
guruhlar borligiga ishora qiladi. « :: » kombinatsiyasi faqatgina manzil 
yozilishida paydo bo‘lishi mumkin. « :: » ketma-ketligi, shuningdek, 
yozuvdan manzildagi boshlang‘ich va yakunlovchi nollarni olib 
tashlash uchun foydalanilishi mumkin.
Masalan: 8000:0000:0000:0000:0127:AB68:CD45:EF15 
8000::0127:AB68:CD45:EF15