Учебное пособие для практических занятий предназначено для магистров, обучающихся по специальности магистратуры 5А450206 «Водосберегающие технологии»

Qoʻzgʻalmas yopiq sugʻorish tizimida quvurlar yer ostiga koʻmilgan boʻlib, 
bunda sugʻorish ishlarini toʻliq avtomatlashtirish mumkin. 
Qoʻzgʻaluvchan yopiq sugʻorish tizimida quvurlar katta maydonlarni 
sugʻorish mumkin, chunki bunda quvurlar va boshqa sugʻorish elementlari bir 
joydan ikkinchi joyga koʻchirilib qoʻllaniladi. 
Yarim qoʻzgʻaluvchan yopiq sugʻorish tizimida sugʻorish quvurlarining 
faqat bir qismi bir joydan ikkinchi joyga koʻchiriladi. 
Tabiy bosimli sugʻorish tizimlarida hosil boʻlgan bosim quvurlardagi suv 
bosimining yoʻqolish qiymatidan yuqori boʻlishi shart:
bu yerda, 
- yerning tabiiy nishabligi 
L 
- quvurning hisobiy uzunligi, m 
 
- quvurning L - uzunlikdagi yoʻqolgan bosim qiymati, m. 
Quvurlarning materiallari: poʻlat, choʻyan, asbestsement, temir-beton, 
plastmassa, sopoldan iborat boʻladi. 
Quvurli sugʻorish tizimi quyidagi: bosh, tarqatuvchi va sugʻoruvchi 
quvurlardan iborat boʻladi. 
Quvur turini tanlash sugʻorish maydonlarining oʻlchamiga, yer relyefiga, 
iqtisodiy koʻrsatkichlariga bogʻliq xolda amalga oshiriladi. 

---

62 
Koʻpincha, sugʻorish quvurlari yer gorizontalining koʻndalangiga, 
tarqatuvchi quvurlar esa boʻylamasiga loyihalashtiriladi (3.3-rasm). 
3.3- rasm. Sugʻorish quvurlarining joylashuvi 
 
3.9. Suv tejovchi sugʻorish usullari. 
- avval koʻp suv berib, oqava chiqqanda suvni kamaytirish (3.4- rasm); 
- suv berish miqdori 15 - 20 % ga kamayadi; 
-sugʻorish vaqtida avval kam suv berib, soʻngra koʻpaytirib va yana 
kamaytirish; 
- oqava suvlar miqdori 15 - 20 % ga kamayadi, egatlar butun uzunligi 
boʻyicha bir tekis namlanadi. 
Dalani sugʻorish uchun umumiy suv 
berish miqdori 20 - 25 foizgacha 
kamayadi; 
Nam 
toʻplovchi 
va
dastlabki sugʻorishlarda juda qoʻl 
keladi. 
3.4- rasm. Egat oralatib sugʻorish. 
- oqava suvini chiqarmaslik uchun egat oxirini toʻsib, toʻsilgan suvni teskari 
oqizib egatlar oxirini namlash; 
- umumiy suv berish hajmi 15 - 20 % ga kamayadi.