Учебное пособие для вузов. Т.: Тфи, 2019. с. A. S. Djuraev- doctor of Economics, Professor of the Department of «Taxes and Taxation»
“Soliq ma‟murchiligi” fanining maqsadi va kadrlar tayyorlashdagi
Download 4.14 Mb. Pdf ko'rish
|
SOLIQ MA‟MURCHILIGI OQUV QOLLANMA
3.“Soliq ma‟murchiligi” fanining maqsadi va kadrlar tayyorlashdagi
ahamiyati. 1. “Soliq ma‟murchiligi” fanining predmeti va funkstiyalari, o‟qitishning zarurligi. Soliq ma‘murchiligi keng tushuncha bo‘lib, u soliq siyosatining asosiy tarkibiy qismini tashkil etadi va davlat bilan soliq to‘lovchi o‘rtasidagi munosabatlarga bog‘liq bo‘lgan bir qator yo‘nalishlarini qamrab oliadi. Soliq tizimining shakllanishi va uni rivojlantirish zaruriyati, shuningdek, soliq ma‘murchiligini yo‘lga qo‘yish muhim hisoblanadi. Shu jihatdan olib qaraganda bugungi kunda, soliqlar va soliq tizimini nazariy jihatdan o‘rganish va tahlil qilish, soliqlarni amaliyotda qo‘llanilishi, xususan, soliq ma‘murchiligi, uning vazifalarini o‘rganish hamda samarali tashkil etish muhim ahamiyat kasb etmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 51-moddasida fuqarolarning qonun bilan belgilangan soliqlar va mahalliy yig‘imlarni to‘lash bo‘yicha majburiyatlari ifodalangan. Ushbu asosda soliq to‘lovchilarning davlat byudjetiga soliqlar va bosh majburiy to‘lovlarni to‘lash bo‘yicha munosabatlari O‘zbekiston Respublikasining Soliq kodeksida belgilab berilgan. Soliq ma‘murchiligi fanning vazifalari - talabalarga soliq ma‘murchiligi funkstiyasining turlari, rejalashtirishning uslublari, soliq nazorat va hisob yuritilishda muammolar echish masalalari, soliq ma‘murchiligida ishlatiladigan asosiy tushunchalar va atamalar qo‘llanilishini o‘rgatishdan iborat. 8 Soliq ma‘murchiligi fanining predmeti soliq organlari faoliyati va to‘lovchilari o‘rtasida vujudga keladigan soliq munosabatlarini (harakatini), soliqlar mexanizmini har tomonlama o‘rganishdan iboratdir. Soliq ma‘murchiligi fanining predmeti soliq voqe‘liklari pul munosabatlarini o‘rganishdan iborat bo‘ladi. Bu pul munosabatlari soliq to‘lovchilar bilan davlat o‘rtasidagi munosabatlardir. Fanning mohiyati shu o‘rtadagi munosabatni chuqur o‘rganish, ularni to‘g‘ri tashkil qilishni ta‘minlashdir. To‘g‘ri tashkil etish deganda soliq munosabatida qatnashuvchi tomonlarning iqtisodiy manfaatini e‘tiborga olish, muvozanatni saqlash kabi munosabatlarni tashkil qilish tushuniladi. Bu muvozanatni saqlashda tomonlar adolatlik va insoflik tamoyiliga amal qilishi zarur. Byudjetga soliqlarni olishda soliq to‘lovchilar bo‘yniga ortiqcha og‘irlik osmaslik, ularni o‘z ishlab chiqarishidan manfaatdorligini so‘ndirib qo‘ymaslik, ularning dasturlari va rejalarini tez - tez o‘zgartirishga olib bormaslik va hokazolarga e‘tibor berish ko‘zda tutiladi. Bu erda tomonlarning do‘stona munosabatda bo‘lishi, bozor iqtisodiyoti talablariga mos iqtisodiy munosabatlar bo‘lishini o‘rgatadi. Fanning predmetini chuqur o‘rganish shuni ko‘rsatadiki, munosabatlarda bir tomonlama zo‘ravonlik munosabati bo‘lguday bo‘lsa, ikkinchi tomon unga javoban o‘z daromadlari, boshqa soliq ob‘ektlarini har xil yo‘llar bilan yashiradi. Bunday hollarda har qanday xuquqiy hujjatlarning ham kuchi etmay qolishi mumkin. Daromadlarni, soliq ob‘ektlarini yashirish holati ham munosabatlarni buzadi. Demak, yuridik shaxslarni soliqqa tortish fanini chuqur o‘rganish orqali amaliyotda soliq tushumlari rejalarini muvaffaqiyatli bajarish vazifasiga ham erishish mumkin. Soliq ma‘murchiligi - jarayon sifatida o‘zining funktsiyalarida namoyon bo‘ladi. Shu o‘rinda, ―funktsiya‖ - lotincha ―functio‖ (ijro qilmoq, bajarmoq) so‘zidan olingan bo‘lib, «biron kimsa yoki narsaning ish faoliyat doirasi, vazifasi», -degan ma‘nolarni bildiradi. 3 Soliq ma‘murchiligi faoliyat doirasi va vazifasi sifatida sub‘ektning ob‘ektga aniq ta‘sir etish yo‘nalishlarini o‘zida aks ettiradi.Ma‘murchilik ko‘p qirrali va 3 Qarang.O‘zbek tilining izohli lug‘ati. -M.: Rus tili, 1981. T. 170 - bet. 9 murakkab tushuncha bo‘lib, uni muhim belgilariga ko‘ra, turkumlab o‘rganish mazkur fanning maqsadiga muvofiqdir. Fanning funkstiyalari soliq mutaxassisi va boshqa soliq idoralari xodimlarini nazariy jihatdan qurollantirish hamda amaliyotda adashmaslik uchun yo‘l - yo‘riqlar ko‘rsatishdan iboratdir. Shuningdek, chet el soliq amaliyotini o‘rganish va taqqoslash asosida tegishli xulosalar ishlab chiqish, ularning ish tajribalarini o‘zimizning amaliyotga moslab zarur joylarini tadbiq etishdan iboratdir. Demak, fanning asosiy funkstiyasi yuqori malakali soliq mutaxassislari tayyorlashda ularni ham nazariy, ham amaliy jihatdan uslubiy qo‘llanmalar bilan ta‘minlashdir. Download 4.14 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling