Uliwma pedagogika

Ta`rbiyanin` turmis ha`m miynet a`meliyati menen baylanislilg`i printsipin a`melge
asiriw balalarg`a, o`spirim ha`m jaslarg`a ta`rbiyaliq ta`sir ko`rsetiwdin` sferasin ken`eytiwge, 
jas a`wladti turmisqa, ja`miyetlik paydali miynetke tayarlawg`a, materialliq bayliqlardi islep
shig`ariw sferasina aktiv qatnasiwg`a ja`rdem beredi. Ayirim jag`daylarda ta`rbiyanin` turmis 
penen baylanisi ta`rbiyaliq is penen, oqiwshilardin` o`nimli miyneti ortasindag`i baylanis dep
g`ana qaraladi. Biraq, ja`miyetlik turmis o`nimli miynetke qarag`anda ken` tu`sinik. Onin`
ja`rdeminde oqiwshilardi ja`miyetlik jumistin` ha`r qiyli formalarina qatnastirip, olardin` bul
miynetin ja`miyetke xizmet etiw mektebi dep, ja`miyet ushin materiallik ha`m ma`deniy 
bayliklardin` molshilig`i ushin uliwma xaliqliq gu`restin` bir sostav bo`legi dep oylawlarina
g`amxorliq etiw kerek. 


Jeke adamdi kollektiv arqali, kollektivte ha`m kollektiv ushin ta`rbiyalaw printsipi
o`ndiris qurallarinin` uliwma menshikligi menen dosliq qatnas ha`m o`z-ara ja`rdem qatnaslari 
menen xarakterleniwshi biyg`a`rez ja`miyettin` ta`biyatinan kelip shig`adi. Bul printsip oqiu`shi
jaslardi kollektivlik xizmettin` ha`r qiyli tu`rlerinde uzliksiz shiniqtirip bariwdi, kollektivlik 
xizmetti uliwma ma`seleler sheshiuge qaratiwdi talap etedi. Aqilg`a muwapiq
sho`lkemlestirilgen kollektiv ha`r bir balani qisindirmaydi, onin` rawajlaniwin shegaralamaydi. 
Ol jeke uqip penen talantlardin` rawajlaniwi ha`m gu`lleniwi ushin ken` imkaniyatlardi aship
beredi. Sonin` menen birge kollektivte kollektivizm ha`m o`z-ara joldasliq ja`rdem siyaqli 
minez-quliq printsipinin` iske asiwina qolayli sharayatlar do`retedi.

Ta`rbiyalaniwshig`a qoyilatug`in talaplardin` birligi ha`m onin` jeke basin 

xu`rmetlew. Talap etiwshilik ha`m sonin` menen birge ta`rbiyashilardin` balalarg`a,
o`spirimlerge ha`m jaslarg`a miyirmanliq ja`ne g`amxorliq penen qatnas jasawi olarg`a 
beriletug`in ta`rbiyaliq ta`sirdin` effektivli boliwin arttiradi, ta`rbiyalaniwilardin` moralliq ha`m
ideyaliq jaqtan u`zliksiz o`sip bariwin ta`miynleydi. Bul printsip gumanizm, optimizm 
ideyasina, adamg`a shin iseniwine tiykarlang`an. Ta`jiriybeli oqitiwshilar o`z
ta`rbiyalaniwshilari menen jeke islesedi. Olar en` aldi menen ta`rbiyalaniwshilarinan jaqsi, 
unamli qa`siyetler izlewge, tabiwg`a ha`reket etedi. Olar usi unamli qa`siyetlerge tiykarlana
otirip, o`z ta`rbiyalaniwshilarinin` minez-qulqindag`i kemshiliklerdi ha`m unamsiz qa`siyetlerdi 
saplastiradi. Olar jaza beriwdi siyrek qollanadi. Adamgershilik qa`siyetlerge tiykarlana otirip
ta`rbiyashilar o`z ta`rbiyalaniwshilarina olardin` o`zlerinin`de jaqsi islerge uqipli ekenligine 
isendire baslaydi. Pedagogikaliq optimizm mug`allimlerdin` ajralmas qa`siyeti. Ol oqiwshilardi
ta`rbiyalawdin` tiykari, iseniw metodi, olardi xu`rmetlew ha`m olardin` mu`mkinligine iseniw 

---

bolip tabiladi. Bul iseniw oqiwshilarg`a joqari talaplar qoyiwdi joqqa shig`armaydi, al ko`zde

tutadi.