Umumiy doc

15. 3.1.2. M-6000 ASOSIDAGI TIZIMLARNING UMUMIY STRUKTURASI 
M-6000 asosidagi tizimning strukturali qurilishi ASVT vositalari tizimini 
qurishning umumiy prinsiplari asosida amalga oshiriladi. 
Tizimning markaziy o‘zagi M-6000 prosessori bo‘lib, uning aloqalari 
(bog‘lanishlari) kirish-chiqishning standart tutashmalariga chiqib, prosessorga 8 
tadan 60 tagacha qo‘shimcha qurilmalarni ulashga imkon beradi. Bunday ulanishlar 
interfeys kartalar yordamida amalga oshirilib, ular asosan mashinaning tashqi 
qurilmalar bilan ulanish bo‘g‘inlari va boshqarish ob’ekti hisoblanadi. Har bir 
interfeys kartaning ishlash prinsipi va sxemasi aniq tashqi qurilmaning boshqarish 
tizimidagi uning vazifasi bilan bog‘liq o‘ziga xos hususiyatini aks ettiradi. 
Matematik ta’minot texnik vositalar bilan birga beriladi. Bu ta’minotning 
tarkibi va vazifasi, shuningdek, M-6000 ning buyruqlar tizimi (1) da qarab chiqilgan. 
15. 3.1.3. KIRITISH-CHIQARISHNI TASHKIL ETISH 
Kiritish-chiqarishning barcha muhim qurilmalari standart tutashuv orqali yoki 
bevosita prosessorga interfeys kartalar orqali, yoxud tizim tarkibiga kiruvchi va
prosessorga ko‘p sondagi tashqi qurilmalarni ulash imkonini ta’minlash uchun 
mo‘ljallangan kiritish-chiqarish kengaytirgichiga, shuning, xotiraga bevosita kiritish 
kanaliga yoki maxsus tutashuv kengaytirgichiga ulanishi mumkin.
M-6000 ning standart tutashuvi sifatida 2K tutashuv tanlangan bo‘lib, u 
quyidagilarni ko‘zda tutadi: 
−
mashina so‘zining barcha 16 xonasini (razryadini) paralel uzatish; 
−
kiritish-chiqarish operasiyalarini bajarishning boshida va oxirida tashqi 
qurilmalar bilan axborot almashishning reglamentlanmagan tartibi va nazorat 
funksiyalarini ixtiyoriy bajarish tashqi qurilmalarga yuklatiladi. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

439 
SHuni ta’kidlab o‘tish kerakki, kiritish-chiqarishni tashkil etishning taxminan
shunday tartibi EHM YAS (yagona seriyasi) vositalari kompleksi uchun ham qabul 
qilingan. U kiritish-chiqarish ishlarining bir qismini bajarishni prosessorga yuklab, 
almashtirish ishini bir xillashtirishga imkon beradi. U bu holda turli xildagi tashqi 
qurilmalarning ish xususiyatidan ancha kamroq darajada bog‘liq bo‘ladi. Bu 
tizimning chetki qismining nomenklaturasini oshirish va o‘zgartirishimkoniyatlarini 
jiddiy ravishda kengaytiradi. 
Fizik jihatdan 2K tutashuv - ikkita shtepsel rozetkasi bo‘lib, ulardan biri 
prosessor javonida, ikkinchisi - kiritish-chiqarish kengaytirgichi va tutashuv 
tarmoqlagichi tuzilishlarida yoki xotiraga bevosita kirish kanalida joylashtirilgan. Bu 
shtepsel rozetkalariga aniq tashqi qurilmani boshqarish sxemasiga butunicha yoki 
sxemaning bir qismiga ega bo‘lgan interfeys karta (o‘lchami 235x140 mm bo‘lgan 
plata) o‘rnatiladi (quyiladi). Prosessor 2K tutashuvga 8 ta chiqishga ega, ya’ni 
kengaitirgichlARTiz jami 8 ta tashqi qurilmani ulash mumkin. Prosessorga bitta, 
ikkita yoki uchta kengaytirgichni ulab, tutashuvga chiqishlar sonini mos ravishda 22, 
38 yoki 54 tagacha oshirish mumkin. 
M-6000 prosessori faqat o‘zining tashqi qurilmalariga ulanmasdan, balki 
ASVT-D (diskret komponentlardagi) vositalar kompleksiga kiruvchi boshqa istalgan
qurilmaga ulanishi mumkin. Bundan tashqari, M-6000 ga EHM YAS i vositalari 
kompleksidan istagan tashqi qurilmani ulash mumkin. M-6000 prosessori asosidagi 
tizimning o‘zi EHM YAS i hisoblash kompleksiga boshqa tashqi qurilmalar bilan 
bo‘yso‘ngan qism tizim xuquqida boshqaruvchi kiritish-chiqarishning quvvatli 
qurilmasi sifatida ulanishi mumkin. 
Bu 
imkoniyatlarning 
hammasini 
ta’minlash 
uchun 
tizim 
tarkibida 
tutashmalarni moslashtirishning maxsus modeli mavjud.