Umumiy fizika kursidan praktikum o’quv qo’llanma

 
Tajriba qurilmasi: 
- Asferik kondensatorli lampani optik kursida 67-rasmda tasvirlanganidek sozlang. 
- 6 voltli lampa choʻgʻlanganda, korpusdagi lampa qoʻyilmasini shunday buringki, 
lampa tolasining yorqin siymosi devorning qarama qarshi tomonida kuzatilsin 
(parallel yorugʻlik nurini olish uchun lampa bilan devor oraligʻi 3 m tartibida 
boʻlishi kerak). 
- Lampa tolasining tasviri gorizontal boʻlishi uchun lampa qoʻyilmasini toʻgʻrilang. 
Yorugʻlik nurining paralleligi tekshirilishi mumkin, masalan yorugʻlikni sirtga 
oddiygina tegib turgan qogʻoz varagʻi orqali oʻtkazish orqali. Agar zarur boʻlsa, 
lampani lampa korpusi orqasidagi uchta rostlovchi vintlar bilan rostlang. 
- Yarim shaffof ekranni 68-rasmda tasvirlanganidek sozlang va lampa bilan yarim 
shaffof ekran orasiga linzani f = +150 mm lampaga qavariq tomoni bilan 
joylashtiring. 
- Toʻrli (5mm x 5mm oraliqda intervalga ega) diapozitivni asferik kondensatorga 
mahkamlangan slaydlarni tutib turgichga oʻrnating.
- Gulsafsarsimon shaklli diafragmani lampa oldiga joylashtiring va uni toʻliq 
oching. Yarim shaffof ekranda toʻrning ravshan tasviri hosil boʻlguncha, linzani 
(lampa tomon) siljiting.

---

171 
 
 
67- rasm  
68- rasm 
Tajribani oʻtkazish tartibi: 
- Chetki yorugʻlik nurlarini blokirovka qilish uchun markazi tuynukli 
diafragmmani linzaning tekis tomoniga qotiring (69-rasm) 
- Linzani siljitish orqali toʻrning ravshan tasvirini oling. 
- Linza f1 oʻrnini yozib oling. 
- Kichik tuynukli diafragmmani xalqasimon diafragmma bilan almashtirib 
markaziy nurlarni kesing. 
- To nurning ravshan tasvirini kuzatish mumkin boʻlguncha linzani siljiting. 
Izoh: Chetki nurlar hosil qilgan tasvirlar kichik ravshanlikka ega. 
 - Linza f2 oʻrnini yozib oling. 
Izoh: Muqobil, sferik abberasiyani kuzatish uchun ekran ham siljitilishi mumkin. 
Bu qurilmadagi tasvir masofasi mos ravishda f1 va f2, fokus masofaga teng. 
69-rasm.