Umumiy fizika kursidan praktikum o’quv qo’llanma

Tajribani oʻtkazish tartibi: 
- Nolni oʻrnatish uchun siferblatli indikatorning korpusini buring 
- Boshlangʻich temperaturani oʻlchang, ya′ni xona temperaturasini 
𝑇
0
.
- Sirkulyasion termostatni ulang va uning temperaturasini 
𝑇
0
ga nisbatan 5 K ga 
kattaroq qilib oʻrnating.
- Toki termodinamik muvozanat oʻrnatilmaguncha kuting.
- Temperaturani T oʻlchang.
- Siferblatli indikatorning koʻrsatishini yozib oling.
- T temperaturani taxminan 5 K qadam bilan 373 K gacha koʻtaring.
- Latun quvur xona temperaturasigacha sovushiga imkon bering.
- Latun quvurni poʻlat quvur bilan almashtiring va kengaytiruvchi apparatning 
qoʻzgʻalmas tayanchini (a) 600 belgisiga oʻrnating va poʻlat quvurning ochiq 
uchini qoʻzgʻalmas tayanchga kiritib, bir tekis siljiting
- Shunday tajribalarni shisha trubka bilan ham bajaring. Bu holda temperatura T ni 
taxminan 10 K qadam bilan koʻtaring. 
 
 
 
 

---

72 
Sinash uchun savollar: 
1. 
Qattiq jismlar deb nimaga aytiladi? 
2. 
Kristall va amorf jismlar haqida ma′lumot bering. 
3. 
Qizdirilgan jism oʻlchamlarining kattalashuvini nazariy yoʻl bilan 
tushuntiring. 
4. 
Quvurlarnin chiziqli kengayishini temperatura funksiyasi sifatida oʻlchash 
boʻyicha tajriba qurilmasini haqida ma′lumot bering. 
 
 

---

73 
2-laboratoriya ishi 
SUYUQLIKLARNING HAJMIY KENGAYISH KOEFFITSIYENTINI 
ANIQLASH 
(Qoʻshimcha foydalanish uchun adabiyotlar: 7, 8, 10, 37, 38, 43, 47, 55.) 
 
Tajriba maqsadi: Dilatometrning hajmini 
𝑉
0
aniqlash. Suvni va etanolni 
hajmlarining kengayishini temperaturaning funksiyasi sifatida oʻlchash va ularning 
hajmiy kengayish koeffitsiyentlarini 
𝛾 aniqlash. Suv bilan etanolning hajmiy 
kengayish koeffitsiyentalarini taqqoslash.