Umumiy fizika kursidan praktikum o’quv qo’llanma

Tajribaning oʻtkazish tartibi: 
Dyuar idishini sovuq suv bilan toʻldirish:
- Boʻsh Dyuar idishining massasini oʻlchang. 
- Dyuar idishiga taxminan 150 gramm distillangan suv soling va uning massasini 
𝑚
2
hamda temperaturasini 
𝑡
2
oʻlchang.

---

100 
- Suv ajratgichni shunday oʻrnatingki, bugʻ trubkasining chiqishi Dyuar idishi 
tubining oʻrtasidan 1 sm yuqorida joylashsin. Zaruriyat tugʻilganda uni silikon 
quvur qisqa boʻlagi bilan tortish mumkin.
- Qurilmaning umumiy massasini aniqlang. 
 Bugʻni quvur orqali idishga uzatish:
- Suv ajratgichni menzurkaga joylashtiring va silikon quvurlar yaxshi qotirilganiga 
amin boʻling. 
- Bugʻ generatorini elektr tarmoqqa ulang va bugʻ chiqishini kuting.
- Suv ajratgichni Dyuar idishining tepasiga oʻrnating va yana bir bor toʻliq 
massaning ortishini va temperaturaning koʻtarilishini kuzating. 
Toʻliq massa taxminan 20 g. ortgandan keyin, bugʻ generatori oʻchiriladi va tezda 
aralashmaning temperaturasi t
m
aniqlanadi. 
Sinash uchun savollar: 
1. Bugʻlanish deb nimaga aytiladi. 
2. Kalorometr qanday asbob? 
3. Solishtirma bug`lanish issiqligiga ta′rif bering 
4. Sovuq suv va bug` aralashmasini temperaturasi qanday aniqlanadi. 
 
 

---

101 
8-laboratoriya ishi 
KRITIK NUQTADA SUYUQLIK-GAZ FAZAVIY OʻTISHINI KUZATISH 
(Qoʻshimcha foydalanish uchun adabiyotlar: 4, 9, 10, 11, 12, 45, 47, 56.) 
 
Tajriba maqsadi: Kritik nuqtadan yuqori qizdirishda suyuqlik-gaz fazaviy 
chegaraning yoʻqolishini kuzatish. Kritik nuqtadan pastga sovushda suyuqlik-gaz 
fazaviy chegaraning shakllanishini kuzatish. Kritik opalessensiyani kuzatish.