Umumiy ma'lumoti tayyori. Doc

II.5. TARMOQNING TEXNIK JIXOZLANISHI 
 
Ko‘pchilik kompyuter tarmoqlarida simli yoki kabelli aloqa kanallari 
ishlatiladi, vaholanki, simsiz tarmoqlar ham mavjuddir.
Bog’lash uchun qo’llaniladigan kabellar axborot uzatish muhiti deb 
yuritiladi.
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

22
Kabellar uzatish muhitining umumiy ko’rinishi quyidagi 6-rasmda 
keltirilgan. 
6-rasm. Kabellar uzatish muhitining umumiy ko’rinishi. 
Kabellar asosan uch turga bo’linadi: 
-koaksial kabellar (coaxial cable), ular televizion antennaga juda o’xshash. 
O’tkazish tezligi: 10 Mbit/sek. Asosan bino ichidagi tarmoqni hosil qilishda 
foydalaniladi. 
Koaksial kabel elektr toki o‘tkazuvchi kabel bo‘lib, tuzilishi 7-rasmda 
ko‘rsatilgandek, markaziy mis sim ichki dielektrik qoplamaga olingan bo‘lib, 
metall sim to‘qimaga o‘ralgan hamda u umumiy tashqi qoplamaga olingan bo‘ladi. 
Yaqin vaqtgacha koaksial kabellar eng ko‘p tarqalgan kabellar edi. Buning 
sababi yuqori darajada himoyalanganligi, to‘qilgan juftlikka qaraganda, axborotni 
uzatish tezligi yuqoriligi va katta masofalarga yzatish 
imkoniyati mavjudligi. 
Koaksial kabellar asosan Shina topologiyali 
tarmoqlarda ishlatiladi. Bu holda kabel uchlariga 
signalni ichki aksiga qaytishni oldini olish uchun, 
albatta, 
terminatorlar 
o‘rnatilishi 
va 
bu 
terminatorlardan faqatgina bittasi yerga ulanishi kerak. 
Koaksial kabelning tuzilishi quyidagi 7-rasmda keltirilgan. 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

23
-juftli o’ram kabellari (tvisted pair) 
telefon simini eslatadi. O’tkazish tezligi: 100 
Mbit/sek.
Asosan bino ichidagi tarmoqni hosil 
qilishda foydalaniladi. 
O‘ralgan juft simlar hozirgi kunda eng 
arzon va eng ko‘p tarqalgan kabellarda ishlatiladi. 
Uning tuzilishi quyidagi 8-rasmda keltirilgan. 
O`raglan juftlik asosidagi kabel tuzilishi ikkita mis sim dielektrik material 
bilan har biri alohida qoplanib, ular o`zaro bir-biriga o`ralan, bunday juftliklarning 
bir nechtasi umumiy dielektrik g`ilofga olingan bo`ladi.
U ancha egiluvhchan va uni aloqa kanaliga yotqizish qulaydir. 
O`raglan juftlikning asosiy afzalligi kabel uchlariga razyomlarni ulashning 
osonligi va shuningdek, har qanday shkaslanishlarni ta’mirlashning boshqa turdagi 
kabelga qaraganda qulayligidir. Qolgan hamma texnik ko`rsatkichlari boshqa 
turdagi kabellarga nisbatan yomon.
Masalan, signalni uzatishda berilgan so`nish tezligi (kabeldan signal o`tgan 
sari uning amplitudasini kamayishi) bu kabellardan koaksial kabel ko`rsatkichiga 
nisbatan katta.