Umumiy pedagogika o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan darslik

O‘qitish, o‘rganish va o‘rgatish bo‘yicha qobiliyatlariga 
quyidagilar kiradi: 
−
 
O‘quvchini tushunishini ko‘rish va sezish hamda bunday 
tushinishning darajasini va xarakterini o‘rganish qobiliyati; 
−
 
O‘quv materialini mustaqil tanlab olish hamda o‘qitishning 
samara beruvchi usul va metodlarini belgilash qobiliyati; 
−
 
Materialni yetarli bayon qilish hamda uning barcha 
talabalarga tushunarligini ta’minlash qobiliyati; 
−
 
Talabalarning individualligini hisobga olgan holda o‘qitish 
jarayonini tashkil etish qobiliyati; 
−
 
O‘qitish jarayonida pedagogik texnologiyalardan foydalanish 
qobiliyati; 
−
 
O‘quvchilaning katta odimlar bilan rivojlanishini tashkil 
etish qobiliyati; 
−
 
O‘zining pedagogik mahoratini takomillashtirish qobiliyati; 
−
 
Mustaqil ta’lim olish va mustaqil takomillashish qobiliyati. 
−
 
Pedagogik jarayonga qaratilgan pedagogik qobiliyatlarga 
quyidagilar kiradi: 
−
 
Boshqa insonning ichki holatini to‘g‘ri baholash, unga
hamdardlik bildirish, hamnafas bo‘la olish qobiliyati (empatiya 
qobiliyati); 
−
 
Taqlid qilish uchun na’muna bo‘lish qobiliyati; 
−
 
Tarbiya jarayonida individual xususiyatlarini inobatga
olish qobiliyati; 
−
 
Muloqatning lozim topilgan uslubini hamda o‘z o‘rnini
topish, kelisha olish qobiliyati; 
−
 
Hurmat qozonish, ya’ni talabalar o‘rtasida obro‘ga ega
bo‘lish qobiliyati. 

---

448 
Pedagogik qobiliyatlar ichida pedagogik muloqatga bo‘lgan 
qobiliyat alohida ajralib turadi. 
O‘qituvchining talabalar bilan davomiy va samarali aloqalarini 
tashkil etishni kommunikativ qobiliyat bilan bog‘laydilar. 
Kommunikativ qobiliyat – bu pedagogik o‘zaro aloqalar doi-
rasida o‘ziga xos tarzda namoyon bo‘ladigan muloqot qobiliyatidir.
Hozirgi jamiyatimizda o‘qituvchining mustaqil ravishda bi-
limlarni egallab, o‘z malakasini oshirib borishi – bir tomondan
o‘qituvchilik faoliyatining borgan sari naqadar muvaffaqiyatli
borayotganligini ko‘rsatsa, ikkinchi tomondan muhim vazifa
ekanligidan dalolat beradi – chunki bu kechiktirib bo‘lmas jara-
yon shaxsni intellektual qashshoqlikdan qutqarib qoladi. Psixo-
logik nuqtayi nazardan o‘qituvchi doimiy ravishda o‘z bilimla-
rini oshirishi bilan shug‘ullanishi zarurdir. Chunki o‘qituvchilik 
mehnatining asosiy xususiyati ham shudir. Pedagog hamma vaqt 
odamlar orasida bo‘larkan, u odamlarni ko‘pdan beri qiziqtirib
kelayotgan haqiqatni o‘z qarashlari bo‘yicha to‘g‘ri tushuntirib
berishi lozim.