Umumiy pedagogika o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan darslik

3. Umumiy o‘rta ta’lim 
О‘rta ta’limning muddati 11 yil bо‘lib, О‘zbekiston Respub-
likasida ta’limning majburiy turi hisoblanadi.
11 yillik majburiy 
о‘rta ta’lim “Inson huquqlari umumjahon Deklaratsiyasi”, “Bola 
huquqlari Konvensiyasi”, О‘zbekiston Respublikasining Konstitut-
siyasi, “
Ta’lim tо‘g‘risida
”gi Qonuni, “
Kadrlar tayyorlash milliy 
dasturi”, 
О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 
fevraldagi “О‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bо‘yi-
cha Harakatlar strategiyasi tо‘g‘risida”gi Farmoni, “Yoshlarga oid 
davlat siyosati tо‘g‘risida”gi Qonun, va YUNESKOning uzluksiz 
ta’limga doir tavsiyalariga muvofiq tarzda amalga oshiriladi.
11 yillik majburiy о‘rta ta’lim tizimi oldiga qо‘yiladigan ijti-
moiy buyurtma va talablardan kelib chiqqan holda, 11 yillik maj-
buriy о‘rta ta’lim muassasalari faoliyatini tashkil etish tо‘g‘risidagi 
meyoriy-huquqiy hujjatlar ishlab chiqiladi va muntazam takomil-
lashtiriladi. 
11 yillik majburiy о‘rta ta’limning asosiy maqsadi – shaxsning 
har tomonlama rivojlanishini ta’minlash, muntazam rivojlanuvchi 
ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlarda о‘zining ijodiy quvvatlarini namo-
yon qila oladigan yoshlarni shakllantirish, о‘zining shaxsiy hayotiy 
manfaatlari kabi jamiyat manfaatlari yо‘lida ham xizmat qila 
oladigan, chunonchi, о‘zbek xalqining an’analarini davom ettiradi-
gan, fan, madaniyat, texnika hamda texnologiyalarni rivojlantira 
oladigan, avlodlarning tarixiy uzviyligini mustahkamlaydigan 
yoshlarni tarbiyalab yetishtirishdan iborat.
11 yillik majburiy о‘rta ta’lim maktablarining mavjud ijtimoiy 
sharoitdagi vazifalari: 
a) о‘quvchilarning jismoniy salomatligini muhofaza qiladigan, 
ma’naviy jihatdan boy, yuksak axloqiy, bilimli, о‘zi va boshqa 
xalqlarning an’analari va madaniyatini hurmat qiladigan shaxslarni 
tarbiyalaydigan maktab hayotining yangi sohasini shakllantirish; 
b) о‘quvchilarda fuqarolik, fidoyilik, inson erki va huquqlarini 
hurmat qilish, о‘zi va jamiyat oldida mas’uliyatni his qilish kо‘nik-
malarini tarbiyalash; 

---

42 
d) о‘quvchilarda yaxlit tarzdagi ilmiy dunyoqarash, ekologik 
madaniyatni shakllantirish; 
e) о‘quvchilar va о‘qituvchilarning ochiq axborot maydon-
lariga chiqishlari uchun qulay imkoniyatlar yaratish; 
f) о‘quvchilarning bilish qiziqishlari, ijodiy layoqatlari, umum-
о‘quv kо‘nikmalari, mustaqil bilim olish malakalari, о‘zlarini 
namoyon qilish imkonini beradigan faoliyat tajribalarini har 
tomonlama rivojlantirishdan iborat. 
Mazkur maqsad va vazifalarni amalga oshirish uchun: 
a) о‘quvchilarning tо‘laqonli rivojlanishlari uchun qulay 
pedagogik, psixologik shart-sharoitlarni yaratish; 
b) fan, madaniyat, iqtisodiyot, texnika, texnologiyalarning 
taraqqiyoti bilan bog‘liq holda 11 yillik majburiy о‘rta ta’lim maz-
munini muntazam yangilash; 
d) ta’limning madaniyat bilan yо‘g‘rilganligiga muntazam tarz-
da e’tibor qaratish asosida uning shaxs ma’naviy olamining shakl-
lanishini ta’minlash; 
e) о‘quvchilarning ijtimoiy о‘zgarishlarga moslashishlariga 
erishish, natijada о‘quvchilarda barqaror mayllar shakllanib, shaxs-
ning shaxsiy muvaffaqiyatlari bilan bir qatorda ijtimoiy taraqqi-
yotni ham ta’minlanadi; 
f) о‘quvchilarda ilmiy bilimlar tizimini shakllantirish, ularni 
amaliy faoliyatning turli kо‘rinishlarida qо‘llay olish kо‘nikmalari-
ni hosil qilish; 
g) 11 yillik majburiy о‘rta ta’lim tizimining uzviyligini rivoj-
lantirish, uning darajalari va bosqichlari orasidagi uzviylikni 
ta’minlash; 
h) о‘qituvchilarning innovatsion faoliyatini qо‘llab-quvvatlash; 
i) о‘quv dasturlarining kо‘p variantliligiga erishish orqali 
ta’limni tabaqalashtirish va individuallashtirish; 
j) о‘quvchilarning salomatligi va hayotini muhofaza qilish; 
k) о‘quv jarayonini axborotlashtirish va kompyuterlashtirish, ax-
borot va telekommunikatsiyalarning yangi vositalarini о‘zlashtirish; 
e) masofadan turib о‘qitish tizimini rivojlantirish; 
m) iqtidorli о‘quvchi-yoshlar bilan ishlash tizimini takomil-
lashtirish; 

---

43 
n) imkoniyati cheklangan о‘quvchilar bilan ishlash tarmoqlari 
va ta’lim muassasalari faoliyatini yangi sifat bosqichiga kо‘tarish, 
pedagogik-psixologik korreksiyalash bilan bog‘liq chora-tadbir-
larni amalga oshirish talab qilinadi.