Umumiy va noorganik kimyo

Н₃Р0₄Q NH₃= NН₄Н₄ РО₄
Neytrallanish issiqligining ajralishi xisobiga massaning harorati 80-90°С< gacha kutariladi va buning xisobiga superfosfat birmuncha kuriydi. Bunda suvda eriydigan Р₂О₅,-, mikdori kamaymaydi.
Nisbatan kuchliroq ammoniylashtirish natijasida xosil bo‘lgan diammoniyfosfat kalsiy sulfat bilan ta’sirlashib, dikalsiyfosfatga aylanadi:
Н₃Р0₄Q 2 NH₃ = (NH₄)₂HPO₄
(NH₄)₂HPO₄Q СаS0₄= СаНР0₄ Q (NН₄)₂S0₄
Monokalsiyfosfat xam dikalsiyfosfatga aylanadi:
Са(Н₂Р0₄)₂*Н₂0 Q СаS0₄Q 2NH₃ = 2СаНР0₄ Q (NН₄) ₂S0₄ Q Н₂0
Bunday chukur ammoniylashtirish natijasida superfosfatdagi suvda eriydigan Р₂О₅.-, mikdori anchagina kamayadi, ammo uzlashadigan РзО,-, mikdori sezilarli uzgarmaydi. Ammoniylashtirishni yanada davom ettirish Р₂О₅-, retrogradayiyasiga olib keladi — dikalsyfosfat usimliklar kiyin uzlashtiriadigan trikalsiyfosfat shakliga aylanadi:
2СаНР0₄ Q СаS0₄Q 2NH₃ = Са₃(РО₄)₂ Q (NН₄)₂ S0₄
Shuning uchun superfosfatning ammiak bilan neytrallash natijasida tarkibida 2% atrofida azot bulgan maxsulot olinadi. Tarkibida kup mikdorda (8% gacha) azot tutgan ammoniylashtirilgan superfosfat olishda neytrallovchi vosita sifatida suyuk ammiakatlar kullaniladi.
Superfosfatni ammoniylashtirish aylanuvchi barabanli ammoniylashtirgichga uzluksiz ravishda superfosfat kiritish va uning yunalishi buyicha okimda gaz xolatdagi ammiak yuborish orkali amalga oshiriladi. Ammiakning me’yori superfosfat massa sining 2% ini, uning yutilish darajasi esa 97-99% ni tashkil etadi. Ammoniylashtirishda xrsil buladigan guvala xrlatdagi superfosfat elanadi va maydalanadi.
Noratog fosforitidan olinadigan superfosfatni ammoniylashtirish ayniksa samarali x,isoblanadi. Bunda kalsiy va magniy fosfat tuzlarining eritmadan tula ajralishi kuzatiladi vа 25°С gacha sovutilganda nafakat monokalsiyfosfat kristallanadi, balki magniy va ammoniy fosfatlari x,am turli xil ikkilamchi va uchlamchi tuzlar kristallogidratlari xolatida ajralib chikadi. Shuning uchun ^orator fosforitidan olinadigan superfosfatni ammoniylashtirish natijasida yaxshi fizik xossaga ega bulgan max,sulot olinadi.