Universiteti b. A. Bahritdinov s. A. Zokirova
H in d isto n d a x o ’jaliklar 5 g a d a n kam roq b o ’lib, y a ’ni ferm alar 91 foizini tash k il
Download 35.04 Kb. Pdf ko'rish
|
|
H in d isto n d a x o ’jaliklar 5 g a d a n kam roq b o ’lib, y a ’ni ferm alar 91 foizini tash k il qilib, b a r c h a y e rla rn in g 5 1 f o iz ni e g a lla y d i. L ek in , k a tta fe r m a la r y o lla n m a m e h n a tg a a s o s la n g a n b lib y a n g i te x n o lo g iy a m i h a m d a yerlarni katta q ism in i e g a ila g a n h o ld a q ish lo q h jaligi m a h su lo tla r in in g katta qism in i y e tk a z ib b erad i. S h u n d a y q ilib A Q S H d a k a t t a f e r m a l a r ( h a m m a s i 1 / 1 0 ) t o v a r m a h su lo tla rin in g s berdi. Ishlab c h iq a rish n in g ix tis o sla sh u v i v a in te n siv la sh u v i k p h o lla rd a x o ’jalikning h a jm ig a , q a n ch a lik kap ital bilan ta ’m in la n g a n lig i v a s a n o a t la s h g a n lig ig a b o g liq d ir . I n te n s iv la s h u v d a r a ja si m a h s u lo tn in g b a h o s i yoki un in g jism o n iy birlikdagi lc h o v i y an i m a y d o n birligini h is o b g a o lg a n h o ld a lc h a n d i-b u x o ’jalik n in g ich la b ch iq a rish i, m e h n a t sa r fla sh i h a m d a k a p ita lg a b o g ’liqdir. Kapital bilan in t e n s iv t a ’m in la n ish k o’proq Y evrop a d a v la tla rig a , h a m d a Isroil v a A Q S H g a xosdir. Q is h lo q x jaligi m e h n a t kuchi ish la tish in te n siv b lg a n hu du dlarn i tarixd an aholi z ic h jo y la s h g a n d e h q o n c h ilik hududlari: Y a p o n iy a , X itoy yan i g u ru ch e k is h bilan s h u g ’u lla n a d ig a n d avlatlar J a n u b i-S h a rq iy O siy o , Afrikaning katta daryolari vod iylarida (Misr), J a n u b i-G ’arbiy O s iy o d a (Iroq, Su riya) kiradi. Bu h u d u d la rd a hozirgi k u n g a c h a yarim to v a r x jaligi s a q la n ib q o lg a n . M azkur h u d u d la rn in g a s o s iy m a q s a d i kichik bir b la k c h a y e r d a n h a m katta h o sil olishdir, bu y e rd a sa r f -x a ra ja tg a katta tibor q aratilm ayd i, sh u n in g u c h u n h am ish la b ch iq a r ish p a s t k rsa tk ich la rg a e g a . A r g en tin a yoki A v stra liy a n in g o ’tloq larid a x jaliklar k proq m e h n a t kuchini tejayd i v a un ing ish la b ch iq a rish i katta k o Y sa tk ich la rg a egad ir, sh u n in g u c h u n y e rn in g h a m e k s t e n s iv unum dorligi m inimaldir. Iq tisodiy sam a ra d o rlik s a r f - xarajat v a m a h su lo tn in g rta sid a g i farq bilan b e lg ila n a d i v a in ten siv lik n in g d a r a ja s ig a b o g liq e m a s . Katta to v a r h o ’jalik larga b a la n d sa m a ra d o rlik k o ’proq n a fa q a t in ten siv, balki e k s t e n s i v r e g io n la r ig a x o s d ir , bu k a tta m a y d o n la r n i ta b iiy s h a r o iti y e r n i u n u m d o iiig i h u d u d n in g transport g e o g ra fik jo y la sh u v i bilan uzviy b ogliq d ir. A s o s iy om il b lib a h o li zich ligi xizm a t q ilm o q d a , q a y sik i y e r rezerv la rig a v a ish k u ch in in g b a h o s ig a , m a h a lliy q ish lo q x jaligi m a h s u lo tig a b lg a n t a la b g a z t a ’sirini tk a za d i. M a sa la n , E .B o sru p t a ’k id la sh ich a , a h o li so n i o s h is h i bilan birgalikda tropik iq lim d agi yerlarni q ish lo q x jaliginin g m a teria l-tex n ik k rsatk ich i d a ra ja si b lib e n e r g e t ik t a ’m in la n g a n lik x iz m a t q iladi. R iv o jla n g a n d a v la tla r y u q o ri s a n o a t l a s h g a n v a m o d e r n i z a t s i y a i a s h g a n q i s h l o q x j a l i g i g a e g a , r iv o j la n a y o t g a n d a v la tia r n in g a g r o m u h iti e s a is h la b c h iq a r is h n in g s o d d a a n a n a v iy v a m a n u fa k tu ra b o s q ic h la r id a jo y la s h g a n . U s h b u d a v la tla r d a q l m e h n a ti v a tirik tortish k u ch id a n fo y d a la n is h k o ’pchilikni ta sh k il qilad i. A g a r rivojlan gan d a v la tla rd a yerlarn ing 8 2 foizi traktorlar to m o n id a n h a y d a ls a , tirik to rtish k u ch i b ila n e s a - 1 1 ;q ld a - 7 fo izn i ta s h k il q ila d i, r iv o jla n a y o tg a n d a v la tla rd a e s a - n isb a t b o s h q a c h a : q o ’ld a is h lo v berilish - 2 6 foiz; m ol bilan- 5 2 ; tra k to rla r b ila n e s a 2 2 f o iz ni ta s h k il q ila d i. A g r o x ja lik k o m p le k s la r i rivojlan gan d a v la tla rd a e s a e n e r g iy a is t e ’m ol q ilish 1 7 foizn i ta sh k il qiladi, q a y sik i milliy x o ’jalik da ishlatiladi; ular ich id a q ish lo q x o ’jaligi - 4 . 9 foiz ni (G ’arbiy Y e v r o p a - 6 .8 ; S h im o liy A m erik a d a - 4 fo iz) tash k il qiladi. R iv o jla n a y o tg a n davla tla rd a e s a e n e r g iy a i s t e ’m ol q ilish n in g 3 0 - 6 0 foizn i ta sh k il qiladi. A g a r rivojlangan d avlatlarn in g birini agrox jalik k o m p le k s id a neft e k v i v a le n t i n i o l a d i g a n b l s a k , u n g a 5 , 5 t . n . e / bir y ilig a t g ’ri k e l a d i , riv o jla n a y o tg a n d a v la td a e s a bu k rsatk ich bir y ild a - 1 0 0 k g g a t e n g . E n erg iy a n i is t e ’m ol qilish su r ’atlari s g a n b o ’ls a h a m , e n e r g iy a bilan ta ’m in la n g a n lik n in g m a k s im a l d a r a j a s i g a S h im o liy A m e r ik a e r i s h g a n - 2 6 t . n . e ., e n g m in im a l k o ’rsa tk ich e s a A frikada 1 0 0 0 m a r ta g a kichikroq, y a ’ni 2 6 kgni ta sh k il qiladi. S h im o liy A m e rik a e n e r g iy a n i i s t e ’m o l q ilis h v a uni hajm i b y ic h a d u n y o d a b ir in c h i rin n i e g a ll a y d i , 7 0 - y illa r d a e n e r g i y a n i is h l a t i s h k r s a t k ic h la r i q isq artirilgan b ls a h a m e n e r g iy a n i q ish lo q x ja lig id a ish la tish v a u n g a x izm a t qiluvchi s o h a la r h a m , sib b o r m o q d a .1 9 5 0 - 1 9 9 0 yy. o r a sid a e n e r g iy a n i d u n y o q is h lo q x ja lig id a ish la tish 8 m a r ta g a s g a n , y a n i 2 9 0 m ln. t .n .e . c h iq q a n . R o s s iy a q ish lo q x jaligid a 1 ish c h in i e n e r g iy a bilan ta ’m in la n g a n lig i A Q S H g a q a r a g a n d a 3 m a r ta g a p a s tr o q . K atta g e o g r a fik ta fo v v u t q is h lo q x ja lig in in g m e x a n iz a t s iy a s ig a o ’z t a ’sirini o ’tk a z m a y q o ’y m a y d i. 1 9 7 0 - 1 9 9 8 yy. ich id a traktor parki d u n y o b y ich a 2 m a r ta g a s g a n , 2 6 m ln. birlikni tash k il q ilg a n . Birinchi o ’rinni A Q S H (4 ,8 m ln. d o n a ), ikkinchi o ’rinni Y a p o n iy a (2 ,2 m ln .), u ch in ch i o'rinni Italiya (1 ,5 m ln.), k ey in g i oY inlarda G F R , F ra n siy a , P o ls h a v a R o s s i y a ( 1 , 1 - 1 , 3 m ln .) e g a l l a b k e l m o q d a . X it o y o ’z t r a k to r p a r k la r in i k e n g a y tir g a n ig a q a r a m a y (6 9 1 ), y e ta k c h i d a v la tla rd a n o r q a d a q o lm a q d a . Kp r iv o jla n a y o tg a n d a v la tla rd a traktorlar s o n i v a q ish lo q x jaligi te x n ik a la s i p a s t k o ’r sa tk ich la rg a e g a . T exnika bilan t a ’m in lan gan lik n i 1 m ln. g a e k in z o r g a togYi kelish id ir. T ex n ik a n in g e n g k p s o n i h o zirg i k u n d a Y a p o n iy a g a t g ’ri k ela d i ( 5 5 0 traktor 1 m in g g a e k in z o r g a t g ’ri k ela d i yoki 2 g a y e r g a 1 ta m a s h in a ), a r b iy Y ev ro p a davlatlari o r a s id a S h v e y t s a r iy a g a ( 2 7 3 yoki 6 ) t o ’g ’ri k e la d i. M e h a n iz a ts iy a la n is h d a r a ja si S h im o liy A m e rik a v a a r b iy Y e v ro p a , M D H da p a s a y m o q d a . T raktorlarning s o n i 1 m in g g a e k in z o r g a t g ’ri k e lis h b y ic h a R o s s iy a d a A Q S H g a q a r a g a n d a 3 m a r o ta b a kam ( 9 v a 2 7 ), X itoy (6). R ivojlangan d a v la tla rn in g k p ch iligid a kichik ferm a la r hattoki tex n ik a bilan h a d d a n ta sh q a ri t a ’m in la n g a n lik n i o s h ib k e tg a n i u c h u n uni q ish lo q x o ’ja lig id a ish la tish sa m a ra d o rlig i a n c h a p a s a y g a n , b u n d an kelib c h iq q a n h o ld a A Q S H v a G ’arb iy Y e v r o p a d a m a s h in a parklari s o n i q isq a rtir ilm o q d a . Ijtim oiy-iq tisod iy sh a ro it zg a rish i tufayli, s o b iq S o v e t Ittifoqida b o ’lg a n id e k , traktor parklari so n i q isq a rish i m um kin. R iv o jla n a y o tg a n d a v la tla rd a kapital v a ish c h i kuchi ko'pligi tufayli q ish lo q x o ’jaligi m e x a n iz a ts iy a s in i t xtatm oq d a; s h u n g a q a r a m a y q ish lo q x o ’j a lig i p a r k la r in in g u m u m iy m u t la q h a jm i o ’s m o q d a . T e x n ik a b ila n t a ’m in la n g a n lik baribir k atta fa r q g a e g a ; a g a r G ’arbiy Y e v r o p a d a 1 m in g g a e k in z o r g a 7 5 ta traktor t o ’g ’ri k e ls a , Afrikada - 3 ta, Lotin A m e rik a sid a - 5 ta. “U c h in ch i d u n y o n in g ” m e x a n iz a t s iy a la s h g a n q ish lo q x jaligini a lo h id a a rea li bor, sh u n i ta ’k id lash kerakki, k o ’p hollard a bu katta x jalik p lan tatsiyalari b o ’lib, k atta k o m p a n iy a la rg a te g is h li yoki d o n x ja lig ig a b o y ra y o n la rd a j o y la s h g a n q ish lo q x o ’jaligining b u n d a y turlarini: A rg en tin a , U ru g v a y va 0 ’rta O s iy o d a krish m u m k in . S a n o a t tovarlari b a h o s in i k o ’tarish te n d e n s iy a s i q ish lo q x jaligi te x n ik a s ig a k o ’p sa rfla n ish i v a u n in g e k s p lu a ta ts iy a qilinishidir. B u ferm alarn i te x n ik a d a n k o lle k t iv r a v is h d a f o y d a l a n i s h g a d s t lik m u n o s a b a t la r i b g l a n i s h i g a , k o o p er a tiv la m i m a sh in a la r n i a r e n d a g a o lis h g a u n d a y d i. M a sh in a la r n in g e n g y a n g i m a r k a la ri, m a s a l a n : tr a k to rla r, EVM , q u la y k a b i(ia , m a x s u s y u k n i k am a y tira d ig a n g ildiraklar bilan jih o z la n g a n . O sib q o ’y ila d ig a n is h qurollarining roli a n c h a kattadir, ch u n ki ular traktor sh in a la rin in g har xil turlaridan e n e rg e tik a s b o b sifa tid a yil d a v o m id a q o ’llan ilish ig a olib k elad i. Lotin A m e rik a sid a q ish lo q x o ja lig i is h c h ila rin in g y a n g i k a te g o r iy a s i p a y d o b ld i, ular o ’z q u ro lla rid a n fo y d a la n ilg a n h o ld a to ’lov u c h u n katta у ег e g a la rin in g yerlarini h a y d a b , ek ib v a h o siln i y ig ’ib b e r is h g a tayyor. K im y o v iy l a n is h h o zirg i k u n d a h a m y ern in g h osild orligin i s a q la b q o lish kasalliklar, y o w o y i o ’t va h a s h o r a tla r bilan k u ra sh ish n in g a s o s iy v o s ita s i sifa tid a s a q la n ib k e lm o q d a . Ikkinchi J a h o n u r u s h id a n s n g k im y o v iy m o d d a la r d a n fo y d a la n is h d u n y o d a 1 0 m a r o ta b a g a o s h ib , 1 6 0 m ln .t m o d d a n i ta sh k il qildi. M ineral o ’g ’itlardan fo y d a la n is h rta c h a h is o b d a 1 9 8 0 - 1 9 9 7 yy. ic h id a 1 g a y e r g a 8 0 d a n 1 0 k g g a s ib ketdi. 0 ’g ’it m ineral v a o rg a n ik tuklarning ularga k e tg a n pul sarflari, y e r turi, d e h q o n c h ilk n in g tu zu lish i, m a d a n iy a t tarkibi bilan b elgilan d i. D a v la tla ro ’rtasid a g ’itlardan fo y d a la n is h d a katta ta fo w u t bor. In ten siv d e h q o n c h ilk r a y o n la r id a o ’g ’itd a n f o y d a la n is h d a r a ja s i b a la n d d ir: 1 - o ’rin da Y a p o n o iy a (1 g a e k in z o r g a 4 5 0 kg) v a G ’arbiy Y evrop a davlatlari (N id erla n d iy a - 6 1 4 , F R G - 3 8 4 , B uyu k B r ita n iy a -3 4 3 ). A Q S H d a o 'g ’itlardan fo y d a la n is h o ’rtach a n o r m a s i 1 5 0 kg g a t e n g , b u R o s s iy a d a g i (1 2 ) o ’rta ch a k r sa tk ic h g a q a r a b b a h o b erm a slik k erak , u la m in g h u d u d id a q ish lo q x o ’jaligin in g e k s t e n s iv h a m d a in te n siv jo y la s h g a n , q a y sik i o ’g ’itlardan fo y d a la n is h n in g katta fa rq q a egad ir. S h u n d a y qilib A Q S H d a B uyu k tekislik d alalarid a b u g ’d o y g a o z g in a g ’itlar s o l i n s a ichki te k islik h a m d a A tlantik p a stlik la rid a o ’stir ila d ig a n m a k k ajo'xori k o ’proq 0 ’g ’it ta la b qiladi. M ineral v a organik g ’itlardan fo y d a la n is h n in g sish i h o sild o rlik n in g k ta rilish ig a olib keldi. R iv o jla n g a n d a vlatlard a h o sild o rlik n in g o s h is h i g a s a b a b 7 0 fo iz m in era l o ’g ’itla rd a n fo y d a la n is h d ir . L ek in m in e r a l 0 ’g ’itlarni q ish lo q h o ’ja lig id a fo y d a la n is h norm alari rivojlangan va riv o jla n a y o tg a n m a m la k a tla r rta sid a katta farq bordir. A gar G ’arbiy Y ev ro p a d a 1 g a h a y d a lg a n y e r g a 2 1 4 k g t o ’g ’ri k e ls a , J a n u b iy O s iy o d a b u k o ’rsa tk ich 4 0 k g g a ten g d ir. R iv o jla n g a n d a v la tla rd a katta a h a m iy a t m ineral g itlardan kelib ch iq q a n sa lb iy e k o lo g ik o q ib a tla r ig a b e r ilm o q d a , ularni h a d d a n ta sh q a r i k p v a b a la n s ig a m u v o z a n a tin i b u zib q lla sh , m a s a la n , nitratlarni y er v a sim lik lard a t p la n ish i- g a o lib k e la d i, a z o t g ’itla rd a n n o t o ’g ’ri r a v is h d a f o y d a la n is h n in g y o m o n oqibatlari ustk i v a y e ro s ti suvlarini z a h a r la n is h ig a olib k elad i (u m u m iy 0 ’gitlarni q lla sh h a jm id a n yarm ini tash kil qiladi. s im lik m a h su lo tla r d a g i nitratlarning m iqdori o d a m v a h a y v o n o rganizm i nitratga a y la n in b z a h a r la n is h ig a , m o d d a la r a lm a s h u v i n i n g b u z u l is h i g a v a k a s a llik la r g a q a r s h i k u r a s h u v c h a n lik n in g s u s a y is h ig a olib k ela d i. M in e r a l o ’g ’itla r d a n o n g li r a v is h d a f o y d a l a n i s h t e n d e n s i y a s i p a y d o b lm o q d a v a q ish lo q x o ’jaligining biologik tiz im g a o ’tishi va un in g a s o s i b o ’lib organ ik g ’itlar v a o lm o s h la b e k ish uslu b i a s o s b lib x izm a t qiladi. Lekin, har d oim ham fa n te x n ik a tarqqiyotining b o s h q a y n a lish la ri tala b la rig a , a s o s iy s i - bu x o ’ja lik n in g f o y d a k eltir ish t a la b ig a j a v o b b e r a o lm a y d i. U s h b u h o d i s a o ’sim lik lam i kim yoviy v o sita la r bilan h im o y a q ilish - p e stitsid la r y o v v o y i o ’t v a h a s h a r o tla r g a q a r s h i k u r a s h is h d a m uh im rol y n a y d i. U larning roli kattadir, a g a r q ish lo q x jaligi m ah su lotlarin i y o vvoyi o ’t v a h a sh o ra tla rd a n bilan k rad igan zararini h is o b g a o ls a k , 1 /3 ni tash kil qiladi. D u n y o b o z o r id a p estitsid larn i s o tis h b a h o s i hozirgi k u n d a 2 0 mlrd. dollarni tash k il etib , oxirgi 1 0 yillikda 1 0 m a r o ta b a g a o s h ib ketdi. P estitsid la rn i q lla s h h ajm i s ib b o r m o q d a , e n g k o ’p ta r q a lg a n turi bu g erb itsid la rd ir. E n g k o ’p p e stitsid la r d a n fo y d a la n a d ig a n davlatlar bu: A Q S H (3 7 3 ), Xitoy (1 5 3 ), F ra n siy a v a Italiya (9 8 ), Lotin A m e rik a sid a S h im oliy A m e r ik a g a q a r a g a n d a , 4 m arta k am roq p e stitsid la r q o ’la n ila d i, A frikada e s a 5 m arta k a m ro q . 1 9 8 7 y. A Q S H d a , s h u n a r s a m a ’lum b o ’ldiki, 2 8 ta p e s t it s id o v q a t d a kich ik m iq d o r d a q o l s a h a m k a n s e r o g e n t a ’s ir t k a z a r e k a n , s h u n d a n s o ’n g 0 ’s im lik la r n i k im y o v iy u n s u r la r d a n a s r a s h k o m p a n i y a s i b o s h l a b y u b o r ild i. A m e r ik a f e r m e r la r i to m o n id a n d a la la rd a ish la tila d ig a n p e stitsid la r m iqdori bilinar r a v is h d a k am yd i. E k ologik to z a m a h s u lo t y etish tira d ig a n fe rm a la r katta a h a m iy a t k a s b e ta b o s h la d i. O ldin D D T tu rd agi tok sik p reparatlar ta q iq la n g a n edi. S h u n g a q a r a m a y k im y o v ila n ish h ozirgi k u n d a h a m q ish lo q x jaligi m a h su lotlarin i k o ’paytirish v a uni s a q l a s h d a b iz n in g o ld im iz g a m e x a n i z a t s i y a l a s h u v v a k im y o v ila s h u v 0 ’rtasid agi ta n lo v n i q o ’y m o q d a . M a sa la n : y e rn in g e ro z iy a s in i k am aytirish u c h u n tu p roq n i z ic h l a s h , y ern i m in im al v a n ol r a v is h d a h a y d a s h , lek in s h u o r a d a h o sild o rlo k n i s a q la b q o lis h u c h u n k im y o v iy ish lo v , o ’g ’itla sh v a p e s t it s id la s h ta la b qilin adi. R iv o jla n a y o tg a n d a v la tla rd a k p in c h a r iv o jla n g a n d a v la tla r d a ta q iq la n g a n to k sik p rep a ra tla r q llan ilad i. S u g r ila d ig a n yerlar h ozirgi k u n d a 2 6 8 mln. g a n i ta sh k il e ta d i v a d u n y o q is h lo q x jaligi m a h su lo tla r id a n 1 /3 ni berad i. Q ish lo q x o jaligi irrigatsiya tufayli c h u c h u k s u v n in g a s o s iy is t e ’m o lc h is i b lm o q d a , 7 0 f o i z s u v u n g a k etad i, ayrim ik k ilan ish larga q aram ay, s u g ’orilad igan m a y d o n d u n y o d a s m o q d a (ohirgi 2 5 y. ich id a 4 5 fo iz g a ). Irrigatsion tizim larn in g har xil d avlat v a ra y o n la rd a g i a h v o li sa m a r a d o r lig i bilan farq lan ad i, ula k proq q u r u q y o k i m a v s u m i y r a v i s h d a y o g ’a d i g a n y o m g ’ir v a i s s i q i q l im g a m o sla sh g a n d ir . S u g rila d ig a n y erlarn in g katta q ism i O siy o n in g r iv o jla n a y o tg a n d a vlatlarid a j o y la s h g a n , u y e rd a h ozirgi k u n g a c h a q a d im iy su g 'o r is h tizim lari s a q la n ib q o lg a n . S u g ’o rila d ig a n y e rla m in g e n g katta m a ss iv i H in d iston (5 7 ) va X itoyd a (5 2 m ln. g a ) jo y la s h g a n . Bir d a v la tla rd a su g r ila d ig a n yerlar q ish lo q x jaligining katta h u d u d in ita sh k il qiladi (Y ap oniya, N iderlan diya v a Misr). In ten siv irrigatsion q u rilish la m in g davri 5 0 - 7 0 у у .д а t g ’ti k elad i, s h a n d a s u g ’orila d ig a n m a h s u lo tla r m a y d o n i 2 m a r o ta b a g a o s h g a n e d i. L ek in , g id r o q u r ilish k a tta m a b la g ’ ta la b qiladi va k o p in ch a d a v la t y o r d a m id a a m a lg a osh irilad i. Katta irrigatsion in sh o o tla rn in g qurilishini q a d im g i Misr v a M e s o p o ta m iy a d a b o s h la n g a n b o ’lib, XX a s r rtalariga q a d a r q o ’llan ilgan , o ’s h a p a y td a 9 0 d a n ortiq katta t g ’o n la r n a fa q a t rivojlan gan , balki riv o jla n a y o tg a n d a v la tla rd a h a m , sh u q a to rd a s o b iq Ittifoq, A Q S H , H in diston , B raziliya, M isrv a M ek sik a d a qu rilgan. S u g rila d ig a n y erla rd a e n g q im m a t q ish lo q x jaligi m ah su lotlari yetish tirilad i (paxta, sitrus v a b.), n a fa q a ttex n ik , balki o z iq -o v q a t m ahsulotlari h a m . Q urilishning b a l a n d b a h o s i g i d r o t e x n ik i n s h o o t l a r i d a q o ’l l a s h , s u v r e s u r s l a r i n i n g c h e k la n g a n lig i, s a lb iy e k o lo g ik o q ib a tla r m a h a lliy q o ’lla n is h g a e g a b lg a n y a n g i tex n o lo g iy a la r n in g a h am iyatin i k u c h a y is h ig a olib k elad i, y a ’ni y o m g ’ir to m ch ila b yoki y e ro sti s u g ’o r o lish ig a . S h u bilan birga, su g r is h n a m h a v o g a e g a b o ’lgan d a v l a t l a r g a h a m t a r q a l i s h i g a o lib k e ld i, c h u n k i i s h l a b c h i q a r i s h n i n g m u sta h k a m lig in i o sh ir a d i. S h u n d a y qilib S h a rq iy A m erik a d a su g r ila d ig a n yerlar Download 35.04 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|