Universiteti d. J. Urakov, R. N. Tursunov a. A. Biykuziyev

Mavzuni mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar
1. Qadimgi Kichik Osiyodagi ilk shahar-davlatlaming yuzaga 
kelishi.
2. Qadimgi Xett davlati ichki va tashqi siyosatining o ‘ziga xos 
xususiyatlari.
3. Qadigi xettlaming ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti.
4. Yangi Xett saltanati hukimronligi davrida madaniy hayot.
5. Qadimgi Xett podsholigi davrida Kichik Osiyo xalqlari.
6. Yangi Xett podsholigi inqirozining sabablari.
Glossariy
Xatti
Velusa
Ugarit
Kichik Osiyoning qadimgi xalqlaridan biri 
Xettlar davrida Troya shahar davlatining qadimiy 
nomi
Finikiya shahar davlatlaridan biri
77

---

Rubaum(quyosh) Qadimgi Xett davlatida “podsho” degan m a’noni 
anglatgan
Xettlar poytaxtlaridan biri
Qadimgi Xett davlatining dastlabki poytaxtlaridan 
biri
Kichik Osiyodagi qadimiy mamlakat
Mavzu: Qadimgi Frigiya va Lidiya davlatlari 
Reja:
1. Qadimgi Frigiyaning iqtisodiy - siyosiy va madaniy hayoti.
2. Lidiya davlati xo‘jaligi va siyosiy taraqqiyoti.
Qadimgi Sharq tarixida Kichik Osiyo hududida sodir bo‘lgan 
siyosiy o‘zgarishlar jarayonida Frigiya va Lidiya davlatlari muhim 
o‘rin tutadi. Kichik Osiyo hududidan topilgan dastlabki hujjatlar Xett 
tilida emas, balki akkad tilida yozilgan. Ulaming aksariyati ko‘hna 
Kanish (Kanes) shahri o ‘m ida joylashgan K o‘ltepa manzilgohi 
atroflaridagi qazilmalarda topilgan. Bu yerda mil. avv. XIX -X V III 
asrlarda Dajla bo‘yidagi Ashshur va Shimoliy Suriyadan kelgan somiy 
tilli aholi bilan savdo gullab-yashnagan koloniyalar joylashgan. 
0 ‘shanda xalqaro savdoda vositachilik rolini aynan shunga o‘xshagan 
koloniya shaharlari bajargan.
Bu davr uchun o ‘ziga xos jihat sifatida xususiy savdoning 
rivojlanishini ta’kidlash maqsadga muvofiqdir. Biroq, xususiy 
sarmoya bu hududdagi siyosiy vaziyat xilma-xil va beqaror 
bo‘lganligi sababli unchalik katta bo‘lmagan. Shu sababli savdogarlar 
birlashmalarga birlashganlar. Boshqa koloniyalardagi vatandoshlari va 
hamshaharlari bilan mustahkam aloqalami o'm atganlar hamda 
mahalliy hokimiyat, xususan, Kanish shahri hukmdori tomonidan 
qo‘llab-quvvatlanishiga 
erishganlar. 
Natijada 
qaroqchilikdan 
himoyalanish va erkinlik kafolatini berish evaziga hukumat faqatgina 
foydaga sherik b o im ay , balki, sovg‘alar va eng yaxshi tovami tanlash 
huquqiga ham ega bo‘lgan. Mazkur omillar Frigiya davlatini gullab -
yashnashida muhim o‘rin tutadi.
Miloddan aw algi birinchi ming yillikni boshlarida yarim 
orolning markaziy qismida yirik va boy Frigiya davlati mavjud