1. Tillarni tipologik jihatdan guruhlarga ajratish
XIX-XX asrlarda tillar yana bir jihatdan tipologik jihatdan tasnif qilindi.
Tipologiya - grek (typos - shakl, namuna, logos - ta'limot) bo`lib, ushbu tasnifning
maqsadi shundan iboratki, tillar qarindosh yoki qarindosh emasligidan qat'i nazar
ichki tuzilishi, morfologik tuzilishiga ko`ra guruhlanadi. Shu
bois ushbu tasnif ikki xil nom bilan - tipologik yoki
morfologik tasnif deb yuritiladi. Tipologiya bir tomondan,
tillarni tasnif qilishning umumiy nazariyalari, qonun-qoidalari
va usullarini o`z ichiga olsa, ikkinchi tomondan u til sistemasi
birliklarini umumiy belgisi, xususiyati asosida tasnif qilish
bilan shug`ullanadi. Lingvistik tipologiya til sistemasi va
strukturasi qonun-qoidalariga tayangan holda tilning umumiy
va o`ziga xos kategoriyalarini o`rganadi. Tilshunoslik tarixida tipologiya
qiyoslanayotgan tillar tahlili va tadqiqida o`z vazifasini, faoliyatini dialektik
falsafaning metodologik asosi bo`lib xizmat qiluvchi muhim kategoriyalarining
biri umumiylik va xususiylik kategoriyasiga ko`ra ish olib boradi. Shu jarayonda
tillarning sistem-struktur tabiatiga xos jihatlar, alohidaliklar aniqlanadi. Tipologiya
tilshunoslikning muayyan sohasi sifatida tillarni tipologik klassifikatsiya qilish
bilan shug`ullanadi.
Tillarning tipologik tasnifi
Tipologiya qarindosh va qarindosh bo`lmagan tillar doirasida ish ko`radi, bu
tillarni qiyosiy o`rganadi, qiyoslanayotgan tillarning tuzilishidagi o`xshash va
farqli tomonlarini aniqlaydi. Lingvistik tipologiya tillarni qiyoslab, ulardagi
Tillarni genetik, morfologik va struktural tasnif asosida turlarga
ajratish tilshunoslikda tillar tipologiyasi deb yuritiladi
Tipologiyaning asosiy masalasi - umumiy tipologik metod orqali til
tizimlarini qiyosiy o`rganish
Lingvistik tipologiyaning asosi bo`lgan struktural tipologiya turli
Do'stlaringiz bilan baham: |
