Услубий ёндашув ахмеджанов а. Р. Сервис иқтисодиётида самарадорлик ва унумдорликни

Хулоса ва таклифлар (Conclusion/
Recommendations).
Сервис иқтисодиётида самарадорликни баҳо­
лашда мақсадли йўналтирилганлик ёндашуви 
ресурс­сарф ёндашувидан кескин фарқ қилади. 
Мақсадли йўналтирилган ёндашувдан фойдала­
ниш фаолият самарадорлигини баҳолаш имко­
ниятини кенгайтиради. Унга асосан максимал 
унумдорлик фаолият самарадорлигининг ягона 
параметри бўлмасдан, самарадорлик ижтимоий, 
иқтисодий ва ижтимоий­иқтисодий жиҳатдан тас­
нифланади. шу нуқтаи назардан, самарадорлик 
кўрсаткичларидан фойдаланиш кўлами кенгаяди. 
Ресурс­сарф ёндашувидан фарқли мазкур ёнда­
шув нафақат тижорат асосида хўжалик юритувчи 
субъектлар самарадорлигининг баҳоланиши, 
балки нотижорат субъектлар самарадорлигига 
ҳам баҳо бериш мумкин. 
Юқорида таъкидланганлардан қуйидагиларни 
хулоса қилишимиз мумкин: 
– биринчидан, ҳозирги вақтда иқтисодий 
адабиётларда самарадорликни баҳолашда бир­
биридан тубдан фарқ қилувчи икки ёндашув: 
ресурс­сарф ва мақсадга йўналтирилган ёндашув 
амал қилади. Ресурс­сарф ёндашуви нуқтаи назар­
дан самарадорлик унумдорлик кўрсаткичларига 
мувофиқ ҳисобланади ва талқин қилинади. Ривож­
ланган мамлакатларда сервис иқтисодиётида 
қарор топиб бориши билан самарадорликни 
26
ИҚтИСОДИЁтНИНг РЕАЛ СЕКтОРИ / РЕАЛЬНый СЕКтОР ЭКОНОМИКИ

---

ИҚТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2019, 9(129)
баҳолашда мақсадга йўналтирилган ёндашув кенг 
ривожланиб борди. Унга асосан самарадорлик 
ва унумдорлик кўрсаткичлари алоҳида мустақил 
кўрсаткич сифатида талқин қилина бошлади ва 
у ресурс­сарф йўналишидан фарқли равишда 
нафақат иқтисодий, балки иқтисодий, ижтимоий­
иқтисодий самарадорликни ҳисоблашда кенг 
қўлланила бошлади;
– иккинчидан ресурс­сарф ва мақсадга 
йўнал тирилган ёндашувлар самарадорлигини 
ҳисоблашда фақат иқтисодий назария фани дои­
расида эмас, балки бошқа иқтисодий фанлар – 
менежмент ва маркетинг, меҳнат иқтисодиёти ва 
бошқа фанларда ҳам фойдаланила бошлади. 
шундай қилиб, сервис иқтисодиёти шароитида 
самарадорликни ҳисоблаш комплекс ёндашув ва 
у иқтисодий кўрсаткичлар мутаносиблигини талаб 
қилади. Бевосита шундай ҳолат жаҳон тажриба­
сида тобора кенг ривожланиб бормоқдаки, бу 
тобора муҳим аҳамият касб этмоқда.