Usmanova Lola Ahmadovna mirzo g‘olib maktublarida fe’lga oid kategoriyalarning ifodalanishi

Shart maylining murakkab shakllari 
Shart maylining murakkab tugallanmagan shakli tugallanmagan sifatdosh 
shaklining “انوھ” (ho‘na:) fe’lining shart mayli oddiy shakli bilan qo‘shilmasiga 
teng.
Bunda sifatdosh son va jinsda, “انوھ” (ho‘na:) fe’li esa son va shaxsda 
o‘zgaradi.
1) Bu shakl ham oddiy shakl kabi o‘sha ma’nolarda qo‘llanadi, ammo bu 
shakl orqali noreal, amalga oshmaydigan ish-harakat muntazam, doimiy xarakterga 
ega bo‘ladi. Ko‘pincha uning amalga oshish vaqti kontekstdan anglashiladi. Bu 
shakl sodda gaplarda qo‘llanadi: 
.
174
ےتوہ پآ ہگج یریم رگا تقو سا 
O‘sha payt mening o‘rnimda o‘zingiz bo‘lganingizda edi. 
.
175
اتہک ہن ھچک ےس سا ںیم رگا 
Agar men unga hech narsa demaganimda edi. 
 
2) Ammo u ko‘proq shart ergash gapli qo‘shma gaplarda qo‘llanadi:
173
.ص ١٣١ – .١٨٨٤ ،گرام بلاغ ناویا ،ٹویٹیٹسنا بلاغ :۔یلد یئن – .لوادلج.طوطخ ےک بلاغ .مجنا قیلخ 
174
O‘sha asar. – 322 b. 
175
O‘sha asar. – 289 b. 

---

69 
.
176
یتوہ رورض تاقلام وت ےتوہ ہدنز ہو 
Tirik bo‘lganida edi, albatta uchrashgan bo‘lar edik. 
Shart maylining murakkab tugallangan shakli tugallangan sifatdosh shaklining 
“انوھ” (ho‘na:) fe’lining shart mayli oddiy shakli bilan qo‘shilmasiga teng. Bunda 
sifatdosh son va jinsda, “انوھ” (ho‘na:) fe’li esa son va shaxsda o‘zgaradi.
Bu shakl ham oddiy shakl kabi o‘sha ma’nolarda qo‘llanadi, ammo bu shakl 
orqali noreal, amalga oshmagan ish-harakat xarakterga ega bo‘ladi. Bu ish-harakat 
tugallangan bo‘ladi. Bu shakl sodda gaplarda qo‘llanadi: 
177
یتآ لکن تروص یئوک وت ےتہر ےنب ناخ اللہ دیعس روا یج لوار 
Raval ji va Saidulloxon murosa qilishda davom etaverganida edi, biron chorasi 
topilgan bo‘lar edi. 
Ammo u ko‘proq shart ergash gapli qo‘shma gaplarda qo‘llanadi. Bu shakl 3 
xil konstruksiyada qo‘llanadi: subyektli, obyektli va neytral. Subyektli konstruksiya 
o‘timsiz fe’llar bilan qo‘llanadi.