Узбекистон республикаси халк таълими вазирлиги у. Файзиева, Д. Назарова, Ф. Цодирова


Download 7.62 Mb.
Pdf ko'rish
bet121/143
Sana30.10.2023
Hajmi7.62 Mb.
#1734276
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   143
Бешинчи тавсия 
-
пухта уйланган режа асосида иш олиб 
боринг. Режа мавзу ва куйилган максадга асосан тузилади. У ни 
шундай тузингки, олдиндан синфда ёки шахе-укувчи ёки бошка 
сизнинг психологик таъсирингизга мухтожлар билан якка 
ишлаганда жараён давомида оксаб колиш имкониятлари хам 
инобатга олинсин. Шундай муаммоли вазиятларни вактида бар- 
тараф этиш йулларини ва усулларини олдиндан режалаштиринг.
Олтинчи тавсия - адолатли булинг. Жараён давомида 
укувчилардан билдириладиган фикрларнинг энг макбулини 
танлашда ва уларга шахеан мурожаатларни амалга оширишда 
нейтрал холатда туринг.
Еттинчи тавсия 
-
керакли таянч саволларни беринг ва 
укувчиларни фаолликка унданг. Шундай иштирокчилар була- 
дики, улар сунъий равишда сиз билан мулокотга киришмаслик- 
ка харакат килади. Шундай вазиятларда йуналтирувчи саволлар 
бериб жараённи муътадил дустона мухитга айлантиринг.
Саккизинчи тавсия - мавзудан четга чикманг. Шундай 
вазиятлар буладики, улар лирик чекинишларни талаб этади. Ушбу 
чекинишлар хам максадли содир этилишига эхтиёж туги лад и, 
лекин унда кузланган максад мавзуга хос булиши лозим.
Тущизинчи тавсия - муросали булинг ва аник шатрнома- 
лар хакида унутманг. Чунки Сиз синф укувчилари билан кайси 
коидаларга риоя килиш лозимлиги буйича келишув тузган 
буласизлар. Сиз хам ва албатта иштирокчи хам ундан четга 
чикмасин.
Унинчи тавсия 
-
жараённи ижобий тусда ва мазмунда 
якунланг. Х,аммага ва узингизга хам омадлар ва ушбу жараёнда
256


эришилган 
ютукларни 
бошкаларга 
хам 
тилаган 
холда 
машгулотларни тугатинг.
Коррекцион-педагогик таълим иштирокчилари (укитувчи 
ва алохида ёрдамга мухтож болалар, ота-оналар, тарбиячилар 
...)ни инновацион фаолиятга тайёрлаш ва уни самарали ташкил 
этиш, натижаларни кафолатлашда жараён иштирокчиларининг 
кизикиши 
ва 
максадининг 
умумий 
булиши 
асосий 
шартлардандир.
Х,ар кандай ишни бошлашдан олдин инсон куз унгида 
фараз номоён булади, у шу фаразга етиш учун олдига 
вазифаларни куяди. Сунгра вазифаларни кандай режа ва кайси 
воситалар оркали амалга ошириш мумкинлиги устида фикр 
юритади. Ушбу жараённинг бориш тартиби педагогик жараён 
учун хам хосдир. Яъни хар кандай укитиш жараёни аник 
максадни кузлайди. Максад аник ва реал булса, натижалар хам 
шунчалик эришимли ва кулга киритилиши лозим булади. 
Бундан ташкари коррекцион-педагогик жараённинг амалга 
оширилиши унда кулланиладиган усул ва воситаларнинг 
максадга мувофиклигига хам богликдир.
Воситалар хилма хил ва канчалик замонавий булмасин 
укитувчининг махорати ва унинг уз ишига маъсулияти етарли 
булмаса, бундай жараён самарасиз якунланади. Шу боис 
ногирон болаларга таълим берувчиларга куйиладиган педагогик 
талабларга алохида эътибор бериш максадга мувофикдир. Бу 
борада Л.В.Ш мелькова ишлаб чиккан укитувчининг технологик 
лойихалаш кобилиятини ривожлантиришга каратилган дастури- 
дан фойдаланиш тавсия этилади (XT журнали №5 2003 55-бет).
Ушбу дастурда укитувчининг технологик лойихалаш 
кобилиятига куйидаги талаблар куйилади:
-педагогиканинг умумий конун-коидаларини билиш;
-таълимга технологик ёндашувга оид дастлабки манбалар 
ва лойихалаш, индивидуаллаштириш, технологиялаштириш 
жараёнларининг узаро богликликлари хакида тушунчага эга 
булиш;
-таълимни тараккий эттиришда технологияларнинг урни- 
ни тушуниш;
-укитишни шахсга йуналтиришнинг асосий максад, тур 
шакли ва даражалари хакида тасаввурга эга булиш;
257


-«индивидуал ёндашув», «укитишни табакалаштириш», 
«индивидуал укитиш» тушунчалари уртасидаги богланиш ва 
фаркланишларни билаш;
-укув жараёнини ташкил килиш воситалари оркали укув- 
чининг индивидуал хусусиятларини ривожлантириш йулларини 
билиш;
-таълим жараёнини шахсга йуналтиришда индивидуал 
ривожлантирувчи технологиялар имкониятларини билиш;
-таълим-тарбияни лойихдлашга оид ёндашувлар хдмда 
лойихдлашда асосий боскичларни ажрата олиш;
-лойихдлашга оид асосий педагогик объектларни билиш; 
-мавжуд шароитдан келиб чикадиган холда ташхислана- 
диган максад куя билиш;
-технологиялаштиришнинг умумий мезонларини билиш; 
-укув материалини улчанадиган ва кузатиладиган даража­
да кисмларга ажратиш;
-укув жараёнининг мантикий тузилишини кулайлаштириш; 
-укув мавзусининг технологик картасини лойихдлай олиш; 
-укувчиларнинг узлаштириши ва ривожланишини кайд 
этиб борувчи ахборот карталарини лойихалашни билиш.
Хулоса килиб айтганда, махсус таълим укитувчиларини 
инновацион фаолиятга, хусусан, коррекцион-педагогик жараён­
ни замонавий интерфаол усуллар асосида ташкил этиш жараё­
нининг самарадорлиги таълим берувчи томонидан укувчилар­
нинг максади, кизикиши ва муаммолари, чекланган имконият­
ларини инобатга олган холда ташкил эта олиш куникмаларини 
эгаллаганлик даражасига богликдир.
Махсус таълим педагог ходимларининг педагогик техно­
логиялар билан иш олиб боришларидан олдин улар ушбу йулни 
танлаш асосида кандай натижага, яъни таълим олувчи кайси 
имкониятларга эришиши мумкинлигини аник билишлари ло- 
зимлигини эътироф этган х,олда педагогик технологиялар 
натижаларини келтирамиз.
Ж.Г.Иулдошсв ва С.Усмонов педагогик технология нати- 
жалари унинг барча иштирокчиларига тегишлилигини эътироф 
этган холда, куйидаги схсмада унинг энг асосий иштирокчилар 
учун тегишли жихатларини курсатиб берган:
258


Бу схемадан педагогик технология натижасининг энг асосий 
курсаткичини таълим олувчи ва таълим берувчи-йуналтирувчи 
учун ракобатбардошликни таъминлаш эканлиги куриниб турибди. 
Уларнинг ракобатбардошлигига эришиш оркали эса мактабнинг, 
педагогик жамоанинг ракобатбардошлиги таъминланади. Ушбу 
педагогик 
технология 
натижаларининг 
махсус 
таълимга 
мослаштирилиши асосан, ногирон болаларнинг ижтимоий хаётда 
уз урнини топиши, муайян касб турини эгаллаши, уз хаётий 
эхтиёжларини 
узгага 
мухтож 
булмасдан 
кондира 
олиш 
куникмасига эга булиши билан тавсифланади.

Download 7.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling