Узбекистон республикаси халк таълими вазирлиги у. Файзиева, Д. Назарова, Ф. Цодирова


Download 7.62 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/143
Sana30.10.2023
Hajmi7.62 Mb.
#1734276
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   143
Кар болалар мактаб-интериатида 
тарбиявий иш амалиёти
Тарбиявий ишларнинг мазмуни, кар болалар мактаб- 
интернатининг максади ва вазифаларидан келиб чикади ва 
тарбиячи ишининг мазмуни, мохияти йуналишларини белгилаб 
беради.
Шундан келиб чиккан холда айтиш мумкин-ки кар 
болалар мактаб-интернати тарбиячиларининг иш мазмунида 
болаларга тарбия бериш билан бир каторда коррекцион 
йуналишдаги ишларни олиб бориш хам асосий урин тутади. 
Яъни 
тарбиячи 
хам 
укитувчи 
билан 
хамкорликда 
кар 
болаларнинг камчиликларини тузатишга каратилган коррекция 
ишларини давом эттиради, баъзиларини мустакил равишда 
амалга оширади.
Кар болалар мактаб-интернатида тарбиячининг зиммасига 
ота-она вазифасини бажариш ва узининг гурухидаги барча 
болаларга гамхурлик килиш, маънавий, моддий ёрдам бериш, 
уларни химоя килиш, тарбиялаш билан бир каторда эшитиш ва 
гапиришга ургатиш, ювиб-тараш, вактида овкатлантириш, она- 
лардек гамхурлик килиш вазифаси хам юклатилади.
Тарбиячининг иш тартиби
Кар болалар мактаб-интернатининг тарбиячиси хам сур­
допедагог булиб, укитувчи сингари коррекция ишларини олиб 
боради. Тарбиячининг иш режаси мазмунида укитувчининг 
барча фанлардан берилган нутк материалини мустахкамлаш ва 
амалий нуткка киритиш, узининг режалаштирган мавзулари 
буйича янги сузлар ва жумлаларни алохида белгилаб бориши 
талаби туради.
Хар бир синфда тематик машгулотлар болаларнинг ёшига 
караб мустахкамланиб борилади.
Кундалик фаолиятга оид нутк материаллари хам хар бир 
гурухнинг ёшига мос равишда мураккаблашиб боради.
Масалан: Болаларни кабул килиш:
Бугун кайфиятингиз кандай?
Кийимларингиз тозами?
Бугун неча соат даре булди?
Бугун ким кандай бахо олди?
101


Ким кайси дарсда кийналди?
Нималарда кийналдингиз?
Энди синфимизни тартибга солиб тушликка тасрланамиз.
Кимлар навбатчи?
Хамма кийимини алмаштиради. Мактаб кийимини тоза- 
лаб жойига куяди. Мархамат сизга 15 дакика вакт.
Бу вактда тарбиячи тушликка тайёрланиш ва уни утказиш 
учун нутк материалини тайёрлайди:
Хозир биз тушликка борамиз. Хамма сочигини олиб 
кулини ювишга боради.
Сочигингизни жойига осиб куйинг ва ошхонага мархамат 
Килинг.
Хаммангиз шовкин килмасдан уз жойингизга утиринг.
Навбатчилар, бугун хаммани мехмон килинглар!
Ошхонада навбатчилик киладиганлар мезбонлик вазифа- 
сини уташи ургатилиб борилади. Бунда мезбонлик мулозамат- 
лари, дастурхон безаш маданияти (чой куйиш, чой узатиш, 
мархамат олинг, иштахангиз яхши булсин ва х.к.), бугунги 
таомномани эълон килиш, овкатни сузиб бериш (тайёрлов -
4-синфларда овкатни тарбиячи сузиб беради) каби ишларни 
навбатчилар тарбиячининг бевосита рахбарлиги остида огзаки 
мулокот оркали амалга оширадилар. Бунинг учун тарбиячи 
даставвал бу харакатларнинг ёзма ифодаси ёзилган когоз 
тасмаларини узи билан олиб юради ва зарур булган пайтда 
дархол ундан фойдаланади. Овкатланиш пайтида укувчилар 
навбатчи мезбонларга ташаккур, хурмат, эхтиром билдириш- 
лари хам тарбиячи томонидан эслатилиб борилади. Овкатдан 
сунг гурух ошпазларга минатдорчилик билдириб дастурхондан 
турадилар. Яъни бутун тушлик давомида болалар узаро огзаки 
мулокотда булишлари талаб килинади. (0-2 синфларда тарбиячи 
меньюдаги овкатларнинг номларини барчага, дактил - огзаки 
тарзда 
узи 
билан 
биргаликда 
айттириб 
мустахкамлатиб 
борилиши талаб килинади).
Тушликдан кейинги сайр уйин, сухбат ёки биргаликда 
амалга ошириладиган хужалик, маиший ишлар жараёнида 
ишлатиладиган нутк материали хам доим тарбиячининг кулида 
булиши лозим ва зарур булган пайтда ундан фойдаланилади.
Ю корида кайд этилган жараён ва унга дойр нутк 
материали тайёрлов синфидан бошланиб доимий равишда олиб 
борилса, ярим йиллик каттик мехнатдан сунг болаларга бу нутк
102


материали ёд булади ва уни карточкада кутариб юришга эхтиёж 
хам колмайди.
Тарбиячи болани кабул килишдан то тушликни тугат- 
гунча тахминан 70-100 нутк бирлиги доирасида огзаки мулокот 
олиб боради.
Тайёрлов синф укувчилари дастлабки биринчи ярим йил­
ликда кундузги уйкуга кетишади. Кундузги ухлаш учун ётак- 
хонага кирилгач улар билан киска муддатли сухбат утказилади:
Дастлаб:
Олдиндан тайёрланган карточкалар дандактил-огзаки 
равишда:
Бу ётокхона.
Бу сизнинг жойингиз.
Бу. . . .жойи
Б у....... жойи ва шу тартибда хамма укувчиларнинг исми
ёзилган жойлар кроватларга куйилиб болаларга айттириб, 
«Энди ётинг! Ухланг!» сузлари ёзилган карточкалар курсатилиб 
дактил-огзаки айтиб хаммаси уз жойига ёткизилади.
Кейинчалик:
Укувчиларга куйидаги топширик ва саволларни айтиб 
ётокхона мавзусини такрорлаб, дактиллаб ва огзаки «Энди ётиб 
ухланг!» дейилади.
Бу ер каер?
Бу ердаги жихозлар номини айтинг!
Х,амма уз кроватини курсатиб «Бу менинг жойим» дейди 
ва жойига ётади. Ш у тарзда бу болаларнинг ижтимоий вазиятга 
куникиши, хамкорликдаги фаолиятни эгаллаши бошланади. 
Болалар мактаб укувчиси ролига кириб келади.

Download 7.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling