Узбекистон республикаси халк таълими вазирлиги у. Файзиева, Д. Назарова, Ф. Цодирова


Download 7.62 Mb.
Pdf ko'rish
bet119/143
Sana30.10.2023
Hajmi7.62 Mb.
#1734276
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   143
Интервью
замонавий таълим жараёнида фаол куллани- 
лувчи методлардан бири сифатида эътироф этилиб келинмокда. 
Бунинг боиси мазкур метод хам укитувчи хамда укувчилар 
орасида узаро мулокотни юзага келтирибгина колмай, маълум 
муаммо буйича укувчиларнинг шахсий фикрларини урганиш, 
уларда мавжуд вазият ёки холатларга бахо бериш, окибатини 
кура олиш, шунингдек, улар асосида муайян хулосаларга келиш 
куникмаларини шакллантириш имкониятига эгалигидир.
252


Юкорида билдирилган фикрларга таянган холда куйидаги 
умумий фикрга кслиш мумкин: таълим жараёнида интерфаол 
методларни 
куллаш 
укувчиларнинг 
укув 
фаолликларини 
ошириш, машгулотларнинг кизикарли ва самарали ташкил 
этилишини таъминлаш имконини хам беради. Дар бир 
интерфаол метод узига хос дидактик имкониятларга эга булиш 
билан бирга, улардан фойдаланишда маълум шартларга амал 
килинишини такозо этади.
Интерфаол даре ва машгулотларга куйиладиган талаблар: 
махсус таълим тизимида интерфаол методлардан фойдаланиш­
да энг аввало максад аниклаштирилиб, коррекцион-ривожлан- 
тирувчи вазифалар аник белгиланади. Интерфаол таълимни 
ташкил этишда махсус таълим укитувчисининг зиммасидаги 
вазифалардан яна бири - бу таълим жараёнини назорат килиш, 
таълимнинг методик ва технологик коидаларга мувофиклигини 
таъминлаш, укувчиларнинг диккатларини дарега бевосита жалб 
килиш, укитувчи ва укувчилар, шунингдек, укувчилар уртаси- 
даги узаро таъсир мазмуни ва мохиятини урганишдан иборат.
Коррекцион-педагогик жараён интерфаол усуллар асосида 
фаолликка ундовчи, хар бир фикрни кадрловчи, тажрибаларни 
тахлил килиб, керагини кулловчи сифатида ташкил этилса, 
болалар хар бир янги мавзуни танкидий урганиш асосида кабул 
килувчи фаол иштирокчи макеига эга булади, яъни «мен 
ногирон булганим учун шунчалик билишим керак» эмас, балки 
«имкониятларим чекланган булса-да, шуларни била оламан, 
эплай оламан» муносабатидаги фаолият муаллифига айланади. 
Куйида ногирон болалар билан ишлашда анъанавий ва 
инновацион таълим жараёнини ташкил этишдаги фаркли 
жихатларни келтирамиз.
Тажриба-синов ишлари давомида, айникса, укитувчи ва 
тарбиячиларнинг анъанавий таълим ва ноанаънавий таълим, 
махсус таълим ва соглом болаларнинг умумий таълими, махсус 
таълим ва инновацион махсус таълим 
у р т а л а р и д а г и
уйгун тав- 
сифлар хамда хусусий ёндашишларнинг фаркларини англаш- 
лари кийин кечаётгани сезилди. Бунинг энг асосий сабаби 
педагоглар фаннинг (педагогиканинг) умумий ва коррекция пе- 
дагогикасининг махсус тамойилларини чалкаштираётганлик- 
ларидадир.
253


Педагогии технологиянинг таркибий кисмларини бевоси- 
та махсус таълим тизимига татбик этганда айнан шу тамойил- 
ларнинг урни сезилади. Чунки коррекция педагогикасининг 
химояловчи характердалиги боис, унинг узига хос тамойиллари 
мавжуддир. Демак, энди биз махсус таълим тизимида педагогик 
технологиянинг 
мазмунини 
шархлаш 
давомида 
меъёрда 
ривожланаётган болалар таълими-педагогика ва унинг м ахсус- 
коррекцион педагогикадан фаркли узига хос хусусиятларини 
куриб чикамиз.
Укув машгулотларини хамкорликда укитиш технология- 
си методларидан фойдаланган холда ташкил этилиши:
1. Укувчиларни укув-билиш жараёнининг субъектига ай- 
лантириш, уларнинг мазкур технологияларга асосланган холда 
ташкил этилган машгулотларнинг фаол иштирокчиси булиши 
натижасида мазкур таълим-тарбия жараёнининг ташкил этили­
ши ва бошкарилишини тахлил килиши, уз педагогик фаолияти 
учун зарур булган касбий билим, куникма ва малакаларини 
эгаллаши ва ривожлантиришига имкон яратиш, малака ошириш 
курсларида хамкорликда укитиш технологияси методларидан 
фойдаланишига замин тайёрлайдиган даре ишланмаларини 
лойихдлаш ва амалиётга куллай олиш куникмаларини хосил 
килиш, х,ар хил муаммоли педагогик вазиятларни тахлил килиш 
ва ундан чикишнинг энг мукобил йулини танлаш куникма­
ларини эгаллашига эришилди.
2. Тарбияланувчилар билан утказилган машгулотлар, 
аввало улар уртасида узаро хамкорликнинг вужудга келишига, 
уларни 
максадли ижодий 
фаолликка ва аник максадга 
йуналтиришга имкон яратади.
3. Мазкур жараёнда тарбияланувчиларда тахеил олишга 
ва ижодий изланишга булган кизикиш ортади, билимларини 
чукур узлаштиришга булган эхтиёж кучаяди, укув фаолияти- 
нинг янги усулларини эгаллаш, урганилган ва тахлил килинган 
машгулотнинг матнини чукуррок англашга булган баркарор 
интилиш пайдо булади.
4. Тарбияланувчиларда мустакил ва ижодий изланиш оркали 
узлаштирган билимларига асосланган холда мавзу юзасидан 
утказилган укув бахеи ва мунозараларда фаол иштирок этиш, уз 
фикрини баён этиш, асослашга интилиш пайдо булади.
254


5. Укув машгулотларида тарбияланувчиларнинг укув- 
ижодий топширикларни тула-тукис бажариши оркали янги 
ижодий ютукларни кулга киритиши, хдр бир янги вазиятда 
ютук ва натижаларга эришишга интилиши, уз билим, куникма 
ва малакаларини хар доим ривожлантиришга булган эхтиёжини 
мунтазам равишда орттиришга эришилади.
6. Тарбияланувчи билиш фаолиятининг кичик гурухларда 
мустакил ва ижодий изланиш асосида ташкил этилиши 
шахснинг укув ижодий фаолиятда етакчи булишга интилиши, 
янги укув-ижодий фаолиятни биргаликда ташкил этиш, гурух 
аъзоларини уз оркасидан эргаштириш, вазифаларни узаро 
таксимлаш, узаро ёрдам уюштириш лаёкатини ривожлантириш, 
шахснинг узлигини номоён этиш, уз билимн ва кобилиятига 
булган ишончни мустахкамлаш, гурухда стакчи булишга 
эришишига шароит яратилади.

Download 7.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling