Узбекистон республикаси халк таълими вазирлиги у. Файзиева, Д. Назарова, Ф. Цодирова


Download 7.62 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/143
Sana30.10.2023
Hajmi7.62 Mb.
#1734276
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   143
Ахлоций тарбия. Ахлок-ижтимоий онг шаклларидан 
бири хисобланиб, хар бир кишининг жамият ва оиладаги юриш- 
туриш тартиб-коидаларининг йигиндиси сифатида гавдаланади. 
Хулоса килиб айтганда, инсоннинг теварак-атрофдаги вокеа ва 
ходисаларга булган муносабатидан унинг ахлоки намоён 
булади. Халкимиз ахлокий фазилатларни кадим замонлардан 
бери бойитиб келган. Ахлок-одобга оид фикрлар «Авесто» 
китобида, кадимги битикларда, пандномаларда ва бошка ёзма 
манбаларда уз ифодасини топган.
Утмишдаги улуг алломаларнинг ахлок хакидаги фикр- 
мулохазалари бугунги кунда хам мухим тарбиявий ахамиятини 
йукотган эмас.
Жумладан, комусий олим Абу Наср Форобий ахлокий 
фазилатлар хакида гапирар экан, унинг хислатлари хакида 
куйидаги фикрларни билдиради:
«1. Бундай одамнинг барча аъзолари шу даражада 
мукаммал тараккий этган булиши керакки, у бу аъзолари билан 
бажармокчи булган барча ишларни осонлик билан амалга 
ошира олеин...
2. Овкатланишда, ичимлик ичишда очкуз булмасин. Таби- 
ати кимор уйинларини уйнашдан узок булсин ва улар 
келтирадиган «хурсандчиликлардан» жирканадиган булсин.
3. Х,акикатни ва хакикат тарафдорларини ссвадиган бул- 
счн. Ёлгон ва ёлгончиларга нафрат билан карайдиган булсин.
77


4. Турури ва виждонини кадрлайдиган булсин. Унинг 
рухи уз табиати билан паст ишлардан юкори ва олийжаноб 
ишларга ишлатиладиган булсин.
5. Дирхам, динор ва шу каби турмуш буюмларига жирка- 
ниш билан карасин.
6. Уз табиати билан адолатни севадиган ва адолат учун 
курашувчи, адолатсизликка, жабр-зулм утказувчиларга нафрат 
билан карайдиган булсин... адолатли булсин.
7. Адолатли булсин, аммо кайсар булмасин...»
Инсон шахсининг камолоти унинг бутун умри давомида 
амалга ошиб бораверади. Бу фазилат инсоннинг боищалар би­
лан булган муомаласида, вокеликка, жамиятга булган муносаба- 
тида ва унинг хатти-харакатида, феъл-атворида намосн булади.
Ахлокий тарбия, умуман олганда, тарбиячилар томонидан 
тарбияланувчиларда ахлокий тасаввурлар тизимини шаклланти- 
ришни, ахлокий хис-туйгуларини, вокеа ва ходисаларга тугри 
муносабат билдира олиш кабиларни ривожлантиришни назарда 
тутади.
Инсоннинг ахлокий киёфаси бутун умри давомида 
шаклланиб боради. Инсон онадан мехнатсевар хам, дангаса хам, 
жохил хам булиб тугилмайди - бу ва шунга ухшапг ахлокий 
сифатлар болани ураб олган ижтимоий мухитнинг, тарбиянинг 
таъсири хисобланади.
«Тарбия икки негизга - ахлок ва окилликка таянмоги 
лозим. Биринчиси яхши фазилатни устирса, иккинчиси узгалар 
иллатидан химоя килади. Дсмак, тарбия хам ахлокка, хам 
инсоний муносабатларга, асрлар оша халк тажрибасидан синов- 
дан утиб, узининг умрбокийлигини исботлаган кадриятларга, 
анъана ва урф-одатларга боглансагина кузатилган натижага 
олиб келади».

Download 7.62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   143




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling