Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги тошкент Молия института


 Диверсификациялашган стратегия турлари


Download 4.84 Mb.
Pdf ko'rish
bet54/79
Sana03.11.2023
Hajmi4.84 Mb.
#1743620
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   79
Bog'liq
ek 1546 moliya (28)

7.2. Диверсификациялашган стратегия турлари
Олдинги бобларда асосий эътибор ишлаб чикариш булимлари 
даражасида стратегияларни ишлаб чикиш ва куллашга каратилган 
эди. Ушбу бобда юкорирок даражада стратегик режалаштириш- 
нинг корпоратив даражасига караб чикилади.
Корпоратив даражада хал этилаётган масалалар бизнесни кай- 
си доирада амалга ошириш, фаолиятнинг хар хил турлари уртасида 
ресурсларни кандай таксимлаш билан боглик булиб, кабул килина- 
ётган карорлар микёси узгаради. Стратегик ривожланишнинг ушбу 
масалалари корпорациянинг олдида турган уз фаолиятини диверси- 
фикациялашда анча долзарб вазифага айланади.
Диверсификациялашган корпорацияда юкори рахбарият куйи- 
даги муаммолар мажмуасига тукнаш келади:
1. Х,ар хил фаолият турларини кандай бошкариш мумкин? 
(Айникса маълум сохадаги ракобат шароити хакида кам билган 
холда, уша сохада фаолият юритишда).
2. Булинмалар уртасида капитални кандай килиб тугри так­
симлаш керак?
3. Корпорацияни бошкаришни кандай ташкил этиш керак? 
Стратегик карорларни ишлаб чикишда кайси алохида булинмалар- 
га эътибор каратилиши зарур? Марказлаштирилган бошкарувдан 
кайси фаолият тури купрок мувафакиятга эришади?
4. Корпорация ичидаги хар хил, лекин узаро боглик булинма­
лар уртасидаги алокалардан кандай самарали фойдаланиш мумкин?
юз


5. Булинмалар рах,барлари марлакасини ошириш ва рагбат- 
лантириш тизими кандай булиши лозим?
Корпорация олдида турган энг мух,им стратегик савол 
диверсификациялашган корпорациянинг мавжуд булишлиги ва унинг 
акционерлар 
куз 
унгида 
кандай 
устунликка 
эга 
эканлиги, 
корпорациянинг киймати, унинг алохдда кисмлари кийматига 
нисбатан ошганлиги хисобланади.
Охирги чорак аср давомида диверсификациялашган корпора- 
цияларга кизикишнинг гох ошганлиги, гох, пасайиб кетганлиги 
кузатилди. Уларнинг купчилиги 60-йилларда ёки 70-йилларнинг 
бош-ларида 
ташкил 
этилган. 
Бунда 
икки 
концепциядан 
фойдаланилган: булинмалар тулари фаолияти буйича хар хил 
портфелларни 
бош-кариш 
ёки 
бирлашиш 
(синергизм)ни 
кучайтиришдаги устунликдан фойдаланиш. Синергизм тушунчаси 
адабиётларда 2+2=5 кури-нишидаги тенгликда тушунтирилади. 
(Бошкача айтганда бутунлик алохида кисмлар йигиндисидан катта). 
Бу гояни маъкулловчи купчи-ликнинг бахтига уни устунлигини 
улчаш анча кийин. К^уйида диверсификациялашган стратегияни 
амалга оширишда йул куйилган энг ку-пол хатолар келтирилган.
1. Реструктуризация стратегия сифатида. Компанияларни ди- 
версификациялашнинг ушбу усули 80 йилларда кенг таркалган. 
Одатда кайсидир компания огнр ахволдаги бошка компанияни со- 
тиб олади ва эски рахбариятни бушатиб, норентабел булган ишлаб 
чикаришни тухтатади, харажатларни камайтиришга ва шу билан 
бирга ушбу бизнесда даромадни купайтиришга харакат килади. 
Ушбу холатда муаммо шундан иборат буладики, энди нима килиш 
керак? 
Хатто 
олдинги 
рахбариятнинг барча 
камчиликлари 
бартараф этилиб, киска даврда фойда олинади. Лекин шу билан 
янги уз-лаштирилган бизнес келажакда хам даромад келтирадими?
2. Ракобатчи фирмаларни сотиб олиш. Бу яна киска муддатли 
даврда муваффакиятга эришишнинг яна бир усули. Ушбу стратегия 
компаниянинг харажатларини камайтиришга (куйилма харажатлар­
ни кискартириш хисобига) ва соха структурасини яхшлашга (рако­
батчи фирмаларни сотиб олиш оркали нархни ва фойдани пасайи- 
шига олиб келувчи сохадаги ракобатни пасайтиришга) имкон яра- 
тади. Лекин барибир биринчи холатдаги каби энди нима килиш ке­
рак? деган савол юзага чикади. Шундай булсада ута бахоловчи 
булмаслик керак. Агар рахбарият уз ишини яхши билса диверси­
фикациялашган корпорация уз-узига яхши гоя хисобланади. Лекин


хисобланади. Пекин бош масала бошка нарсани назарда тутади: 
корпорация хар бир алохида булинманинг ракобатда устунлигини 
ошира оладими? Агар ошира олмаса, корпорация хдссадорлари 
ушбу корпорация-нинг булиниб кетишини ва унинг алохида 
кисмларини сотилишини маъкул куришади,
Охирги пайтларда карама-карши бирлашиш тенденцияси 
юзага келади. Хрзир майдалаштириш урф булган. Х,аттоки «салбий 
синергизм» бирлашишни кучайтиришнинг тескари назарияси 
пайдо 
булади, 
бунда 
диверсификациялашган 
корпорация 
акциялари бозор нархи паст.
i/Х ам корликда фойдаланиш - муваффакият гарови. Кайси вази- 
ятларда булинма корпорациянинг бир булаги хисобланганда унга 
фойда келтиради? Бу саволга жавоб топиш учун куйидаги чизмага 
эътибор каратамиз. Бу булинмалар уртасида алока урнатишнинг уч 
мухим усулларидан бири келтирилган.

Download 4.84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   79




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling