Узбекистон республикаси согликни саклаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази андижон давлат тиббиёт институти


Download 450.23 Kb.
bet106/164
Sana17.02.2023
Hajmi450.23 Kb.
#1204879
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   164
Bog'liq
Dermatologiya дарслик

ДЕРМАТОМИОЗИТ


Дерматомиозитни биринчи марта 1863 йил Potain ва 1875 йил Wagner кузатган. Бу касалликни 1887 йил Wagner полимиозит, Unverricht эса зурраётган полимиозит номи билан ёзган. Турт йилдан кейин эса (1891й), Unverrichtнинг узи бу касалликни дерматомиозит деб атаган.
Дерматомиозит жуда кам учрайдиган касаллик булиб, купинча бу касаллик уз вактида тугри аникланмайди. Дерматомиозит купрок 20-50 ёшда аёллар ва эркакларда бир хил учрайди. 21% га кадар 15 ёшгача булган болаларда учрайди. Манбаларда болаларда то 1,5 ёшгача (Hecht), хатто хаётининг биринчи хафтасида (Demel) дерматомиозит билан огригани ёзилган.
Дерматомиозит жуда огир системали касаллик булиб, бунда асосан тери ва мускуллар жарохатланади.
Этиологияси
Касалликнинг келиб чикиши номаълум булиб, бир неча назариялар бор: инфекцион, инфекцион-аллергик, модда алмашинувининг бузилиши ва хаказолар. Купрок касаллик бошланишда уткир инфекциялар: тонзиллит, отит, грипп, ревматизм, аллергик касалликларни роли катта булади.
Касаллик ёмон сифатли усмаларга (ошкозон, бачадон раки, аёллар кукрак бези раки, миелома ва бошкалар) богликлиги аникланган.
Клиникаси: Касаллик купинча ёки аста-секин бошланади. Иккинчи хилда касаллар оёкларда озрок огрик сезадилар, бушашиш булади ва температура ошади. Баъзан касаллик уткир, айрим касалларда ута уткир кечади. Бундай бошланиш уртача хисобда 29% гача касалларда булади.
Касаллик куккисдан кучли оёклар огриши, бош огриши, бош айланиши, кунгил айниш, кайт килиш, совкатиб юкори истима чикиш билан бошланади. Бу касаллардан шу билан бирга юзда шиш ва кизариш булади. Кизариш купрок куз атрофида булиб тук-кизил рангда булади. Эритема асосан юкори ковокдан булиб, унинг атрофида куз ойнакка ухшаб жойлашади (кузойнак симптоми). Баъзан юзнинг уртасида жойлашиб кизил волчанка «капалагига» ухшаб кетади. Лекин бурун учи, огиз атрофи, жаг ва кошда эритема булмайди. Кизариш ва шиш баъзан буйиннинг икки ён томонида, кулларнинг ёзилувчи томонида, танада ва айрим бошка жойларда булиши мумкин. Кулларда купрок чиганок ва панжаларда булади.
Дерматомиозит учун кизариш ва шиш устида майда капиллярнинг кенгайиши, телеангиэктазия характерлидир. Телеангиэктазия бир неча кун ичида йуколиб кетади, ёнидан кейин яна янгиси пайдо булади.
Аста-секин жарохатланган жойда терининг куриниши узгаради, бошланишдаги кепакланиш аста-секин кучаяди, ранги жигаррангга айланади, «ок дог касаллигини» эслатувчи албастер рангли телеангиэктазия билан копланган доглар пайдо булади.
Терининг жарохатланиши билан бир каторда, касаллик номидан куриниб турганидек мускуллар хам жарохатланади. Характерлиси зурайиб борадиган мускуллаар функциясининг бушашидир. Асосан тананинг таргил мускуллари, елка ва кул-оёклари жарохатланади. Лекин бошка мускуллар хам жарохатланиши мумкин. Касаллар мускуларда огрик сезадилар, айникса кул оёкларни ёзганда.
Агар кизилунгач мускуллари жарохатланса касал какаб кетади, халкум мускуллари жарохатланса касал бугилиб колади, елка мускуллари жарохатланган булса касаллар юзларини юволмайди, сочини таролмайди, склет мускуллари булса юриш кийинлашади, бошни тугри ушлаб булмайди. Агар сфинкторлар жарохатланса сийдик, ахлатни ушлаб булмайди ва х-зо.
Касаллар бу холларда узларича хеч нарса килолмайдилар. Агар оёк мускуллари узок жарохатланса, оёклар букилиб котиб коладилар, мускуллар атрофияга учрайди.
Дерматомиозит билан огриган беморларнинг 1/5 кисмида шиллик каватлар жарохати кузатилади. Бу жарохатлар - стоматит, хейлит, баъзан эрозия яра хосил килади, айрим холларда шиллик каватдаги тошмалар кизил ясси темираткини эслатади.
Бугимларнинг жарохати 12-18% холларда учрайди, худди шу процентдаги жарохат кузда хам учрайди – птоз, ирит, нистагм, экзофталм ва хаказо.
Дерматомиозитда кам холларда булса хам ички органлар жарохати кузатилади. Ошкозон-ичак системаси, упкада купрок бронхлар, юракда, миокард, эндокард жарохатланади. Купгина касалларда жигар, лимфа тугунлар катталашади. Айрим вактларда суякларда (остеопороз). Беморлар асаб системаси ва психикасида узгариш булади - элавраш, гиперастезия, товон ва панжаларнинг уюшиб колиши кузатилади.
Юкоридагилардан ташкари беморларда тахикардия, гипергидроз, соч тукилиши, тирноклар тушиб кетиши, озиб кетиш, баъзан ёругликка сезувчанлик ошиши кузатилади. Конда анемия, лимфацитоз, гиперглобунемия кузатилади. Айрим касалларда тери остида кальций тупланиши кузатилади.
Дифференциал диагностика
Дерматомиозит касаллиги кизил волчанка, катталардаги Бушке склеродемаси, фотодерматоз билан дифференцация килинади.
Кизил волчанкадаги дерматомиозитдан фарк килиб, юз, буйин ва кул-оёкларда шиш, мушакларлда огрик булмайди, «кузойнак» симптоми манфий. Кизил волчанкада - жарохат учогида учта зона - атрофия, гиперкератоз, атрофия булади.
Катталардаги Бушке склеродермиясида жарохат учогида тери ва тери ости ёг безларида каттик шиш ва инфильтрат булади, огримайди, узок кечади. Дерматомиозитга хос тошмалар, мушак жарохати кузатилмайди.
Фотодерматоз – асосан куёшда узок юрганда бошланиб, эритема юзаки булади, ранги оч-тиник булади. Беморлар ачишишга шикоят килади. Беморнинг умумий ахволининг яхшилиги, мушакларда огрик йуклиги диагноз куйишни осонлаштиради.
Даволаш:
Дерматомиозит касаллигини даволшдан олдин касаллиги яхшилаб текшириб курилади ва ёмон сифатли усмалар бор-йуклиги аникланади. Агар касаллик топилса даволанади, агар усма касаллиги булмаса асосан кортикостероид гормонлар ишлатилади.
Махаллий даво - кортикостероид малхамлар, индеферент сепмалар паста, малхамлар ишлатилади.

Download 450.23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   164




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling