Узбекистон республикаси согликни саклаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази андижон давлат тиббиёт институти


Download 450.23 Kb.
bet133/164
Sana17.02.2023
Hajmi450.23 Kb.
#1204879
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   164
Bog'liq
Dermatologiya дарслик

КИЗАЛОКЛАР СУЗАГИ
Сузак касаллиги билан купрок киз болалар 3-9 ёшда огрийдилар, кам холларда чакалоклар ва 2 ёшгача булган болалар, 10-13 ёшлардаги кизларга сузакнинг контакт йули билан юкиши, кам учрайди.
Киз болаларнинг 92% касаллик оддий контакт йули билан (мочалка, сочик, горшок) оркали юкади. Купинча касаллик касал онасидан, холасидан, опасидан бирга ётганда юкади. 7% холларда касаллик жинсий йул билан (киз болаларни зурлаганда) ва факат 1% холда болаларга касаллик касал онадан тугилаётганда, тугилиш йулларидан утиш вактида юкади.
Киз болаларга касалликнинг купрок оддий контактда юкиши болаларда жинсий аъзолар тузилишининг анатомо-биологик хослигига богликдир (кин эпителийларининг юпка, нозиклиги, ишкорий ёки нейтрал мухит, кокклар борлиги ва Дедерлейн таёкчаларининг йуклиги).
Касаллик клиникаси. Киз болалар сузаги хам, катталар сузагига ухшаб кечишига караб янги (уткир, уткир ости, торпид) сурункали сузакка булинади. Киз болаларда касаллик учоги жойлашишига караб куйидагича булади:
Кизлар сузаги:
Пастки кисмидаги

  1. Эндоцервит;

  2. Проктит;

  3. Вагинит;

  4. Вульвит;

  5. Уретрит;

Юкорига кутарилувчи:

  1. Пельвиоперитонит;

  2. Аднексит;



Кизлардаги янги сузак
Бемор кизлар купрок касаллик бошланишидан кичик ёшдагилари шикоят килишни билмайдилар, каттарок ёшдагилар ташки жинсий аъзоларда ачишиш, кичишиш, хулланиб колишга шикоят киладилар, баъзан сийдик чикариш бузилишига шикоят киладилар.
Клиникаси. Касаллик 75% холларда уткир кечади. Бунда курилганда жинсий лабчаларнинг, вульва шиллик каватининг шишганлиги, кин кизариб кетганлиги курилади. Катта жинсий лабчалар киргокларида йирингли калоклар, эрозиялар булади. Киндан куп микдорда шилимшик ажралаш йиринг окиб туради; соннинг ички юзасида, човда ораликда дерматит белгилари пайдо булади.
Уретра ташки чикариш йулларида шиш, гипермия холлари булиб, уретрадан йиринг ажралиб туради. Беморларнинг 14% холларда касаллик клиникаси ним уткир кечади. Бунда касаллик клиникаси сустрок кечади.
Вульва шиллик каватининг кизариши, чекланган характерда булади, тукималар шиши, киндан чиккан йиринг камрок булади. Дерматит ва уретрит белгилари булмайди.
Беморларнинг деярли 11% да учрайдиган торпид шаклида касаллик клиникаси курилганда билинмайди.
Вагиноскопияда киннинг шиллик каватида гиперемия, оз микдорда шилликли йиринг кузатилади.
Киз болаларда сузакнинг сурункали шаклиси 6% холларда учраб, асосан кузгалган даврда дигноз куйилади. Бу вактда гениталийдан куп микдорда йиринг ажралиб чикади.
Беморлар анамнези урганилганда касалнинг анчадан бери жинсий органлардан вакти-вакти билан йиринг ажралиб туриши, кейин йуколиб кетиши аникланади. Бемор кизларда хам, аёллар каби гонококк жуда куп учокларини жарохатлайди. Энг куп жарохатланадиган кизларда кин хисобланади, камрок (50%) уретра жарохатланади. Тугри ичакнинг жарохатланиши янги сузакда 12% сурункалида эса 50% холларда кузатилади.
Кизларда проктит купинча симптомсиз кечади, баъзан анал халка атрофида кизариш, шилликли-йиринг ажралади 50% холларда бачадон буйинчаси жарохатланиб, бу вагиноскопия оркали аникланади.
Вагиноскопия – кин шиллик каватларида уткир ва ним уткир яллигланиш холлари булмаганидагина Валентин системасидаги аёллар уретроскопи билан килинади. Кизларнинг кизлик пардаси эластик булиб, уретроскоп тубуси (Шарьер шкаласи буйича № 23-27) осонгина утади.
Касал киз гинекологик креслога ёткизилади кейин жинсий аъзолар 0,5% хлорамин эритмаси билан тозалаб артилади. Сунгра уретроскоп тубуси утазилиб, ёриткич системаси уланади. Биринчи уретроскопда бачадон буйинчаси курилади, бачадон буйинчасининг шиллик кавати сог болаларда окиш-пушти рангда булиб, кин шиллик каватидан очрок булади. Цервикал каналчадан нормада хеч нарса ажрамайди.
Бачадон буйинчаси курилиб булгач, уретроскоп тубуси бироз оркарокка тортилиб, кин деворларининг шиллик кавати курилади.
Уткир сузак касалида бачадон буйинчасининг шиллик кавати тук кизил булиб, буйинча атрофида эрозиялар булади. Цервикал каналча жарохатланганда ичидан шиллик-йирингли ёки шиллик-лойка шилимшик лентасимон ажралиб чикади. Кин шиллик кавати кизарган, бурмалар калинлашган, кинда ва бурмаларда куп микдорда йиринг булади.
Уткир ости сузакда – бачадон буйинчаси ва кин шиллик кавати камрок кизарган булиб, купинча чекланган характрга эга булади.
Торпид сузакда – вагиноскопияда кизариш ва шилимшик – йирингли ажралма факат киннинг орка деворида булади.
Кизалокларда сузакнинг юкорига кутарилувчи шаклиси беморларнинг 7% холларда учраса, унинг торпид шаклиси 2-2,5% холларда учрайди. Юкорига кутарилувчи сузак купинча корин сохасидаги огрик ва ич бузилиши билан кечади. Шунинг учун ошкозон-ичак касалликлари (аппендицит, лямблиоз) билан адаштирилади.
Бундай беморларни (ректоабдоминал) курилганда уларда купинча пельвиоперитонит, андексит аникланади.
Сузак билан огриган кизалокларда купинча беморнинг умумий ахволи узгармайди. Баъзан иштахаси камайиши, субфебрил иситма чикиши, бугинларда орикка шикоят киладилар. Конда ЭЧТ (эритроцитлар чукиш тезлиги) ошади, эозино-ва нейтрофилия кузатилади.
Кизалоклардаги сузак диагнози куйидагиларга асосан куйилади:
Кизалокларда сузакни диагнози анча кийинчиликларга олиб келади, кизлар кинидаги хар хил коккли флоралар, уларни бактериокопик курилганда гонококклардан ажратишни кийинлаштиради. Купинча соглом ёки ногонококкли яллигланиш булганда суртмада грамманфий ва граммусбат кокклар топилади, бу диагностикани кийинлаштиради, шунинг учун факат экма диагнозни хал килади. Касаллик клиникаси торпид кечганда экмада суртмага караганда 8 марта купрок гонококк топилади.
Булажак гинекологлар шуни унутмасликлари керакки, ота-онасида гонорея топилган 13 ёшгача булган хамма кизлар гонореяга текширилиши керак. Улардан уретрадан, киндан ва тугри ичакдан гонококка суртма ва экма олиш керак.

Download 450.23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   164




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling